SKKN Biện pháp chỉ đạo giáo viên sáng tạo trong tổ chức hoạt động học, nhằm phát triển thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi

1. MỞ ĐẦU
2. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Giáo dục thẩm mĩ trong trường mầm non là một trong năm lĩnh vực chủ yếu nhằm bước đầu hình thành và phát triển ở trẻ những hiểu biết và kĩ năng cơ bản về thẩm mĩ đối với môi trường thiên nhiên, với con người và xã hội. Giáo dục thẩm mĩ trong trường mầm non là tạo môi trường giáo dục phát triển thẩm mĩ phù hợp với trẻ lứa tuổi mầm non, những điều kiện cần thiết nhằm giúp trẻ có khả năng cảm nhận vẻ đẹp trong thiên nhiên, cuộc sống và trong tác phẩm nghệ thuật; có khả năng thể hiện cảm xúc, sáng tạo trong các hoạt động âm nhạc, tạo hình. [1] 

Với chương trình giáo dục mẫu giáo, mục tiêu của chương trình là nhằm giúp trẻ từ 3 đến 6 tuổi phát triển hài hòa về mặt thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, kỹ năng xã hội và thẩm mĩ, chuẩn bị cho trẻ vào học ở tiểu học. Riêng với mục tiêu về sự phát triển thẩm mĩ thì chương trình có mục tiêu giúp trẻ có khả năng quan sát, so sánh, phán đoán, chú ý, ghi nhớ có chủ định. Có khả năng phát hiện và giải quyết vấn đề đơn giản theo những cách khác nhau, ham hiểu biết và khám phá tìm tòi các sự vật hiện tượng xung quanh, v.v… Sự chín muồi về nhận thức đồng nghĩa với việc phát triển tính tích cực nhận thức, được thể hiện rõ ở trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi khi ở giai đoạn này, trẻ bắt đầu phát triển mạnh về tư duy, đặc biệt là tư duy trực quan hình tượng – trước khi chuyển dần sang tư duy trừu tượng, được biểu hiện rõ thông qua hoạt động trò chơi học tập của trẻ. Tính tích cực nhận thức ở độ tuổi này được thể hiện thông qua việc trẻ quan tâm nhiều đến thế giới muôn màu xung quanh mình, những mối quan hệ trong thế giới tự nhiên bằng những câu hỏi ngộ nghĩnh, “ngây thơ”. Trẻ luôn muốn khám phá những điều mới lạ, luôn tò mò với những điều mình chưa biết,….chính những yếu tố đó khiến trẻ có thêm động lực tìm hiểu, tính tích cực nhận thức của trẻ lúc này được hình thành và phát triển khá mạnh. Tính tích cực nhận thức là trạng thái tâm lý mang tính cá nhân trong hoạt động nhận thức, là biểu hiện sự tích cực hoạt động của chủ thể đối với đối tượng nhận thức. Giáo dục phát triển thẩm mĩ cho trẻ được tiến hành thông qua nhiều hoạt động mà âm nhạc và tạo hình được coi là những hoạt động chiếm ưu thế. Mục đích của giáo dục thẩm mĩ nhằm phát triển ở trẻ khả năng cảm nhận và thể hiện cái đẹp; giáo dục trẻ mối quan hệ thẩm mĩ, tình cảm thẩm mĩ. Từ đó, hình thành ở trẻ thị hiếu và thái độ thẩm mĩ đúng đắn. 

Nhận thức được ý nghĩa và tầm quan trọng của giáo viên khi tổ chức hoạt động học nhằm phát triển thẩm mĩ cho trẻ 4 – 5 tuổi cũng như mong muốn được chia sẻ kinh nghiệm chỉ giáo viên sáng tạo trong tổ chức hoạt động học cho trẻ mẫu giáo đạt hiệu quả nên tôi đã lựa chọn đề tài: “ Biện pháp chỉ đạo giáo viên sáng tạo trong tổ chức hoạt động học nhằm phát triển thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi ở trường mầm non Nga Trung” để nghiên cứu.

1. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

+ Tìm ra một số biện pháp chỉ đạo giáo viên thực hiện sáng tạo trong tổ chức hoạt động học nhằm phát triển thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi ở trường mầm non Nga Trung .

+ Hướng dẫn giáo viên cách xây dựng tổ chức hoạt động học, làm đồ dùng đô chơi….phục vụ cho việc phát triển thẩm mĩ cho trẻ 4 – 5 tuổi ở trường mầm non Nga Trung .

+ Nâng cao chất lượng phát triển thẩm mĩ cho trẻ 4 – 5 tuổi ở trường mầm non Nga Trung .

III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 

Tập trung nghiên cứu một số biện pháp chỉ đạo giáo viên sáng tạo trong tổ chức hoạt động học nhằm phát triển thẩm mĩ cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi tại trường mầm non Nga Trung

1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Để hoàn thành nhiệm vụ đề tài đặt ra. Tôi sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau:

– Phương pháp nghiên cứu lý luận: Tham khảo các tài liệu liên quan đến hoạt động học phát triển thẩm mĩ cho trẻ. 

– Phương điều tra, khảo sát: theo phiếu khảo sát trẻ và trao đổi trực tiếp.

– Phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp kết quả điều tra.

– Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm.

1. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2. CƠ SỞ LÝ LUẬN

Hoạt động học của trẻ trong chế độ sinh hoạt hàng ngày được tổ chức dưới sự định hướng và hướng dẫn trực tiếp của giáo viên. Nội dung hoạt động học được tiến hành theo mục đích, kế hoạch, mang tính tích hợp và được dự kiến trong kế hoạch tuần phù hợp với các lĩnh vực nội dung giáo dục trong chương trình theo chủ đề. [4] 

Hoạt động tạo hình và hoạt động âm nhạc là các dạng hoạt động nghệ thuật được trẻ yêu thích và là các phương tiện giáo dục thẩm mĩ có hiệu quả. Đối với trẻ mẫu giáo, nội dung giáo dục phát triển thẩm mĩ bao gồm: Khả năng cảm nhận và thể hiện cảm xúc trươc vẻ đẹp của các sự vật, hiện tượng trong thiên nhiên, cuộc sống và các tác phẩm nghệ thuật (âm nhạc, tạo hình); một số kĩ năng trong hoạt động âm nhạc, tạo hình và thể hiện sự sáng tạo khi tham gia các hoạt động này.

Đặc điểm cơ bản của hoạt động tạo hình ở trẻ 4 – 5 tuổi

Cùng với việc hoàn thiện dần các kĩ năng tạo hình, trẻ ở lứa tuổi này đã hiểu được chức năng thẩm mĩ của các đường nét, hình khối. Trẻ có khả năng phân biệt và điều chỉnh các nét vẽ, tạo ra nhiều hình thức khác nhau ( ô van, hình bán nguyệt), qua đó mở rộng phạm vi các đối tượng miêu tả. Đồng thời, trẻ bắt đầu nhận biết, phân biệt mầu sắc thật của đối tượng miêu tả như một dấu hiệu đặc thù và thể hiện chúng trong tranh vẽ ( ví dụ: trẻ hiểu ông mặt trời nên được tô màu đỏ hoặc vàng, mặt nước tô màu xanh….). Tri giác không gian và tư duy không gian phát triển giúp trẻ có thể liên hệ giữa không gian ba chiều của khung cảnh hiện thực với không gian hai chiều trên tờ giấy vẽ và biết cách sắp xếp xen kẽ giữa các đối tượng miêu tả chính trên nền các thành phần thứ yếu ( Ví dụ: vẽ đường làng thể hiện sự xen kẽ các kiểu nhà, cây cối.) [2] 

Đặc điểm cơ bản của hoạt động âm nhạc ở trẻ 4 – 5 tuổi

Trẻ độ tuổi này đã thể hiện tính độc lập. Trẻ đặt ra các câu hỏi như: Vì sao? Thế nào?……Trong tư duy trẻ bắt đầu nắm được mối quan hệ giữa các sự vật, hiện tượng. Trẻ có thể xác định được các âm thanh cao, thấp, to nhỏ. Âm sắc (tiếng hát của bạn hoặc tiếng đàn). Biết phân biệt tính chất âm nhạc: Vui vẻ, sôi nổi, êm dịu, nhịp độ nhanh hay chậm…..Trẻ hiểu được yêu cầu của bài hát, sự phối hợp động tác trong khi múa. Ở độ tuổi này giọng trẻ đã âm vang ( tuy chưa lớn) và linh hoạt hơn. Khả năng phối hợp giữa nghe nhạc và hát cũng ổn định hơn. Hứng thú với từng dạng hoạt động âm nhạc ở từng trẻ, khả năng thể hiện sự phân hóa rõ rệt, trẻ thích hát, trẻ thích múa, trẻ thích chơi các dụng cụ âm nhạc….[2] 

Căn cứ vào đặc điểm phát triển hoạt động thẩm mĩ của trẻ 4 – 5 tuôi, giáo viên cần có một quan điểm xuyên suốt luôn luôn hướng vào trẻ, căn cứ vào khả năng, nhu cầu của trẻ để tổ chức hoạt động học. 

Để nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng phát triển thẩm mĩ nói riêng. Bộ giáo dục và Đào tạo đã ban hành thông tư số 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25 tháng 7 năm 2009, ban hành quyết định về chương trình giáo dục mầm non. Mục tiêu giáo dục mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.

Trong các văn bản Pháp luật hiện nay ( điều 2, điều 22 Luât giáo dục Việt Nam sô 38/2005/QH11); Chương trình giáo dục mầm non ( Ban hành theo thông tư số 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25 tháng 7 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ giáo dục và Đào tạo) đều cho rằng giáo dục phát triển thẩm mĩ cho trẻ mầm non là một nội dung quan trọng trong quá trình giáo dục phát triển toàn diện trẻ mầm non. [3] 

Bên cạnh đó trong tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên cán bộ quản lý và giáo viên mầm non năm học ………có nội dung chuyên đề “ Hướng dẫn tổ chức các hoạt động giáo dục phát triển thẩm mĩ cho trẻ mầm non ” đã được Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nga Sơn tổ chức triển khai tài liệu từ năm học ………, nội dung phát triển thẩm mĩ qua hoạt động học cho trẻ mầm non nói chung và trẻ 4 – 5 tuổi nói riêng. Đó là hoạt động dưới sự định hướng và hướng dẫn trực tiếp của giáo viên trong đó sử dụng hiệu quả các hoạt