Biện pháp nâng cao chất lượng dạy học hoạt động nhóm trong môn toán lớp 1 (đủ 3 bộ sách)

Hoạt động nhóm là một phần quan trọng trong mô hình dạy học tích cực, giúp học sinh tiểu học phát triển kỹ năng trao đổi, hợp tác và tư duy. Tuy nhiên, nếu tổ chức không khoa học thì nhóm có thể bị phụ thuộc, xao nhãng và không hiệu quả. Xuất phát từ đó, đề tài này đề xuất các biện pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng hoạt động nhóm trong môn Toán lớp 1 theo 3 bộ sách, giúp tiết học trở nên sáng tạo, tương tác và hiệu quả hơn.

1. Tóm tắt lý do chọn đề tài

Theo quan sát, nhiều tiết Toán lớp 1 tổ chức nhóm nhưng thiếu kỹ thuật, dẫn đến các em còn thụ động, ít tương tác thực sự. Trong khi chương trình GDPT 2018 hướng đến phát triển năng lực tư duy, giải quyết vấn đề và hợp tác — tất cả đều có thể thực hiện qua nhóm học tập. Vì vậy, việc nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật giảng dạy để nâng cao hiệu quả hoạt động nhóm là rất cần thiết, đảm bảo học sinh được chủ động học tập, phát triển toàn diện.

2. Các biện pháp triển khai

Biện pháp 1: Kết hợp hoạt động nhóm với kỹ thuật “365” và kỹ thuật “công đoạn” để khơi dậy sáng tạo

• Kỹ thuật 365: mỗi nhóm có 3 thành viên, trong 6 phút, đưa ra 5 cách giải bài tập Toán đơn giản.

• Kỹ thuật công đoạn: chia bài tập thành các bước nhỏ (đọc đề – xác định dữ liệu – thực hiện – kiểm tra).
  Cách làm này giúp nhóm khai thác đa chiều, tổ chức suy nghĩ chặt chẽ và học sinh chủ động đưa ra nhiều giải pháp sáng tạo.

Biện pháp 2: Giao nhiệm vụ thảo luận và giải bài tập tình huống theo nhóm

Học sinh được chia nhóm để tìm cách giải các tình huống thực tế (ví dụ: lấy đúng số bút màu, chia kẹo công bằng). Mỗi nhóm trình bày phương án rồi các nhóm khác phản biện. Qua đó các em rèn kỹ năng trao đổi, tranh luận, và phát triển tư duy logic qua tương tác.

Biện pháp 3: Ứng dụng trò chơi học tập theo nhóm để tăng hứng thú

Phối hợp các trò chơi nhóm như “Ghép số đúng đội” hay “Xếp hình nhanh” giúp học sinh ôn luyện phép cộng, trừ hoặc nhận dạng hình một cách vui vẻ. Cách chơi này giúp các em vừa học vừa vui, hứng khởi và hỗ trợ nhau trong nhóm.

Biện pháp 4: Giao nhiệm vụ bài tập trải nghiệm theo nhóm để tăng hợp tác

Học sinh thực hiện các bài thực hành như đo chiều dài bàn, cắt hình, xếp hình qua nhóm. Mỗi em có vai trò rõ (đo – vẽ – cắt). Nhóm cùng làm và hỗ trợ nhau. Điều này phát triển kỹ năng làm việc thực tế, hợp tác và trách nhiệm cá nhân.

Biện pháp 5: Tổ chức đánh giá nhóm thường xuyên để cải tiến hoạt động

Sau mỗi bài học nhóm, giáo viên yêu cầu nhóm tự đánh giá – phản hồi – so sánh và học hỏi lẫn nhau. GV tổng kết những điểm mạnh, cải tiến, sau đó gợi ý các kỹ thuật làm việc nhóm tốt hơn. Thói quen này giúp nhóm ngày càng chất lượng hơn theo thời gian.

3. Điểm mới và sáng tạo của đề tài

• Kết hợp kỹ thuật 365 và công đoạn giúp học sinh biết cách tư duy đa chiều và có quy trình giải quyết rõ ràng.

• Các bài tập tình huống và trò chơi nhóm được thiết kế phù hợp độ tuổi, gần gũi thực tế.

• Xây dựng thói quen tự đánh giá nhóm giúp các em tự nhận thức và cải thiện dần hành vi làm việc nhóm.

• Tích hợp giữa tư duy logic, kỹ năng giao tiếp, hợp tác và tinh thần trách nhiệm cá nhân trong mỗi tiết Toán.

4. Hiệu quả của đề tài

• Học sinh chủ động hơn: tiết Toán nhóm có sự tham gia tích cực, không còn thụ động.

• Kỹ năng suy nghĩ sáng tạo, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề của các em được cải thiện đáng kể.

• Học sinh biết phản biện và lắng nghe từ bạn khác, tạo môi trường học tập thân thiện.

• Giáo viên tiết kiệm thời gian soạn bài nhóm, có hệ thống kỹ thuật áp dụng linh hoạt.

• Nhóm yếu được hỗ trợ, nhóm mạnh có cơ hội phát triển tư duy sâu, mang lại sự cân bằng nghiêm túc – sáng tạo trong lớp.

Với chuỗi biện pháp ứng dụng kỹ thuật 365, công đoạn, trò chơi, thực hành và đánh giá nhóm, đề tài “Biện pháp nâng cao chất lượng dạy học hoạt động nhóm trong môn Toán lớp 1” đã xây dựng được một phương pháp bài bản, dễ áp dụng và kết quả tích cực rõ rệt. Tiết học nhóm trở nên hiệu quả, vui nhộn và mang lại trải nghiệm học tập thật sự cho học sinh. Quý thầy cô có thể tải và tham khảo toàn văn sáng kiến tại: Biện pháp nâng cao chất lượng dạy học hoạt động nhóm trong môn toán lớp 1 (đủ 3 bộ sách)