LVTS Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại công ty cổ phần tin học viễn thông petrolimex

LỜI MỞ ĐẦU

1.Tính cấp thiết của đề tài

Hiện nay, nền kinh tế nước ta đang trong đà phát triển, từng bước hội nhập vào nền kinh tế khu vực và thế giới. Nước ta đã gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO với nên kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường. Với xu thế hội nhập như hiện nay, vừa là cơ hội để nước ta nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế, vừa là thách thức mà chúng ta phải vượt qua. Chính vì vậy phát triển kinh tế bên vững là một trong những vấn đề quan trọng để đưa đất nước phát triển đi lên. Trong những năm vừa qua, nước ta đã đạt được những thành tựu nhất định trong nền kinh tế thị trường với các quy luật đặc trưng của nó quy luật giá trị, quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh, đã tạo nên môi trường kinh doanh hấp dẫn, sôi động nhưng cũng đầy rủi ro và không kém phần khốc liệt. trong môi trường đó, đòi hỏi các doanh nghiệp phải có một chính sách phát triển hợp lý, hiệu quả.

Trong điều kiện kinh tế thị trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, doanh nghiệp muốn tồn tại, vươn lên thì trước hết đòi hỏi kinh doanh phải có hiệu quả. Hiệu quả kinh doanh càng cao thì doanh nghiệp càng có điều kiện phát triển, cải thiện và nâng cao đời sống người lao động thực hiện tốt nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước. Với tư cách là công cụ quản lý, hạch toán kế toán gắn liền với hoạt động kinh tế xã hội, hạch toán kế toán đảm nhiệm chức năng cung cấp thông tin một cách chính xác và hữu ích giúp cho các nhà quản trị, nhà đầu tư ra quyết định kinh doanh hợp lý. Các thông tin kế toán về hạch toán doanh thu và chi phí giúp các nhà quản trị có một cái nhìn chính xác về tình hình hoạt động của các doanh nghiệp từ đó đưa ra các quyết định quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Kế toán là một trong những công cụ hiệu quả để quản lý tài sản kiểm soát các hoạt động kinh tế – tài chính. Do vậy, hoàn thiện hệ thống công tác kế toán doanh nghiệp phù hợp với yêu cầu của nền kinh tế thị trường là nhu cầu đặt ra đối với mọi doanh nghiệp trong mọi lĩnh vực trong nền kinh tế quốc dân. Trong mỗi doanh nghiệp, thông tin về doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh luôn được nhiều đối tượng sử dụng thông tin quan tâm, đặc biệt là đối với các nhà quản trị doanh nghiệp. Đây là những thông tin quan trọng để nhà quản lý giữ vững và kịp thời điều chỉnh hoạt động kinh doanh đi đúng hướng, đúng với kế hoạch doanh nghiệp đã đề ra.

Qua quá trình làm việc tại tại Công ty Cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex thấy rằng việc hạch toán kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh còn nhiều bất cập như: xuất hóa đơn trước khi ký với khách hàng các biên bản bàn giao, nghiệm thu. Chi phí của dự án nhiều lúc còn được hạch toán sau khi đã làm báo cáo dẫn đến kết quả kinh doanh của công ty chưa chính xác trong kỳ báo cáo và còn nhiều bất cập liên quan đến việc hạch toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh.

Nhận thức được tầm quan trọng, tính cấp thiết của vấn đề nêu trên, tác giả Luận văn đã lựa chọn nghiên cứu đề tài “Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex” làm đề tài nghiên cứu với hy vọng có thể đánh giá được thực trạng công tác kế toán, doanh thu và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty. Nhằm tìm ra các điểm chưa phù hợp trong công tác kế toán về doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh và các giải pháp hoàn thiện giúp Công ty tiết kiệm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả của công tác quản lý chi phí sản xuất tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả là đề tài được nhiều nhà khoa học nghiên cứu. Với mỗi góc độ nghiên cứu khác nhau, các đề tài lại có những quan điểm, cách nhìn nhận khác nhau góp phần củng cố, làm hoàn thiện hơn vấn đề cần nghiên cứu. Dưới đây là một số công trình nghiên cứu khoa học mà tác giả được biết:

Luận văn thạc sĩ trường Học viện Ngân hàng năm 2018 “Kế toán doanh thu chi phí và kết quả kinh doanh tại Tổng Công ty Nhựa Đường PETROLIMEX” tác giả Trương Thị Hồng Xâm. Trong Luận văn tác giả đã nêu lên một số vấn đề cơ sở lý luận về doanh thu chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp vừa sản xuất vừa thương mại. Tác giả cũng đã phân tích, so sánh, đánh giá ký lưỡng về thực trạng các hoạt động của công tác kế toán này tại Tổng Công ty Nhựa Đường Petrolimex và trên cơ sở đó đã chỉ ra những hạn chế còn tồn tại trong Công ty như các hoạt động nhận và xử lý đơn hàng, theo dõi các khoản phải thu. Qua đó tác giả đã đưa ra một số đề xuất hợp lý như mở sổ theo dõi chi tiết công nợ, sổ chi tiết các khoản thu tiền, chi tiền, xây dựng hệ thống thông tin kế toán riêng nhằm tối ưu hóa từng hoạt động và giảm thiểu các rủi ro có thể xảy ra.

Với kiến thức lý luận, tác giả đã thực hiện tốt bài viết của mình bằng lý luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng kết hợp với các phương pháp của toán học, của nghiệp vụ kế toán. Bài viết được trình bày theo nhiều phương pháp kết hợp giữa phương pháp trình bày văn viết với sơ đồ và bảng biểu. Tuy nhiên các giải pháp mà tác giải đưa ra còn mang nặng tính chủ quan của 5 tác giả, còn nêu nhiều lý thuyết, khó áp dụng vào thực tế. Đề tài sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và các phương pháp cụ thể như: Thống kê, phân tích, so sánh và khảo sát thực tiễn nhưng chưa kết hợp với phương pháp điều tra nhằm thu thập số liệu sơ cấp (sử dụng bảng câu hỏi hay điều tra phỏng vấn…) cho nên kết quả thu thập được chỉ mang tính định tính, chưa có sự khảo sát chuyên sâu.

Luận văn thạc sĩ trường Đại học Kinh tế Quốc dân “Hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty trách nhiệm hữu hạn HANOPRO Việt Nam” của tác giả Phan Thị Duyên năm 2018, đã trình bày cơ bản những nội dung về mặt lý luận liên quan đến kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh. Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng kế toán chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh tại Công ty trách nhiệm hữu hạn HANOPRO Việt Nam, luận văn đã nêu rõ những vấn đề tồn tại trong công tác kế toán chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh tại Công ty này. Những bất cập đó thuộc về nhận diện và phân loại chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh; việc thực hiện chế độ kế toán về chứng từ, tài khoản, sổ kế toán, báo cáo kế toán trong công tác kế toán chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh trên phương diện kế toán tài chính, xây dựng định mức và lập dự toán sản xuất, phân tích thông tin để kiểm soát và cung cấp thông tin chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh phục vụ ra quyết định trên phương diện kế toán quản trị. Luận văn cũng đã xác định được nguyên nhân chủ quan khách quan của những tồn tại đó xuất phát từ phía Nhà nước, các cơ quan chức năng. Xuất phát từ những tồn tại, bất cập, Luận văn đã đề xuất một số giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí, doanh thu, kết quả kinh doanh tại Công ty.

Bài viết “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh thương mại ở một số nước phát triển và bài học cho Việt Nam” của tác giả Trần Hải Long, Trường Đại học Thương mại đăng trên Tạp chí nghiên cứu tài chính kế toán số 04 (129), 2014, trang 50 – 52. Bài viết đã trình bày kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh thương mại theo kế toán Mỹ, kế toán Pháp và đưa ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Trong từng hệ thống kế toán, tác giả đã nêu ra được khái niệm, bản chất, phân loại chi phí thương mại trong hoạt động kinh doanh thương mại; thời điểm ghi nhận doanh thu, kết quả kinh doanh và các khái niệm liên quan tới giảm trừ doanh thu. Bài viết cũng nhấn mạnh rằng “Hệ thống kế toán pháp quy định chặt chẽ và cụ thể cho từng phần hành kế toán, tạo ra sự thống nhất trong hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh, đồng thời đảm bảo tính so sánh được của các số liệu kế toán qua các thời kỳ của DN”. Song tác giả cũng nhấn mạnh việc hạch toán một số nghiệp vụ kinh tế trở nên phức tạp, làm giảm bớt sự chủ động của kế toán. Bên cạnh việc nêu công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh thương mại theo kế toán Mỹ, Pháp, bài viết cũng nêu ra bài học kinh nghiệm cho các DN thương mại ở Việt Nam.

Luận văn thạc sỹ kinh tế của tác giả Vũ Quốc Dương đã bảo vệ thành công đề tài “Kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần thế giới số Trần Anh” tại trường Đại học Thương mại năm 2015. Tác giả đã rất thành công khi đánh giá được quá trình hạch toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả tại một đơn vị thương mại dịch vụ. Luận văn đã đưa ra được các vấn đề sau:

Thứ nhất, luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại các đơn vị thương mại, dịch vụ.

Thứ hai, luận văn đã đánh giá được thực trạng công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp dưới hai góc độ kế toán tài chính và kế toán quản trị.

Thứ ba, trên cơ sở nghiên cứu thực trạng công tác kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tác giả đã đưa ra những bất cập và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh tại đơn vị khảo sát.

3. Mục tiêu nghiên cứu

Đề xuất các giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex dưới góc độ kế toán tài chính và kế toán quản trị trên cơ sở nghiên cứu, khảo sát và đánh giá thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại công ty Cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1 Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả tại Công ty Cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex.

4.2 Phạm vi nghiên cứu

Về không gian, thời gian: Nghiên cứu những vấn đề lý luận chung và đánh giá thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex đặt tại Tầng 15, tòa nhà DETECH TOWER, số 08C Tôn Thất Thuyết, Phường Mỹ Đình II, Quận Nam Từ Liêm, Hà Nội trong khoảng thời gian từ năm 2019-2021 và đề xuất những giải pháp cho những năm tiếp theo.

5. Câu hỏi nghiên cứu

– Thứ nhất, cơ sở lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong doanh nghiệp là gì?

– Thứ hai, thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh đạt được như thế nào? Doanh nghiệp có những ưu điểm và hạn chế gì?

– Thứ ba, cần phải có những giải pháp gì để hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex.

6. Phương pháp nghiên cứu

6.1. Phương pháp luận

Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, tác giả đã sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau như: phương pháp điều tra, phân tích, hệ thống hóa; phương pháp kháo sát, ghi chép; phương pháp tống hợp, phân, tố thống kê; phương pháp quy nạp, diện giải, so sánh; phương pháp thực chứng… để nghiên cứu, phân tích, đánh giá trình bày các vấn đề có liên quan đến kế toán CP, DT, KQKD trong các doanh nghiệp thương mại nói chung và trong Công ty cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex nói riêng.

6.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể và công cụ thu thập, xử lý số liệu

– Phương pháp so sánh: so sánh giữa những lý luận được học với thực tiễn để thấy sự khác biệt, từ đó đánh giá, đưa ra hướng giải quyết.

– Phương pháp tiếp cận thông tin: Luận văn vận dụng cơ sở lý thuyết về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả để phân tích thực trạng của kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả tại Công ty cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex. Đồng thời, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng để thu thập và xử lý thông tin.

– Phương pháp thu thập dữ liệu: Dữ liệu phục vụ cho đề tài nghiên cứu được thu thập thông qua nguồn dữ liệu thứ cấp: Các dữ liệu thu thập từ nguồn này bao gồm các văn bản Luật, thông tư…. của Quốc hội, các Bộ, ngành về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả: Tài liệu giới thiệu về doanh nghiệp, đặc điểm, mục tiêu, phương hướng, chính sách phát triển của Công ty; Các sổ sách, chứng từ, báo cáo kế toán liên quan đến công tác kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh…

– Phương pháp xử lý phân tích dữ liệu: các dữ liệu thu thập được sẽ được kiểm tra, sàng lọc, sau đó sẽ tiến hành thống kê, phân tích. Bên cạnh đó, tiến hành xử lý số liệu bằng các sử dụng sơ đồ, bảng biểu… để phần tích, tổng hợp và đánh giá.

7. Dự kiến đóng góp mới của đề tài nghiên cứu:

7.1 Ý nghĩa khoa học

Luận văn tổng hợp những vấn đề lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp. Đã đưa ra những nhận xét khách quan về những vấn đề lý luận có liên quan.

7.2 Ý nghĩa thực tiễn

Luận văn đưa ra được thực trạng, đánh giá thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex. Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex.

8. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, và các phụ lục liên quan luận văn được trình bày trong 03 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh trong các doanh nghiệp thương mại dịch vụ

Chương 2: Thực trạng kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex.

Chương 3: Các kết luận và đề xuất hoàn thiện kế toán doanh thu, chi phí và xác định kết quả kinh doanh tại Công ty cổ phần Tin học Viễn thông Petrolimex.