Lồng ghép hoạt động trải nghiệm và trò chơi nhằm nâng cao hứng thú và phát huy sự sáng tạo của học sinh lớp 4 trong tiết tập đọc (đủ 3 bộ sách)

Thực hiện chương trình Giáo dục phổ thông 2018, việc đan xen trải nghiệm và trò chơi vào môn Tập đọc giúp phát triển năng lực ngôn ngữ, tinh thần sáng tạo và kỹ năng sống cho học sinh. Sáng kiến “Lồng ghép hoạt động trải nghiệm và trò chơi nhằm nâng cao hứng thú và phát huy sự sáng tạo của học sinh lớp 4 trong tiết tập đọc” hướng tới xây dựng tiết học sinh động, khơi nguồn yêu thích môn học, phát triển kỹ năng đọc hiểu và giao tiếp. Sáng kiến phù hợp với học sinh tiểu học và là giải pháp thiết thực cho giáo viên trong việc đổi mới phương pháp dạy học.

1. Lý do chọn đề tài

Trong thực tế, nhiều tiết Tập đọc vẫn diễn ra theo phương pháp truyền thống, khiến học sinh dễ rơi vào trạng thái “nghe – chép” thiếu hứng thú và sáng tạo. Học sinh ít được trải nghiệm và tương tác, gây thiếu động lực học tập. Để thay đổi điều đó, cần thiết tích hợp trải nghiệm thực tế và trò chơi khởi động vào tiết đọc nhằm kích thích hứng thú, tăng sự tham gia chủ động của các em. Đây chính là tiền đề để thực hiện sáng kiến này, nhằm tạo ra những tiết học đọc sống động, sinh động và hiệu quả.

2. Các biện pháp thực hiện

Biện pháp 1: Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong giờ Tập đọc để nâng cao tinh thần tập thể, đoàn kết cho lớp học

Mục tiêu của biện pháp là tạo ra không khí lớp học gắn kết, học sinh cùng nhau chia sẻ bài đọc thông qua trải nghiệm như trao đổi, chơi nhóm nhỏ theo nội dung bài. Giáo viên có thể thực hiện hoạt động như “Bình chọn đoạn đọc yêu thích”, “chia sẻ cảm xúc sau khi đọc”. Điều này giúp phát triển kỹ năng nghe – hiểu và khả năng làm việc nhóm. Điểm mới là kết hợp việc đọc diễn cảm với hoạt động chia sẻ cá nhân và nhóm, giúp học sinh chủ động thể hiện cảm xúc.

Biện pháp 2: Hoạt động trải nghiệm lồng ghép kiến thức môn khoa học, công nghệ trong giờ đọc

Biện pháp này nhằm mở rộng vốn hiểu biết khi học đọc. Ví dụ, bài đọc về cây lá được chia thành nhóm và học sinh được trải nghiệm trực tiếp như quan sát lá dưới kính lúp, đo kích thước hoặc tìm hình ảnh minh họa bằng công nghệ. Giáo viên tận dụng kiến thức khoa học – công nghệ hỗ trợ bài đọc, giúp học sinh đọc sâu, đặt câu hỏi và phát triển khả năng liên kết kiến thức. Điểm sáng tạo là sự liên môn tạo thành tiết học “đọc khám phá”.

Biện pháp 3: Lồng ghép trò chơi vào giờ tập đọc để khơi gợi hứng thú trước khi vào bài học

Trước khi đọc, giáo viên tổ chức trò chơi như “Ai đọc đúng nhanh?”, “Ghép tranh theo đoạn”, “Nối ô chữ” để học sinh khởi động bằng hoạt động nhẹ nhàng, vừa chơi vừa ôn kiến thức. Trò chơi giúp học sinh giảm căng thẳng, sẵn sàng bước vào bài đọc chính thức với tâm thế chủ động và hào hứng. Điểm mới là trò chơi hoạt thân – hoạt trí tích hợp nội dung Tập đọc, tạo cảm giác vui vẻ, kích thích tư duy.

Biện pháp 4: Hoạt động đóng vai để kích thích sự sáng tạo của học sinh trong giờ Tập đọc

Sau khi luyện đọc, học sinh sẽ được phân vai tham gia tiểu phẩm ngắn hoặc phân cảnh theo nội dung bài học. Giáo viên hướng dẫn cách diễn, cách nhấn nhá cảm xúc và cách truyền đạt nhân vật. Hoạt động giúp học sinh phát triển kỹ năng nói, diễn đạt, sáng tạo và cảm thụ nội dung sâu sắc hơn. Đây là điểm nhấn sáng tạo khi biến tiết đọc thành sân khấu nhỏ, giúp phát triển năng lực ngôn ngữ một cách toàn diện.

Biện pháp 5: Tổ chức cho học sinh xem video liên quan đến bài đọc để mở rộng kiến thức

Giáo viên lựa chọn đoạn clip ngắn minh họa nội dung văn bản. Học sinh xem và ghi chú nội dung, từ đó thảo luận về tình huống, tình cảm nhân vật và liên hệ thực tế. Hoạt động này giúp phát triển kỹ năng nghe hiểu, mở rộng nhận thức và thích ứng xu hướng học tập thời công nghệ.

3. Điểm mới, sáng tạo của đề tài

• Kết hợp linh hoạt giữa trải nghiệm cá nhân/nhóm, trò chơi và đóng vai để làm giàu tiết Tập đọc.

• Phát triển đồng thời kỹ năng đọc, giao tiếp, tư duy sáng tạo và hợp tác nhóm.

• Liên môn giữa Tiếng Việt và Khoa học – Công nghệ giúp mở rộng kiến thức bài đọc.

• Hình thức triển khai đơn giản, không yêu cầu thiết bị phức tạp, dễ áp dụng trong đa số lớp học.

• Sáng kiến giúp tiết học sinh động, giàu cảm xúc, giúp học sinh yêu thích môn Đọc hơn.

4. Hiệu quả của đề tài

• Học sinh hứng thú tham gia, phát huy tính tự tin khi đọc và diễn vai.

• Kỹ năng đọc hiểu, trình bày và giao tiếp của học sinh cải thiện rõ rệt.

• Các em mạnh dạn chia sẻ ý kiến trong hoạt động nhóm và sau các trò chơi.

• Giáo viên nhận thấy tiết học trở nên linh hoạt, hiệu quả và dễ kiểm soát quá trình học sinh tiếp thu.

• Phụ huynh ghi nhận sự tiến bộ của con em trong khả năng giao tiếp, cảm nhận và tư duy sáng tạo.

Sáng kiến “Lồng ghép hoạt động trải nghiệm và trò chơi nhằm nâng cao hứng thú và phát huy sự sáng tạo của học sinh lớp 4 trong tiết tập đọc” đã chứng minh sự phù hợp trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy môn Đọc. Qua các biện pháp tổ chức đa dạng, tiết học trở nên hấp dẫn, học sinh chủ động và sáng tạo hơn. Quý thầy cô có thể tham khảo chi tiết và tải toàn bộ nội dung sáng kiến tại bài viết: Lồng ghép hoạt động trải nghiệm và trò chơi nhằm nâng cao hứng thú và phát huy sự sáng tạo của học sinh lớp 4 trong tiết tập đọc (đủ 3 bộ sách)