Phát triển năng lực học sinh thông qua đổi mới phương thức dạy học môn TNXH lớp 1 theo định hướng GDPT 2018 (đủ 3 bộ sách)

Môn Tự nhiên và Xã hội (TNXH) ở lớp 1 không chỉ cung cấp kiến thức cơ bản về thế giới xung quanh mà còn đặt nền tảng phát triển năng lực tư duy, giao tiếp và giải quyết vấn đề cho học sinh. Theo định hướng chương trình Giáo dục phổ thông 2018, người giáo viên đóng vai trò người tổ chức, người dẫn dắt hành trình khám phá của học sinh. Do đó, đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học là yếu tố then chốt để phát triển năng lực toàn diện cho học sinh ngay từ bậc tiểu học.

1. Lý do chọn đề tài

Thực tế giảng dạy cho thấy, học sinh lớp 1 học tốt hơn khi được tham gia vào các hoạt động học tập tích cực, đa dạng và gần gũi với đời sống. Tuy nhiên, nhiều lớp học vẫn còn mang nặng tính một chiều, học sinh tiếp thu thụ động, thiếu cơ hội trải nghiệm. Chính vì vậy, việc đổi mới phương thức dạy học môn TNXH theo định hướng phát triển năng lực là rất cần thiết để các em tự tin khám phá, giao tiếp và vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

2. Các biện pháp triển khai

Biện pháp 1: Sử dụng các video định hướng nội dung bài học

Thông qua những đoạn phim ngắn minh hoạ tình huống thực tế, học sinh được tiếp cận bài học một cách trực quan sinh động. Điều này giúp các em phát triển năng lực phân tích thông tin, nhận biết và kết nối kiến thức với cuộc sống hàng ngày.

Biện pháp 2: Phối hợp đa dạng cách tổ chức lớp học qua hoạt động vui chơi

Giáo viên lồng ghép các trò chơi vận động, câu đố, mô phỏng tình huống vào nội dung bài học nhằm kích thích khả năng tư duy nhanh, sáng tạo và tăng tính hứng thú cho học sinh trong tiết học TNXH.

Biện pháp 3: Tổ chức hoạt động trải nghiệm vẽ tranh

Học sinh được thể hiện hiểu biết của mình qua hình ảnh, màu sắc. Việc vẽ tranh theo chủ đề giúp các em rèn luyện khả năng sáng tạo và ghi nhớ nội dung bài học theo cách của riêng mình, đồng thời tạo môi trường học tập tích cực, thoải mái.

Biện pháp 4: Phối hợp hoạt động thuyết trình với kỹ thuật khăn trải bàn

Giáo viên cho học sinh làm việc nhóm, ghi chép ý tưởng và phân công thuyết trình từng phần. Hoạt động này giúp học sinh rèn kỹ năng giao tiếp, tự tin trình bày quan điểm, đồng thời nâng cao năng lực hợp tác và diễn đạt.

Biện pháp 5: Ứng dụng tình huống thực tiễn để rèn năng lực giải quyết vấn đề

Giáo viên đưa ra các tình huống như: “Nếu bị lạc đường, em sẽ làm gì?” hoặc “Khi gặp người bị tai nạn, em nên xử lý ra sao?”. Học sinh được khuyến khích suy nghĩ, thảo luận và đưa ra phương án hành động, từ đó hình thành kỹ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề.

3. Điểm mới và sáng tạo của đề tài

• Lấy học sinh làm trung tâm và tổ chức các hoạt động học mang tính trải nghiệm, thực tiễn.

• Tăng cường ứng dụng CNTT và kỹ thuật dạy học tích cực, phù hợp với lứa tuổi lớp 1.

• Phát triển toàn diện năng lực giao tiếp, tư duy sáng tạo và giải quyết vấn đề.

4. Hiệu quả đạt được

• Về học sinh: Chủ động hơn trong học tập, tích cực phát biểu ý kiến, tự tin trong giao tiếp và thể hiện bản thân.

• Về giáo viên: Có thêm kinh nghiệm thiết kế hoạt động dạy học sinh động, phát huy hiệu quả của công nghệ và phương pháp tích cực.

• Về lớp học: Tạo ra môi trường học tập cởi mở, tích cực, thân thiện và khuyến khích khám phá.

Phát triển năng lực học sinh thông qua đổi mới phương thức dạy học môn TNXH lớp 1 theo định hướng GDPT 2018 là bước đi thiết thực nhằm xây dựng lớp học chủ động, sáng tạo và hiện đại. Những biện pháp trên không chỉ góp phần cải thiện chất lượng dạy học mà còn truyền cảm hứng cho học sinh trong hành trình khám phá thế giới xung quanh.

👉 Tải tài liệu chi tiết tại: Phát triển năng lực học sinh thông qua đổi mới phương thức dạy học môn TNXH lớp 1 theo định hướng GDPT 2018 (đủ 3 bộ sách)