Hướng dẫn học sinh tự tìm hiểu về bạo lực học đường và xây dựng phương án tuyên truyền phòng chống theo hướng hoạt động trải nghiệm

Bạo lực học đường đang là một trong những vấn đề nhức nhối trong môi trường giáo dục hiện nay, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và hạnh phúc học đường của học sinh. Hiểu rằng học sinh là đối tượng chủ thể trong việc bảo vệ chính mình và bạn bè, đề tài “Hướng dẫn học sinh tự tìm hiểu về bạo lực học đường và xây dựng phương án tuyên truyền phòng chống theo hướng hoạt động trải nghiệm” được xây dựng với mục tiêu giúp các em chủ động nhận diện thực trạng, sáng tạo giải pháp và lan tỏa thông điệp phòng chống bạo lực một cách trực quan, thiết thực và hiệu quả.

1. Tóm tắt lý do chọn đề tài

Bạo lực học đường xuất hiện dưới nhiều hình thức như đe dọa, trêu chọc, cô lập, lan truyền thông tin sai lệch… gây tổn thương tinh thần và làm suy giảm kết quả học tập của học sinh. Tuy nhiên, chương trình giáo dục hiện nay ít tổ chức hoạt động trải nghiệm để học sinh khám phá, thảo luận và tự đề xuất giải pháp. Quan trọng hơn, học sinh cần được trao quyền và khuyến khích tự truyền thông về chống bạo lực đến bạn bè, với sự dẫn dắt của giáo viên chủ nhiệm một cách chủ động và sáng tạo. Xuất phát từ thực tế này, đề tài xây dựng các hoạt động trải nghiệm, hỗ trợ học sinh phát triển nhận thức, kỹ năng xã hội và truyền thông tích cực trong phòng chống bạo lực học đường.

2. Các biện pháp được triển khai trong sáng kiến

Biện pháp 1: Tổ chức hội thảo về bạo lực học đường dưới sự dẫn dắt của ban cán sự lớp

Ban cán sự lớp đảm nhiệm vai trò MC, điều phối nội dung và mời bạn tham gia chia sẻ, trả lời câu hỏi. Học sinh tự tìm hiểu, thống kê các sự kiện bạo lực xảy ra ở trường, phản hồi cảm xúc và cùng đề xuất giải pháp. Biện pháp này giúp các em phát triển kỹ năng trình bày, lắng nghe và thảo luận trước đám đông. Điểm sáng tạo là chuyển hội thảo thành sân chơi trí tuệ, nơi học sinh vừa học vừa tương tác, bền vững hơn so với hình thức nghe thông thường.

Biện pháp 2: Tiến hành nghiên cứu và vận dụng phương pháp Kiva vào công tác phòng chống bạo lực học đường

Phương pháp Kiva – mô hình phòng chống bắt nạt nổi tiếng của Phần Lan – được học sinh phân tích, bọc lót nguyên tắc, chuyển sang ngôn ngữ phù hợp với văn hoá Việt Nam. Các em được hướng dẫn tự thiết kế kịch bản can thiệp khi phát hiện bạo lực, thực hành thông qua role-play. Biện pháp này giúp học sinh vừa hiểu lý thuyết, vừa biết cách ứng dụng đúng tình huống thực tế. Điểm mới chính là việc chủ động chuyển hóa mô hình quốc tế thành giải pháp nội sinh trong lớp.

Biện pháp 3: Tổ chức sân khấu “Học đường văn minh – an toàn” giúp học sinh nâng cao hiểu biết và kỹ năng về phòng chống bạo lực học đường

Lớp tổ chức biểu diễn tiểu phẩm hoặc video clip ngắn, tập trung vào các tình huống bạo lực học đường như bắt nạt, xúc phạm, cô lập, trên mạng xã hội… Sau mỗi tiết mục, MC sẽ dẫn dắt phần thảo luận về cảm xúc, giải pháp. Biện pháp này giúp khơi gợi cảm xúc và suy nghĩ của học sinh thông qua nghệ thuật. Điểm sáng tạo là chuyển thông điệp thành trải nghiệm thị giác và âm thanh, dễ tiếp thu và nhớ lâu.

Biện pháp 4: Khởi tạo chiến dịch tuyên truyền phòng chống bạo lực học đường với băng rôn, khẩu hiệu tại trường học

Học sinh phát động chiến dịch “Zero bullying” trong phạm vi trường, tự thiết kế băng rôn, khẩu hiệu, poster dán tại sân trường, phòng học. Các tổ cử đại diện theo dõi, giám sát việc thực hiện thông điệp, chia sẻ kết quả vào giờ sinh hoạt. Biện pháp này giúp lan tỏa mạnh mẽ thông điệp, tạo áp lực tích cực lên toàn trường. Điểm quyền lực là chính các em là người làm “truyền thông” đầy trách nhiệm.

Biện pháp 5: Sáng tạo nội dung với thông điệp bảo vệ văn hoá học đường trên đa dạng nền tảng mạng xã hội

Học sinh tự lên ý tưởng, sản xuất video TikTok, clip Youtube ngắn, bài viết infographic và lan truyền trên mạng xã hội trường. Mục tiêu là giúp các em chuyển thông điệp một cách sáng tạo, gần gũi với giới trẻ. Biện pháp này không chỉ tuyên truyền trong trường mà còn kết nối cộng đồng online, tạo hiệu ứng tích cực rộng rãi. Điểm mới là dùng chính phương tiện quen thuộc của học sinh để làm công cụ phòng chống bạo lực.

3. Điểm mới và sáng tạo của đề tài

• Chuyển từ hình thức nghe – ngắn gọn thành các hoạt động trải nghiệm phong phú: hội thảo, sân khấu hóa, truyền thông đa phương tiện.

• Ứng dụng mô hình quốc tế (Kiva) bằng chính học sinh phân tích, điều chỉnh cho phù hợp với văn hóa địa phương.

• Trao quyền cho học sinh trong vai trò tổ chức, sản xuất nội dung và truyền tải thông điệp chống bạo lực.

• Kết hợp giữa giáo dục thái độ, kỹ năng xã hội và truyền thông sáng tạo để tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh.

4. Hiệu quả của đề tài

• Học sinh chủ động nhận diện sớm hành vi bạo lực, biết cách ứng phó và hỗ trợ bạn bè trong tình huống thực tế.

• Học sinh phát triển kỹ năng nói trước đám đông, truyền thông và kỹ năng xã hội hiệu quả.

• Môi trường học đường trở nên văn minh hơn, bạo lực được giảm xuống do áp lực đồng đẳng tích cực.

• Giáo viên và phụ huynh dễ dàng quan sát, kịp thời hỗ trợ học sinh bị ảnh hưởng.

• Mô hình có khả năng lan rộng trong toàn trường và gắn kết với các chương trình phòng chống bạo lực cấp quận, huyện.

Với định hướng trao quyền cho học sinh tự tìm hiểu, phân tích và tuyên truyền giải pháp chống bạo lực học đường, đề tài “Hướng dẫn học sinh tự tìm hiểu về bạo lực học đường và xây dựng phương án tuyên truyền phòng chống theo hướng hoạt động trải nghiệm” đã phát huy khả năng sáng tạo, tinh thần lãnh đạo và kỹ năng xã hội cho học sinh THPT. Các hoạt động đầy sức cuốn hút đã tạo ra môi trường học tập chủ động, an toàn và nhân văn. Quý thầy cô có thể tải và tham khảo toàn văn tài liệu sáng kiến tại: Hướng dẫn học sinh tự tìm hiểu về bạo lực học đường và xây dựng phương án tuyên truyền phòng chống theo hướng hoạt động trải nghiệm