SKKN Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm

PHẦN MỘT
ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Trong những năm gần đây, nhân loại đang đối diện với những khó khăn thử thách. Một trong số đó là đại dịch COVID-19. Đại dịch ấy ảnh hưởng tới tất cả các lĩnh vực của đời sống, trong đó ngành Giáo dục và đào tạo là một lĩnh vực chịu hậu quả nhiều nhất.Năm học 2021-2022, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc quyết liệt, trách nhiệm, hiệu quả của cả hệ thống chính trị, ngành Giáo dục và đào tạo ở nước ta đã có nhiều đổi mới nhằm ứng phó với đại dịch COVID-19. Trước tình hình đó nhiều hình thức dạy học đã được lựa chọn như: Dạy học trực tuyến (online), dạy học lai ghép (Hybrid), dạy học phối hợp (blended) trực tuyến với trực tiếp (trực diện) là giải pháp được nhiều quốc gia và các tổ chức giáo dục lựa chọn. Trong đó, dạy học trực tuyến là phương pháp giảng dạy khá hiệu quả mà giáo viên và học sinh cần áp dụng một cách có định hướng để truyền tải kiến thức đến học sinh  một cách linh hoạt, giúp cho người học theo được mạch bài giảng đạt được mục tiêu của bài học và môn học… Dạy học trực tuyến đã, đang và sẽ trở thành xu hướng được tăng cường, củng cố và dần trở thành một xu thế tất yếu, nhiệm vụ chính trong các nhiệm vụ triển khai năm học để thích ứng với tình hình mới.Trước thực tế đó, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã ký ban hành Chỉ thị về thực hiện nhiệm vụ năm học 2021-2022 ứng phó với dịch COVID-19, tiếp tục thực hiện đổi mới, kiên trì mục tiêu chất lượng giáo dục và đào tạo. Trong 7 nhiệm vụ trọng tâm được đặt ra ở năm học này, thì Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng nêu rõ trường hợp dịch bệnh diễn biến phức tạp không thể tổ chức dạy học trực tiếp thì tổ chức dạy học trực tuyến để hoàn thành kế hoạch năm học, bảo đảm chất lượng giáo dục.
Cùng với cả nước, Nghệ An trong vài năm trở lại đây để đối phó và dần thích ứng với đại dịch, sở Giáo dục và đào tạo tỉnh nhà đã triển khai tổ chức dạy học trực tuyến qua internet và trên truyền hình phù hợp với nhu cầu và điều kiện thực tế của dịch COVID-19 và phù hợp với điều kiện của từng trường, bảo đảm tổ chức dạy học qua mạng có chất lượng, bảo đảm theo kế hoạch thời gian năm học của địa phương. Các nhà trường đã linh hoạt sáng tạo trong việc sử dụng các phần mềm, ứng dụng hỗ trợ tích cực trong các hoạt động giáo dục như: ứng dụng Microsoft Teams để tổ chức dạy học trực tuyến, sử dụng Google form để giao bài tập cho học sinh; tổ chuyên môn các trường xây dựng kế hoạch, nội dung ôn tập, ngân hàng đề đăng tải trên website của trường để học sinh theo dõi nghiên cứu bài học, ôn tập. Đặc biệt,một số địa phương khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xã đã chỉ đạo các trường photo bài học và chuyển về cho từng thôn đối với những học sinh không có điều kiện tiếp cận học tập trực tuyến.
Thực hiện theo sự chỉ đạo của cấp trên, trường THPT Đô Lương 4 trong thời gian qua để đảm bảo mục tiêu “dừng đến trường nhưng không dừng học” đã thực hiện việc dạy học trực tuyến bằng nhiều hình thức. Thế nhưng, do trường nằm ở vị trí hạ huyện Đô Lương, điều kiện kinh tế của đa phần phụ huynh còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, trình độ dân trí còn hạn chế. Chính điều đó đã ảnh hưởng không nhỏ tới việc dạy học trực tuyến ở một số học sinh.
Trước thực tế đó, bản thân thiết nghĩ giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tổ chức và nâng cao chất lượng dạy học nói chung và đặc biệt là dạy học trực tuyến trong tình hình hiện nay khi diễn biến dịch đang diễn ra hết sức phức tạp và khó lường. Vậy nênvới kinh nghiệm thực tế trong công tác giáo viên chủ nhiệm, tôi mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm ở trường THPT Đô Lương 4” nhằm góp một phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở trường THPT Đô Lương 4 nói riêng và giáo dục phổ thông nói chung.
2. Tính mới, tính khoa học và tính hiệu quả của đề tài
2.1. Tính mới của đề tài
– Góp phần vào nâng cao hiệu quả và chất lượng dạy học trong tình hình mới. Đặc biệt là khi cả thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng phải đói mặt và sống chung với đại dịch COVID-19.
– Nghiên cứu chuyên sâu những lí luận về dạy học trực tuyến trong tình hình mới.
– Phát triển và nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến cho học sinh lớp chủ nhiệm nói riêng và học sinh lớp khác, trường khác nói chung.
– Đề xuất được một số giải pháp của bản thân có thể được nhân rộng các lớp khác, trường khác.
– Giáo viên tổ chức, hướng dẫn học sinh để nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến.
2.2. Tính khoa học của đề tài
– Nội dung của đề tài được trình bày khoa học, các luận điểm, luận cứ và các thông số có tính chính xác.
– Đề tài đáp ứng được tình hình giáo dục trong đại dịch đang được xã hội quan tâm.
2.3. Tính hiệu quả
– Đề tài áp dụng có hiệu quả trong việc nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến trong tình hình mới.
– Đặc biệt đề tài phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong việc nâng cao chất lượng giáo dục.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3. 1. Mục đích nghiên cứu
– Khảo sát và đánh giá thực trạng dạy học và hiệu quả của việc dạy học trực tuyến của lớp chủ nhiệm nói riêng và của học sinh THPT Đô Lương 4, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An nói chung.
– Làm rõ những thuận lợi và khó khăn của việc dạy học trực tuyến trong tình hình mới.
– Đề xuất một sốgiải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm nói riêng và ở trường THPT Đô Lương 4 nói chung.
3. 2. Nhiệm vụ nghiên cứu
– Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về dạy học trực tuyến.
– Tiến hành khảo sát đánh giá thực trạngdạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm nói riêng và ở trường THPT Đô Lương 4 nói chung..
– Đề xuất một sốgiải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm ở trường THPT Đô Lương 4.
4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu chất lượng dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm ở trường THPT Đô Lương 4.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
– Về phạm vi nội dung: nghiên cứu thực trạng dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm ở trường THPT Đô Lương 4, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm ở trường THPT Đô Lương 4.
– Về phạm vi thời gian: Đề tài nghiên cứuchất lượng dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm ở trường THPT Đô Lương 4 trong năm học 2021 – 2022.
5. Phương pháp nghiên cứu
– Phương pháp phân tích, tổng hợp:
+ Phương pháp phân tích: Dựa trên nguồn tài liệu về chất lượng dạy học từ các đợt dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm.Từ đó, tôi sẽ đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm ở trường THPT Đô Lương 4.
+ Phương pháp tổng hợp: Tổng hợp tài liệu từ các đợt dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm tôi thống kê để đưa ra một sốgiải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến.
– Phương pháp thống kê và xử lý số liệu bằng thống kê toán học: Nghiên cứu, thu thập, thống kê các thái độ, các hoạt động dạy học trực tuyến của học sinh và giáo viên để từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến.
– Phương pháp quan sát và tổng kết thực tiễn: Trên cơ sở, theo dõi nghiên cứu thái độ, chất lượng học tập của học sinh hàng ngày…đề tài đưa ra những nhận xét, đánh giá và kết luận khoa học.
– Phương pháp chuyên gia: Trên cơ sở thu thập, trao đổi ý kiến của giáo viên và cán bộ quản lý để lấy ý kiến nhằm đánh giá thực trạng, nguyên nhân, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm ở trường THPT Đô Lương 4.
6. Cấu trúc của sáng kiến kinh nghiệm
– Phần đặt vấn đề
– Cơ sở lý luận
– Cơ sở thực tiễn
– Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến tại lớp chủ nhiệm ở trường THPT Đô Lương 4.
– Thực nghiệm
– Phần kết luận

PHẦN HAI
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. Cơ sở lí luận
1.1 . Thế nào là dạy học trực tuyến?
Dạy học trực tuyến là hình thức giáo dục online, giúp chúng ta có thể tiếp nhận thông tin dễ dàng, với các phương tiện như: điện thoại, máy tính hoặc máy tính bảng có kết nối Internet. Học sinh có thể học tập tại nhà hay bất cứ đâu mà không cần phải tới trường học.
Dạy học trực tuyến bản chất cũng như dạy học truyền thống. Bạn truyền thông tin, học sinh tiếp nhận thông tin qua một số khóa học mà ở đó vẫn có giáo viên giảng bài cho học sinh. Sự khác biệt là thông qua công nghệ kết nối (cụ thể là Internet) để tương tác giữa các thành viên. Dạy học trực tuyến giảm thiểu sự tiếp xúc về mặt khoảng cách vật lí. Bạn có thể dạy và học sinh có thể học thông qua nhiều thiết bị, học vào nhiều thời gian, giới hạn về vị trí và thời gian học là hầu như không có.
1.2. Đặc điểm của dạy học trực tuyến
Dạy học trực tuyến là một hình thức đào tạo qua mạng có nhiều đổi mới hơn so với học truyền thống, cung cấp cho học sinh sự kết hợp hài hòa giữa nhìn, nghe và sự chủ động tích cực trong hoạt động. Chính nhờ vào lợi ích đó, đào tạo qua mạng đã mang lại rất nhiều hiệu quả cho việc học tập như: thu hút được nhiều đối tượng học sinh trên phạm vi toàn cầu, cắt giảm được nhiều chi phí xuất bản, in ấn tài liệu.Học sinh khi tham gia vào các lớp học trực tuyến có thể chủ động lựa chọn cho mình những kiến thức.
Người học trực tuyến có thể chủ động chọn những kiến thức phù hợp với mình so với hình thức tiếp thu thụ động trên lớp. Cùng với việc đánh giá được nhu cầu thực tế, học trực tuyến có thể áp dụng cho tất cả các nhu cầu cụ thể nhất.
Ngoài ra, đào tạo online đồng bộ còn giúp cho người học có khả năng tự kiểm soát tốc độ học của mình sao cho phù hợp với bản thân, vẫn đảm bảo được chất lượng học tập mà không cần phải có những phần hướng dẫn.
Chính vì những đặc điểm trên, hệ thống học trực tuyến đang là một giải pháp tối ưu nhất với sự thu hút động đảo học sinh về nhiều trình độ và cấp học khác nhau.
1.2.1.Ưu điểm của học trực tuyến
Học online tạo môi trường dạy – học có sự hài hòa giữa quá trình nghe, nhìn và sự chủ động trong việc học. Chính vì thế mà phương pháp này mang đến nhiều ưu điểm như: thu hút được số lượng người học lớn, giảm thiểu chi phí,… Các học viên khi tham gia vào lớp học online hoàn toàn có thể tự chủ động nắm bắt lượng kiến thức của mình. Bên cạnh đó, bạn có thể lựa chọn chương trình học đa dạng, đáp ứng mọi nhu cầu cụ thể nhất. Hiện nay, phương pháp học tương tác với bảng điện tử là phương pháp phổ biến và được chú trọng nhiều. Giáo viên sẽ trình bày các bài giảng qua cách dạy tại lớp truyền thống và sau đó ghi hình lại. Như vậy, học viên sẽ học được mọi lúc, mọi nơi. Bên cạnh đó việc đào tạo online một cách đồng bộ sẽ giúp cho những người học có thể tự kiểm soát được tốc độ học phù hợp, đảm bảo chất lượng mà không cần phải có sự hướng dẫn, kèm cặp.
Ưu điểm của lớp học trực tuyến là khả năng giảm thiểu chi phí đi lại, tiết kiệm được thời gian và không gian học tập. Hơn thế nữa, việc xây dựng thiết kế web trường học không tốn nhiều chi phí bằng việc xây dựng một trường học và cũng không cần giấy phép xây dựng phức tạp. Ngoài ra, khóa học online còn có các ưu điểm khác như:
+ Đào tạo mọi lúc mọi nơi: Truyền đạt kiến thức nhanh chóng, thông tin theo yêu cầu của học sinh. Người học có thể truy cập vào các khóa học trực tuyến tại bất kỳ nơi đâu: ở nhà, nơi làm việc hay các địa diểm mạng internet công cộng và vào bất ký thời gian nào thích hợp khi người học muốn.
+ Tiết kiệm chi phí học tập: Giúp học sinh giảm tới khoảng 60% chi phí đi lại, địa điểm tổ chức học tập. Mỗi học sinh đều có thể đăng ký nhiều khóa học và thanh toán trực tuyến chi phí học tập.
+ Tiết kiệm thời gian học tập: So với phương pháp đào tạo truyền thống thì các khóa học qua mạng giúp học viên tiết kiệm khoảng từ 20 đến 40 % thời gian đo giảm được thời gian đi lại và sự phân tán.
+ Linh động và uyển chuyển: Học sinh có thể chủ động và linh hoạt trong việc lựa chọn website học qua mạng với sự chỉ dẫn của giáo viên hay những khóa học trực tuyến qua mạng với hình thức tương tác. Ngoài ra, học sinh còn có thể tự động điều chỉnh tốc độ học tập theo khả năng, và còn có thể nâng cao thêm kiến tức thông qua những tài liệu của thư viện trực tuyến.
+ Tối ưu nội dung: Các cá nhân hay tổ chức đều có thể thiết kế website dạy học qua mạng nhưng cấp độ đào tạo lại khác nhau giúp học sinh dễ dàng lựa chọn. Đồng thời nội dung truyền đạt phải tối ưu và nhất quán.
+ Hệ thống hóa: Những hệ thống học tập trực tuyến cho phép học sinh dễ dàng tham gia khóa học, và có thể theo dõi kết quả cũng như tiến độ học tập. Với khả năng thiết kế website quản lý học sinh, giáo viên có thể biết được những học sinh nào tham gia khóa học, khi nào họ hoán tất quá trình học tập và đưa ra giải pháp thực hiện giúp họ phát triển trong quá trình học.
Nói chung, ưu điểm của đào tạo qua mạng mang lại sự tiện ích cho cả người học và giảng viên.
+ Đối với giáo viên: Có thể sử dụng hình ảnh, âm thanh và video để truyền đạt nội dung học tập đến người học thêm hấp dẫn và sinh động hơn. Ngoài ra, còn có thể quản lý học viên thông qua tính năng thiết kế website quản lý trường học.
+ Đối với học sinh: Tiết kiệm được nhiều chi phí học tập cũng như chi phí đi lại và địa điểm. Ngoài ra, hình thức trả học phí cũng đơn giản thông qua tính năng thiết kế website thanh toán online.
1.2.2. Nhược điểm của học trực tuyến
Ngoài những ưu điểm tiện ích thì đào tạo qua mạng còn có những nhược điểm như sau:
+ Học sinh không có nhiều cơ hội học hỏi trao đổi thông tin với bạn bè.
+  Muốn học sinh học tập tốt thì học online phải có đội ngũ giáo viên hướng dẫn rõ ràng.
+  Học trực tuyến online không phù hợp với các thành phần học sinh  không thành thạo máy vi tính.
+  Các tổ chức đào tạo lập trình website dạy học không đủ tiêu chuẩn, sức chứa cho số lượng học sinh có thể học với tình trạng hình ảnh, âm thanh ổn định.
+ Môi trường học không kích thích được sự chủ động và sáng tạo của học viên.
+  Học trực tuyến qua mạng làm giảm khả năng truyền đạt với lòng say mê nhiệt huyết của giáo viên đến học sinh.
+  Một số giáo viên không quen với việc sự dụng mạng internet nên làm tăng khối lượng công việc cũng như áp lực cho giảng viên.
+  Làm nảy sinh ra các vấn đề liên quan đến an ninh mạng cũng như các vấn đề về sở hữu trí tuệ.
Nhược điểm quan trọng của hình thức học online đó chính là sự tương tác của học sinh với giáo viên một cách trực tiếp.
1.3. Các hình thức dạy học trực tuyến
Thông tư 09/2021/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về quản lý và tổ chức dạy học trực tuyến trong cơ sở giáo dục phổ thôngđược xây dựng trong bối cảnh thế giới, khu vực và trong nước đang ngày một chú trọng ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức dạy học, góp phần đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá, nâng cao chất lượng giáo dục và hướng đến thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành Giáo dục và Đào tạo.Thông tưđã quy định về các việc dạy học trực tuyến và các hình thức tổ chức dạy học trực tuyến như sau:
1. Hệ thống dạy học trực tuyến là hệ thống phần mềm dạy học trực tuyến và hạ tầng công nghệ thông tin (sau đây gọi chung là hạ tầng kỹ thuật dạy học trực tuyến) cho phép quản lý và tổ chức dạy học thông qua môi trường Internet, bao gồm: phần mềm tổ chức dạy học trực tuyến trực tiếp; hệ thống quản lý học tập trực tuyến; hệ thống quản lý nội dung học tập trực tuyến.
2. Dạy học trực tuyến là hoạt động dạy học được tổ chức thực hiện trên hệ thống dạy học trực tuyến.
3. Dạy học trực tuyến hỗ trợ dạy học trực tiếp tại cơ sở giáo dục phổ thông là hình thức dạy học trực tuyến thực hiện một phần nội dung bài học hoặc chủ đề trong chương trình giáo dục phổ thông để hỗ trợ dạy học trực tiếp bài học hoặc chủ đề đó tại cơ sở giáo dục phổ thông.
4. Dạy học trực tuyến thay thế dạy học trực tiếp tại cơ sở giáo dục phổ thông là hình thức dạy học trực tuyến thực hiện toàn bộ nội dung bài học hoặc chủ đề trong chương trình giáo dục phổ thông để thay thế dạy học trực tiếp bài học hoặc chủ đề đó tại cơ sở giáo dục phổ thông.
Ngoài ra, còn có hình thức giảng dạy trên truyền hình; dạy học trực tuyến trên mạng xã hội (youtube, facebook,…); dạy học sử dụng các phần mềm như Zoom, Google Meet, Teams…).
1.4. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến
Giáo viên chủ nhiệm là người được Hiệu trưởng bổ nhiệm, phân công chịu trách nhiệm về một lớp. Điều lệ trường Trung học ghi rõ: “Mỗi lớp có một giáo viên chủ nhiệm lớp do hiệu trưởng chỉ định, chọn trong số giáo viên giảng dạy ở lớp đó”. Giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt hiệu trưởng chịu trách nhiệm quản lý toàn diện lớp học từ giáo dục văn hóa cho đến giáo dục đạo đức nhân cách. Chính vì thế có thể nói giáo viên chủ nhiệm là cầu nối đa chiều giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm.
Giáo viên chủ nhiệm có một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy học nói chung và dạy học trực tuyến nói riêng tại lớp chủ nhiệm.Giáo viên chủ nhiệm được xem là linh hồn của lớp học, là người cố vấn đáng tin cậy dẫn dắt, định hướng, giúp học sinh vươn lên tự hoàn thiện năng lực và nhân cách.Trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay, khi vai trò của người giáo viên có sự thay đổi căn bản, từ chỗ là “người truyền thụ tri thức” sang đóng vai trò của người trọng tài, cố vấn cho hoạt động nhận thức của học sinh thì vai trò của giáo viên chủ nhiệm có những sự thay đổi căn bản. Giáo viên chủ nhiệm trở thành người chịu trách nhiệm chính trong “phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu định hướng nghề nghiệp cho học sinh”. Chính vì thế vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp hết sức quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông. Từ đó để thấy rằng, với thời gian 4 tiết/ tuần, sự gần gũi, thân thiện giữa giáo viên chủ nhiệm và học sinh sẽ là điều kiện quan trọng để giáo viên chủ nhiệm quản lí nhằm nâng cao chất lượng dạy học nói chung và dạy học trực tuyến nói riêng. Và để nâng cao hiệu quả, chất lượng dạy học trực tuyến tôi đã áp dụng một số giải pháp sau:
2. Cơ sở thực tiễn
2.1. Khái quát về thực trạng dạy học trực tuyến tại Trường THPT Đô Lương 4
Trường THPT Đô Lương 4 được thành lập theo quyết định số 2836/QĐ-UBND.VX  của Uỷ ban nhân dân tỉnh Nghệ An vào ngày 7 tháng 8 năm 2006. Đến nay đã trải qua hơn 15 năm trưởng thành. Qua thời gian phấn đấu và khẳng định đến nay năm học 2021 – 2022, nhà trường có 21 lớp với tổng số học sinh là 889 (Khối 10: 318 em; K11: 288; K12: 282). Do tình hình dịch COVID-19 diễn biến rất phức tạp để đảm bảo an toàn cho cả thầy và trò theo chỉ đạo của Sở Giáo Dục và Đào tạo Nghệ An từ đầu năm học đến nay trường đã tổ chức 2 đợt học trực tuyến:
Đợt Thời gian bắt đầu Thời gian kết thúc
1 05/9/2021 23/9/2021
2 07/02/2022 07/03/2022
Qua hai đợt học trực tuyến trường THPT Đô Lương 4 có những thuận lợi và khó khăn sau:
2.1.1. Thuận lợi
– Được sự quan tâm của lãnh đạo Sở Giáo Dục và Đào Tạo Nghệ An.
– Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên nhắc nhở mở các lớp tập huấn để cả giáo viên và học sinh sử dụng thành thạo công nghệ thông tin.
– Học sinh được quan tâm từ phụ huynh, trang bị đầy đủ sách cũng như đồ dùng học tập như (máy tính, điện thoại, Ipad….).
– Thời gian đầu dạy học được sự hỗ trợ nhiệt tình từ phía phụ huynh.
– GV tự trang bị đầy đủ cơ sở vật chất dạy (máy tính, đường truyền, sách giáo khoa), thư viện nhà trường có đầy đủ tài liệu tham khảo hỗ trợ việc giảng dạy các nội dung đạt hiệu quả.
– Bản thân ham học hỏi, tích cực tìm hiểu những phần mềm hỗ trợ dạy học đạt hiệu quả.
– Được sự đồng hành và nhất trí cao của hội phụ huynh học sinh.
– Đội ngũ cán bộ nhiệt tình ham học hỏi, chăm lo, yêu nghề.
– Học sinh đa phần hợp tác và tương tác tốt…
2.1.2. Khó khăn
– Trường đóng ở địa bàn vùng hạ huyện Đô Lương có điều kiện kinh tế khó khăn, trình độ dân trí còn hạn chế.
– Đa số học sinh là con em gia đình thuần nông nên việc đầu tư và tập trung cao trong học tập đang gặp trở ngại.
– Nhiều gia đình phụ huynh điều kiện kinh tế còn khó khăn không có đủ điều kiện vật chất máy móc, trang thiết bị phục vụ cho việc học còn hạn chế.
– Học sinh theo học ở trường thuộc các xã Hiến Sơn, Trù Sơn, Thượng Sơn, Mĩ Sơn dân cư thưa và chủ yếu rải rác ở vùng núi xa trung tâm nên đường truyền rất hạn chế.
– Một số học sinh còn tư tưởng xả hơi sau hè nên chưa nhập cuộc…
– Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên đa số còn trẻ, hoàn cảnh gia đình của một số giáo viên đang khó khăn nên đã gây trở ngại trong công tác.
– Chất lượng đầu vào thấp nhưng đòi hỏi của phụ huynh cao nên cũng gây áp lực công việc.
– Một số học sinh chưa thành thạo sử dụng máy tính, điện thoại và cách kết nối vào phần mềm dạy học trực tuyến
– Giáo viên và học sinh còn bỡ ngỡ việc dạy và học online.
– Chính vì việc học online chỉ qua màn hình nhỏ nên khả năng tương tác giữa cô trò ít đi dẫn đến học sinh không tích cực và còn thụ động.
2.2. Thực trạng về nhận thức dạy học trực tuyến của giáo viên và học sinh ở trường THPT Đô Lương 4
Sử dụng một số phiếu khảo sát trong đề tài:
2.2.1. Thực trạng của vấn đề
Kết quả phiếu khảo sát dành cho giáo viên và học sinh
Tổng số giáo viên tham gia khảo sát: 54 giáo viên (Trong đó có 21 giáo viên chủ nhiệm)
Tổng số học sinh tham gia khảo sát : 91 học sinh (gồm 2 lớp: Lớp chủ nhiệm 10A6 và lớp 10A7)
Bảng 1: Bảng kết quả khảo sát mức độ hiểu biết dạy học trực tuyến của giáo viên và học sinh (%)
Câu hỏi khảo sát Chưa biết Biết khá đầy đủ Biết đầy đủ
Thầy (cô) vui lòng cho biết Thầy cô đã biết gì về dạy học trực tuyến? 0,0 8,0 92,0
Em đã biết về học trực tuyến ở mức độ nào? 10,0 75,0 15,0
Bảng 2: Bảng kết quả khảo sát về sự cần thiết của dạy học trực tuyến trong tình hình dịch COVID – 19  của giáo viên và học sinh (%)
Câu hỏi khảo sát Không cần thiết Cần thiết Rất cần thiết
Theo Thầy (cô) việc dạy học trực tuyến có cần thiết hay không trong tình hình giáo dục hiện nay? 0,0 12,0 88,0
Theo em trong tình hình dịch COVID – 19 đang diễn ra khá phức tạp chúng ta có nên dạy học trực tuyến?
Không cần thiết
Cần thiết
Rất cần thiết 16,0 82,0 2,0
Bảng 3: Bảng kết quả khảo sát về ảnh hưởng đến chất lượng dạy học trực tuyến của học sinh (%)
Câu hỏi khảo sát Thiết bị Thái độ Phương pháp
Theo em những yếu tố nào ảnh hưởng đến quá trình quá trình tham gia học tập trực tuyến? 32,0 50 18
Bảng 4: Bảng kết quả khảo sát về vai trò của GVCN trong dạy học trực tuyến trong tình hình dịch COVID – 19  của giáo viên và học sinh (%)
Câu hỏi khảo sát Không quan trọng Quan trọng Rất quan trọng
Theo Thầy (cô) giáo viên chủ nhiệm có vai trò như thế nào đối với nâng cao hiệu quả và chất lượng dạy học trực tuyến? 0,0 13,0 87,0
Theo em giáo viên chủ nhiệm có vai trò như thế nào trong dạy học và quản lí lớp học trực tuyến? 0,0 12,0 82,0
Bảng 5: Bảng kết quả khảo sát về phối kết hợp trong dạy học trực tuyến dành cho giáo viên (%)
Theo Thầy(cô) trong dạy học trực tuyến để nâng cao hiệu quả và chất lượng cần sự phối kết hợp của ai? Tỉ lệ (%)
Bản thân học sinh 1,0
Gia đình, nhà trường và xã hội 3,0
Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn 10,0
Tất cả các lực lượng trên 95,0
Bảng 6: Bảng kết quả khảo sát vềyếu tố nào giúp các em học trực tuyến đạt hiệu quả caocho học sinh (%)
Theo em yếu tố nào giúp các em học trực tuyến đạt hiệu quả cao? Tỉ lệ (%)
Bản thân 38,0
Gia đình 6,0
Giáo viên bộ môn 12,0
Giáo viên chủ nhiệm 44,0
Bảng 7: Bảng kết quả khảo sát về vai trò của GVCN trong nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến  của giáo viên và học sinh (%)
Câu hỏi khảo sát Không quan trọng Quan trọng Rất quan trọng
Thầy (cô) hãy  cho biết giáo viên chủ nhiệm có vai trò như thế nào để nâng cao chất lượng dạy học  trực tuyến? 0,0 13,0 87,0
Theo em giáo viên chủ nhiệm có vai trò như thế nào trong dạy học và quản lí lớp học trực tuyến? 6,0 12,0 88,0
Bảng 8: Bảng kết quả khảo sát về sở thích và sự đồng tình của học sinh về cách quản í của GVCN trong dạy học trực tuyến (%)
Em có thích học trực tuyến không? Tỉ lệ (%)
Có 92,0
Không 8,0
Em có đồng tình với cách quản lí của GVCN trong các tiết học trực tuyến không? Tỉ lệ (%)
Có 89,0
Không 11,0
Bảng 9: Bảng kết quả khảo sát về giáo viên chủ nhiệm đã chú trọng đến các biện pháp để nâng cao chất lượng dạy trực tuyến dành cho giáo viên (%)
Theo Thầy(cô) trong dạy học và quản lí giáo viên chủ nhiệm đã chú trọng đến các biện pháp để nâng cao chất lượng dạy trực tuyến hay chưa? Tỉ lệ (%)
Chưa chú trọng 0,0
Chú trọng nhưng chưa hiệu quả 18,0
Chú trọng đã mang lại hiệu quả 82,0
2.2.2.  Kết luận chung
Sau khi tiến hành khảo sát giáo viên và học sinh về năng lực giao tiếp và hợp tác thu được kết quả như sau:
– Về phía giáo viên: Đa phần giáo viên đã biết về hình thức học trực tuyến và đều thấy được tầm quan trọng và cần thiết của việc việc dạy học trực tuyến tình hình dịch COVID-19 đang diễn biến rất phức tạp (chiếm 92%). Giáo viên cũng đã đang dạng hóa các hoạt động(học tập, sinh hoạtlớp với nhiều hình thức khác nhau(thông qua môn học, công tác chủ nhiệm…) để nhằm tạo cơ hội cho học sinh tiếp thu và nâng cao chất lượng giờ học trực tuyến. Mặt khác, tất cả giáo viên đều nhận thấy vai trò của GVCN trong việc nâng cao chất lượng của việc dạy học trực tuyến là vô cùng quan trọng (chiếm 87%).
– Về học sinh: Đa số học sinh đã có những hiểu biết cơ bản về hình thức dạy học trực tuyến (chiếm trên 80%) cũng như sự cần thiết của hình thức dạy học trực tuyến trong tình hình hiện nay (chiếm trên 80%). Các em đã yêu thích hình thức học trực tuyến. Tuy nhiên, vẫn còn một số học sinh chưa thấy được tầm quan trọng và cần thiết của hình thức học tập trực tuyến (chiếm 16%). Đa số học sinh đã được tham gia học tập dưới nhiều hình thức khác nhau để nâng cao chất lượng học tập.
– Kết quả khảo sát cho thấy vai trò vàtầm quan trọng to lớn của giáo viên chủ nhiệm trong việc nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến.
3. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học tuyến tại lớp chủ nhiệm ở trường THPT Đô Lương 4
3.1. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học nói chung
Giáo dục là nền móng của sự phát triển, mỗi quốc gia hưng thịnh đều phải  trọng công tác giáo dục. Với Việt Nam giáo dục luôn là quốc sách  hàng đầu, nhất là trong thời kỳ đổi mới hiện nay, điều đó được thể hiện trong các kỳ Đại hội đại biểu của Đảng Cộng sản Việt Nam. Tại Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII và điều 2 luật giáo dục  đã khẳng định: Mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, những con người có đạo đức, có tri thức, có sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Để nâng cao chất lượng dạy học cần áp dụng một số giải pháp sau:
+ Tiến hành thường xuyên việc học tập nghiêm túc Luật giáo dục – Điều lệ trường phổ thông, các nội quy, quy chế chuyên môn, các quy định về kỷ cương nề nếp để mỗi giáo viên hiểu rõ trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền hạn của mình. Học tập các chỉ thị, nghị quyết, các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước. Các văn bản pháp quy về giáo dục nhằm nâng cao nhận thức về mọi mặt cho giáo viên, từ đó làm cho mỗi giáo viên vững vàng hơn, tự tin hơn và trách nhiệm hơn trong công tác.
+ Làm cho mỗi giáo viên thấy được lòng nhân ái là cái gốc của đạo lý làm người, là phẩm chất đầu tiên cần có, là điểm xuất phát của mọi sáng tạo sư phạm. Mỗi Giáo viên có trách nhiệm “Tất cả vì học sinh thân yêu”, có lòng thương yêu học sinh, gắn bó với nghề , thực hiện phương châm: “Dân chủ, kỷ cương, tình thương, trách nhiệm”.
+Giáo viên  gắn bó với nhà trường, đoàn kết thương yêu giúp đỡ lẫn nhau, coi nhà trường như ngôi nhà thứ hai của mìnhcùng nhau xây dựng “Càng yêu người bao nhiêu, càng yêu nghề bấy nhiêu”. Có yêu nghề thì người giáo viên mới dốc hết năng lực, trí tuệ, tình cảm của mình cho sự nghiệp “trồng người”. Đó chính là tâm đức, là trách nhiệm cao cả của nghề nhà giáo.
+ Học sinh có ý thức học tập, có hứng thú với bộ môn từ đó có ý thức vươn lên. Người giáo viên trong mỗi tiết dạy biết liên hệ nhiều kiến thức vào thực tế để học sinh thấy được ứng dụng và tầm quan trọng của môn học trong thực tiễn. Tạo  không khí lớp học thoải mái nhẹ nhàng,  sự gần gũi thân thiện để  học sinh  thấy được thương yêu, tôn trọng  mình. Tìm hiểu từng đối tượng học sinh, thường xuyên theo dõi để kịp thời giáo dục, uốn nắn. Xác định mục tiêu của người giáo viên là vừa dạy vừa dỗ, đặt mình vào học sinh, lắng nghe và thấu hiểu, dần dần hướng các em đi theo con đường đúng đắn.
+ Đổi mới phương pháp dạy học luôn hướng tới hoạt động tự học của học sinh. Trong quá trình hướng dẫn học sinh tiếp thu và lĩnh hội kiến thức cần chú trọng tới quá trình phát triển phẩm chất và năng lực của người học.
+ Cuối cùng phải nhận thấy rằng để lớp học trực tuyến đạt chất lượng và hiệu quả cao thì GVCN đóng vai trò hết sức to lớn. Các em vẫn xem GVCN là một người mẹ thứ hai của mình luôn theo sát, nhắc nhở, giúp đỡ, động viên các em trong quá trình học tập và rèn luyện.