SKKN Áp dụng mô hình lớp học đảo ngược trong dạy học chương Nguyên tố nhóm VIIA Hóa học 10 nhằm phát triển năng lực tự học của học sinh – KNTT

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

Kỹ năng tự học và giá trị biểu hiện của việc tự học là những thước đo của tâm  lý sáng tạo và sản phẩm sáng tạo. Sẽ không có sáng tạo nếu không có tự học tích  cực; sẽ không thể tự học hiệu quả nếu không mài sắc trí sáng tạo. Tự học để khám  phá nhận thức và khai phá sáng tạo. Sáng tạo để khẳng định sự tìm tòi siêu thoát  trong tự học. Chính vì vậy việc tự học rất quan trọng trong việc phát triển tư duy  hiểu biết sáng tạo cho học sinh.  

Làm thế nào để phát triển năng lực người học? Đặc biệt, làm thế nào để phát  triển năng lực tự học cho HS – giúp HS biết cách “ thẩm thấu “ nội dung kiến thức  để chuyển thành những kĩ năng hành động, tạo nên giá trị cuộc sống? Đây là vấn  đề thực sự cấp thiết đang đặt ra cho nền giáo dục hiện nay mà chương trình Giáo  dục phổ thông (GDPT) 2018 hướng tới. 

Dạy học theo mô hình lớp học đảo ngược – Flipped Classroom là một trong  những phương pháp dạy học hiện đại và đáp ứng được những yêu cầu nêu trên.  Qua phương pháp dạy học này, người học sẽ được trải nghiệm nhiều hình thức học  tập khác nhau (tự tiếp cận kiến thức, tự khám phá, tìm tòi các thông tin liên quan  về bài học…), tăng hứng thú, phát huy tính tính cực chủ động …nên phát triển năng  lực tự học ở các em. Đồng thời khi ứng dụng mô hình lớp học đảo ngược đòi hỏi  người dạy cũng cần “ toàn năng” hơn để tận dụng tối đa các hình thức , các phương  tiện kỷ thuật vào dạy học. Vì thế, tạo nên một sự đồng bộ, nhịp nhàng trong tương  tác cùng tự phát triển ở cả giáo viên và học sinh. 

Hiện nay, học sinh THPT còn nhiều vướng mắc, khó khăn khi học tập, chưa  thực sự dành nhiều thời gian cho việc tự học, chưa xây dựng và rèn luyện kĩ năng  tự học hợp lí. Mặt khác, do nhiều nguyên nhân nên giáo viên chỉ lo thực hiện chức  năng giảng dạy của mình mà ít quan tâm đến rèn luyện kĩ năng toàn diện cho học  sinh trong đó có kĩ năng tự học. Vì thế, chúng tôi cho rằng việc đưa phương pháp  tự học vào mục tiêu dạy học là rất quan trọng . Bởi lẽ, nó không chỉ cần thiết cho  học sinh khi còn ngồi trên ghế nhà trường mà cả khi học lên bậc đại học, ra trường  hòa nhập với xã hội, trong suốt cuộc đời. 

Vì vậy, với mong muốn hướng tới phát triển năng lực, đặc biệt là năng lực tự học cho HS, giúp đỡ HS rèn luyện ý chí và năng lực hoạt động độc lập sáng tạo,  kiên trì … mà đích cuối cùng là các em đạt đến hạnh phúc. Đồng thời, để tạo cho  mình có được tâm thế tốt, hành trang tốt, vững …sẵn sàng và tiếp tục thực hiện  nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu chương trình GDPT 2018; góp phần nâng cao chất  lượng dạy học môn hóa học nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung. Xuất phát  từ tinh thần đó, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài “Áp dụng mô hình lớp học  đảo ngược trong dạy học chương Nguyên tố nhóm VIIA Hóa học 10 nhằm phát  triển năng lực tự học của học sinh” góp phần nâng cao chất lượng dạy và học bộ  môn hóa học hiện nay nói riêng và các bộ môn khác nói chung.

1 

2. Mục đích nghiên cứu 

Nghiên cứu và áp dụng mô hình lớp học đảo ngược trong dạy học chương  Nguyên tố nhóm VIIA Hóa học 10 nhằm phát triển năng lực tự học của học sinh.  Qua đó, góp phần đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao hiệu quả, chất lượng  dạy học hóa học ở trường Trung học phổ thông (THPT) theo định hướng phát triển  phẩm chất năng lực học sinh. 

3. Nhiệm vụ nghiên cứu 

– Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài. 

– Nghiên cứu về nội dung kiến thức, đối tượng HS và điều kiện DH – Nghiên cứu nội dung chương trình GDPT 2018 của Bộ GD – ĐT – Phân tích, xử lí số liệu khảo sát thực trạng sử dụng mô hình lớp học đảo  ngược 

nhằm phát triển NLTH của HS THPT. 

– Xây dựng các kế hoạch DH dựa trên mô hình lớp học đảo ngược nhằm phát triển năng lực tự học của HS trong dạy học chương Nguyên tố nhóm VIIA  Hóa học 10. 

– Thiết kế công cụ đánh giá NLTH của HS thông qua mô hình lớp học đảo  ngược. 

– Thực nghiệm sư phạm nhằm đánh giá khả năng ứng dụng thực tế và hiệu  quả của mô hình đã đưa ra. 

 – Phân tích, xử lý thống kê số liệu thực nghiệm sư phạm (TNSP). 4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 

Đối tượng nghiên cứu: Mô hình lớp học đảo ngược trong DH chương Nguyên  tố nhóm VIIA Hóa học 10 nhằm phát triển NLTH của HS. 

Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy và học chương Nguyên tố nhóm VIIA (Nhóm halogen) Hóa học 10. 

5. Phƣơng pháp nghiên cứu a

5.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận 

– Nghiên cứu những tài liệu có liên quan đến đề tài: lý luận mô hình lớp học  đảo ngược; lý luận về năng lực và sự hình thành, phát triển năng lực của học sinh  THPT; những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THPT, chương trình sách giáo  khoa Hóa học 10- “Sách kết nối tri thức với cuộc sống”, sách giáo viên, tài liệu  chuẩn kiến thức kỹ năng chương trình GDPT 2018 của Bộ GD- ĐT và các tài liệu  có liên quan. 

– Tổng hợp, phân tích những nguồn tài liệu thu thập được. 

5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 

+ Phương pháp điều tra sư phạm 

– Điều tra thực trạng việc áp dụng mô hình lớp học đảo ngược trong dạy học  tại một số trường THPT hiện nay với việc phát triển NLTH của HS.

2 

– Thăm dò ý kiến HS về sự hứng thú, phát triển NL sau khi học xong các tiết  học vận dụng mô hình mà đề tài đưa ra. 

+ Phương pháp đàm thoại 

– Thảo luận trao đổi ý kiến với các đồng nghiệp, GV giàu kinh nghiệm dạy  môn. Hóa học về nội dung kiến thức, PPDH, hình thức tổ chức DH trong quá trình  DH. 

+ Phương pháp thực nghiệm sư phạm 

– Thiết kế và thực nghiệm kế hoạch dạy học áp dụng mô hình lớp học đảo  ngược nhằm phát triển NLTH của HS. Đối chiếu kết quả thực nghiệm với lý luận  để rút ra những kết luận khái quát, khoa học, mang tính phổ biến.  – Đánh giá sự phát triển NLTH của HS sau khi thực nghiệm. 6. Đóng góp mới của đề tài 

 – Góp phần làm rõ cơ sở lí luận về vấn đề hình thành và phát triển NL của HS  THPT, làm rõ vai trò, đặc điểm của mô hình lớp học đảo ngược.  – Thiết kế được kế hoạch bài dạy và đưa ra quy trình tổ chức DH theo mô  hình lớp học đảo ngược vào DH chương Nguyên tố nhóm VIIA Hóa học 10 nhằm  phát triển NLTH của HS.