SKKN Đổi mới giờ sinh hoạt lớp và hoạt động dã ngoại hướng tới đưa giá trị sống vào trong lớp học ở trường THPT hiện nay theo chương trình GDPT mới

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1.1. Bối cảnh chung thế giới
Hiện nay, thế giới có nhiều biến động về chính trị – xã hội, kinh tế – quân sự, đại dịch hoành hành… sự phát triển không ngừng của công nghệ số với cuộc cách mạng 4.0 đã có những tác động không nhỏ đến cuộc sống con người toàn nhân loại. Đáng ngại là việc hình thành nhiều thói quen xấu, hành vi xấu của học sinh đang độ tuổi đến trường (Nghiện game, sống ảo, sống khép kín, bạo lực, vô cảm…), vì thế đạo đức, nhân cách của một bộ phận lứa tuổi thanh thiếu niên đang ở mức độ báo động.
Mặt khác ngày nay trẻ em trên thế giới đang bị đe dọa bởi tình trạng bạo lực, lạm dụng sức lao động, phân biệt đối xử, bất bình đẳng giới, gia tăng tỷ lệ bé gái dưới 18 tuổi kết hôn, nạn nghèo đói… Vậy nên theo phương châm của UNESCO thì mục đích học tập: “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để khẳng định mình” như một lời khẳng định về sự bất diệt của việc học, chỉ có học tập mới giúp con người thoát ra khỏi những bi kịch để tự bảo vệ mình bằng kiến thức hiểu biết được, kỹ năng học tập được và những phẩm chất, năng lực hình thành qua quá trình chung sống học tập và thực tiễn cuộc sống.
1.2. Tình hình ở Việt Nam
– Hệ thống giáo dục trong nhà trường qua các thời kỳ dù có nhiều thay đổi nhưng mục đích cuối cùng hướng tới vẫn là trang bị kiến thức, kĩ năng, năng lực, phẩm chất tốt cho học sinh đúng như lời Bác dạy “vì lợi ích trăm năm trồng người”. Đặc biệt là chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 với mục tiêu cụ thể, học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam XHCN; xây dựng tư cách, trách nhiệm công dân… chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng bảo vệ tổ quốc.
– Chương trình giáo dục phổ thông đảm bảo phát triển phẩm chất và năng lực người học thông qua nội dung giáo dục với những kiến thức, kỹ năng cơ bản, thiết thực, hiện đại, hài hòa về đức, trí, thể, mỹ. Chú trọng thực hành vận dụng kiến thức, kỹ năng, đã học để giải quyết vấn đề trong học tập và đời sống.
– Tuy nhiên thực tế vẫn còn nhiều hạn chế, khó kiểm soát vậy nên tình trạng “bạo lực học đường”, “ma túy học đường”… và phổ biến hơn nữa là những căn bệnh: “vô cảm”, “sống ảo”, “sống hưởng thụ”, “bệnh thành tích trong học tập và thi cử”… đang len lỏi trong nhịp sống của một số học sinh như một hồi chuông báo động về phẩm chất, năng lực, ý chí của giới trẻ người Việt hiện nay.

1.3. Thực tế tình hình địa phương
– Đa số địa phương trong toàn tỉnh Nghệ An là vùng thuần nông, đời sống kinh tế chưa cao, nhận thức về việc học tập rèn luyện năng lực, phẩm chất cho con em còn hời hợt. Cho con đi học với tâm lý thêm tuổi thêm lớp, “nghĩa vụ” học cho hết 12 năm, thậm chí một số vùng chỉ chú trọng lấy bằng THPT để phục vụ mục đích làm kinh tế, xuất khẩu lao động, làm công nhân, kinh doanh nhỏ lẻ…
– Một số bộ phận phụ huynh không hợp tác với nhà trường, xã hội, trong việc rèn luyện năng lực, phẩm chất cho học sinh đặc biệt là vùng sâu, vùng xa trong toàn tỉnh.
– Thực tế tại xã Kim Liên và một số xã ở huyện Đô Lương, hiện nay mọc lên nhiều nhà máy, khu công nghiệp với nguồn thu hút hấp dẫn đối với sức trẻ: Lương cao, kiến thức cơ bản, không cần kinh nghiêm… nên tạo sức ì lớn trong học tập cho một số học sinh tại vùng Kim Liên – Nam Đàn, Đô Lương.
– Xét về khách quan thì địa bàn Kim Liên – Nam Đàn, Đô Lương là nơi có nhiều địa danh lịch sử nổi tiếng: Khu di tích Kim Liên, Đền Mai Hắc Đế, Chùa Đại Tuệ, Đền Quả sơn, Khu di tích Truông Bồn… được xếp vào một trong những di tích quốc gia đây là điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện các giờ sinh hoạt lớp và hoạt động dã ngoại cho học sinh hai huyện từ đó bồi đắp tình yêu quê hương, đất nước, rèn luyện phẩm chất đạo đức, lối sống…
1.4. Hạn chế của giờ sinh hoạt lớp truyền thống
– Dù tổ chức theo hình thức nào thì giờ sinh hoạt lớp truyền thống còn nghiêng nặng về phạt lỗi, cam kết, với nhiều hình thức phê bình … khiến cho giờ học căng thẳng, tâm lý học sinh nặng nề. Hẳn chúng ta vẫn chưa quên những câu chuyện đau lòng xảy ra gần đây của một số học sinh do áp lực từ học tập, gia đình đã đẩy đến hành động đáng tiếc, hay câu chuyện xử phạt học sinh gây nhiều tranh cãi của một số giáo viên trên mạng xã hội ít nhiều có sự lệch lạc trong quan niệm giáo dục.
1.5. Những ưu điểm của hình thức dã ngoại, trải nghiệm thực tế cho học sinh
– Rút ngắn khoảng cách từ kiến thức hàn lâm và thực tế.
– Đơn giản hóa khái niệm kiến thức phức tạp.
– Rèn luyện kỹ năng tự nghiên cứu, xử lý vấn đề.
– Giúp người học trưởng thành, bồi đắp được nhiều giá trị sống tích cực.
– Giúp người học nắm bắt được các xu thế tương lai: Xu thế giáo tiếp bằng tiếng Anh, tiếng Trung tại các khu tham quan du lịch, di tích lịch sử.
– Giúp người học nhận thức và điều chỉnh bản thân.
– Tạo hứng thú trong học tập.

– Giúp người học tiếp cận khoa học công nghệ hiện đại.
– Giúp người học trải nghiệm tiện ích tích hợp tại môi trường học tập.
Vì tính ưu vượt trội nên lồng ghép hình thức dã ngoại, trải nghiệm sẽ là hình thức phù hợp giáo dục giá trị sống cho học sinh THPT hiện nay.
1.6. Những điểm mới của chương trình giáo dục 2018 – THPT hiện nay
– Về phương châm giáo dục: “học đi đôi với hành”, “lý luận gắn với thực tiễn”, “giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và xã hội”.
– Về nội dung giáo dục: Bên cạnh một số kiến thức được cập nhật để phù hợp với những thành tựu mới của khoa học – công nghệ và định hướng của chương trình, kiến thức nền tảng của các môn học trong chương trình GDPT 2018 chủ yếu là những kiến thức cốt lõi được kế thừa từ chương trình GDPT 2006 nhưng được tổ chức lại để giúp học sinh phát triển phẩm chất năng lực một cách hiệu quả hơn.
– Về hệ thống môn học: Cũng có một số môn mang tên mới và hoạt động giáo dục mới: Giáo dục kiến thức và pháp luật ở THPT; Hoạt động trải nghiệm và hướng nghiệp ở THCS và THPT. Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp là hoạt động khá quen thuộc vì xây dựng trên cơ sở các hoạt động giáo dục tập thể như chào cờ, sinh hoạt lớp, hoạt động tham quan, lao động hướng nghiệp, thiện nguyện phục vụ cộng đồng…
Vậy rõ ràng căn cứ vào một số điểm mới của chương trình GDPT mới 2018 thì việc đổi mới giờ sinh hoạt lớp và hoạt động dã ngoại ở trường THPT là điều hoàn toàn phù hợp với xu thế dạy học mới, qua đó còn bồi đắp nhiều giá trị sống cho học sinh: hòa bình, khoan dung, giản dị, đoàn kết, yêu thương, trung thực, khiêm tốn, hạnh phúc, hợp tác, trách nhiệm, tôn trọng, tự do… Điều này cũng đồng nghĩa với việc hình thành những phẩm chất tốt đẹp cho học sinh mà chương trình GDPT mới hướng tới: Yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.
Trên đây là những lý do khiến chúng tôi lựa chọn đề tài: Đổi mới giờ sinh hoạt lớp và hoạt động dã ngoại hướng tới đưa giá trị sống vào trong lớp học ở trường THPT hiện nay theo chương trình GDPT mới.
2. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
– Tìm ra biện pháp để nâng cao chất lượng học sinh.
– Hướng tới nền giáo dục toàn diện.
– Tìm ra giải pháp để đổi mới giờ sinh hoạt lớp và hoạt động ngoại khóa bồi đắp giá trị sống tích cực cho cả người học và người dạy.
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ PHẠM VI CỦA ĐỀ TÀI
– Học sinh THPT trong toàn tỉnh.

– Học sinh THPT Kim Liên, THPT Đô lương 1.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
– Nghiên cứu lý thuyết: Đọc và nghiên cứu, phân tích, tổng hợp tài liệu.
– Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
– Khảo sát ý kiến giáo viên về vấn đề dạy học.
5. BỐ CỤC SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Gồm 3 phần:
– Phần đặt vấn đề.
– Phần nội dung.
– Phần kết luận và kiến nghị.
6. TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI
6.1. Cung cấp mô hình sinh hoạt mới, hoạt động dã ngoại phù hợp xu thế phát triển giáo dục hiện đại – THPT 2018.
6.2. Đặt học sinh vào vị trí trung tâm từ đó giúp học sinh phát triển phẩm chất và năng lực, giáo dục giá trị sống tích cực cho học sinh.
6.3. Bắt kịp xu hướng đổi mới của công cuộc thay sách toàn cấp học và giáo dục mới trong nhà trường.
6.4. Đề tài có tính ứng dụng cao: Cho toàn cấp học, cho các vùng miền trên cả nước.
6.5. Đem lại hiệu quả tích cực cho nền giáo dục mới mà kinh phí không tốn kém.

PHẦN II. NỘI DUNG CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1.1. Khái niệm giá trị sống
Theo từ điển Tiếng Việt (NXB KHXH): Giá trị sống là cái mà con người dùng làm cơ sở xem xét một vật có lợi ích đến mức nào đối với con người; cái mà con người dựa vào dùng để xem xét một người đáng quý đến mức nào về mặt đạo đức, trí tuệ, tài năng.
Giá trị là những quan niệm về thực tại về cái đẹp, sự thật, điều thiện của một xã hội; tích chất quy ra được thành tiền của một vật trong quan hệ buôn bán, đổi chác; độ lớn của một đại lượng, một biến thiên.
Giá trị cuộc sống (hay giá trị sống) là những điều mà chúng ta cho là quý giá, là quan trọng, là có ý nghĩa đối với cuộc sống mỗi người. Giá trị sống trở thành động lực để người ta nỗ lực phấn đấu có được nó. Giá trị sống mang tính cá nhân, không phải giá trị sống mọi người đều giống nhau. Có người cho rằng có tiền bạc là có tất cả, có người cho rằng tình yêu thương mới quý giá nhất trên đời, có người coi trọng lòng trung thực, sự bình yên… Như vậy, không phải ai cũng nhận thức đúng về giá trị sống: Có bạn cho rằng hút thuốc lá, uống rượu bia, yêu sớm, phải sành điệu khi đến trường, phải ăn diện, phải đánh phấn tô son… phải cầm đầu băng nhóm nào đó mới là “người hùng”, mới có giá trị, vậy các bạn đã nhận nhầm giá trị ảo.
Vì vậy giáo dục để các em nhận thức đúng giá trị đích thực của cuộc sống là một vấn đề hết sức quan trọng trong các nhà trường hiện nay. Ở Việt Nam, chuẩn giá trị sống thường mang ý nghĩa sâu sắc. Theo chủ tịch Hồ Chí Minh: Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, trung với nước, hiếu với dân, nhân nghĩa, cần cù, thông minh, năng động, sáng tạo…
Hiện nay tổ chức UNESCO đã tổng kết những giá trị sống đích thực, trở thành giá trị chung cho nhiều người và toàn xã hội: Hòa bình, hạnh phúc, trách nhiệm, yêu thương….

Cây giá trị sống
Như vậy giá trị sống là những phẩm chất tốt đẹp của con người, làm cho con người trở nên có giá trị và cuộc sống tốt đẹp hơn, giá trị sống định hướng cho hành vi ứng xử của chúng ta và sẽ đi cùng chúng ta đến suốt cuộc đời. Nó chính là thước đo trình độ văn hóa của mỗi con người, bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc. Vậy, đối với học sinh việc học tập giá trị sống sẽ có ý nghĩa rất lớn trong việc hình thành phẩm chất tốt và nâng cao cuộc sống bằng những cảm xúc, suy nghĩ tích cực. Học tập giá trị sống sẽ giúp học sinh khám phá những phẩm chất tốt đẹp vốn có của bản thân và hoàn thiện nó, đồng thời khám phá những nét đẹp trong tính cách những người xung quanh, biết được giá trị của thiên nhiên và môi trường sống. Học tập giá trị sống giúp các em biết suy nghĩ tích cực, tự xây dựng cho mình một nền tảng vững chắc về nhân cách. Các em có thể vươn lên trong cuộc sống ngay cả trong những hoàn cảnh khó khăn, trắc trở. Học tập giá trị sống để các em biết cách tôn trọng bản thân và người khác, biết cách hợp tác và xây dựng, duy trì tình đoàn kết, thích ứng trước những đổi thay của cuộc sống. Học tập giá trị sống giúp các em biết tạo lập cuộc sống hạnh phúc cho bản thân và góp phần xây dựng xã hội tốt đẹp hơn, từ đó thấy cuộc sống có nhiều ý nghĩa. Học tập giá trị sống làm nền tảng cho kỹ năng sống, để các em biết sử dụng những kỹ năng sống mang lợi ích cho bản thân trong sự hài hòa của lợi ích gia đình và xã hội. Những nơi đã tiến hành giáo dục giá trị sống, nhất định kỷ luật nhà trường, lớp học được tôn trọng, ý thức học tập tốt hơn, quan hệ thầy cô – bạn bè sẽ đoàn kết yêu thương, sự tông trọng, trách nhiệm với bản thân và những người trong gia đình. Đặc biệt, khi các em có “tài, đức” thì đó là cội nguồn của cuộc sống hạnh phúc, lành mạnh, lương thiện, tươi

vui, biết hi sinh, biết cống hiến, biết tôn trọng những gì đang có và phấn đấu vì mục đích tương lai, biết sống vì mọi người và vì lợi ích cộng đồng.
1.1.2. Chương trình GDPT mới hướng tới các giá trị sống cho học sinh
Nhìn vào sơ đồ năng lực, phẩm chất của chương trình GDPT mới chúng ta thấy mối liên hệ khá rõ giữa việc hình thành phẩm chất của học sinh qua việc giáo dục giá trị sống cho học sinh. Môt trong những mục tiêu của dạy học do tổ chức UNESCO hướng tới là “học để làm người”. Vậy là phải có đủ cả tài lẫn đức, mà dạy giá trị sống là dạy học sinh thành người “tài đức”, cũng đồng nghĩa là hướng đến hình thành phẩm chất trong cấu trúc chương trình GDPT 2018.
Những phẩm chất hướng đến trong chương trình GDPT mới 2018 là yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. Vậy khi giá trị sống được bồi đắp học sinh sẽ tự biết yêu thương, tự biết trách nhiệm, trung thực. Như vậy mấu chốt của rèn luyện phẩm chất là bắt đầu từ giáo dục giá trị sống cho học sinh. Trong hệ thống GDPT mới sẽ có nhiều môn, nhiều hoạt động giáo dục trực tiếp hoặc gián tiếp giáo dục giá trị sống cho học sinh như Ngữ Văn, GDCD, hoạt động ngoại khóa, dã ngoại, giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt dưới cờ… điều này vô cùng thuận lợi cho cả giáo viên và học sinh trong xu thế dạy học mới

Lược đồ mối liên hệ giữa giáo dục phẩm chất và giá trị sống theo chương trình GDPT mới.
1.1.3. Giờ sinh hoạt lớp và hoạt động dã ngoại trong quan niệm của chương trình GDPT mới
Trong hệ thống môn học của chương trình GDPT 2018 có một số môn học và hoạt động giáo dục mới trong đó hoạt động trải nghiệm hay trải nghiệm hướng nghiệp ở ba cấp học cũng là một nội dung quen thuộc vì được xây dựng trên cơ sở các hoạt động giáo dục tập thể như: chào cờ, sinh hoạt lớp, sinh hoạt Đoàn TNCSHCM và các hoạt động tham quan, dã ngoại, lao động, hướng nghiệp, thiện nguyện phục vụ cộng đồng… và hoạt động tham quan dã ngoại.
Như vậy giờ sinh hoạt lớp và hoạt động tham quan dã ngoại trong chương trình GDPT mới cũng là một hoạt động quen thuộc nhưng sẽ được tổ chức theo hình thức mới bắt nhịp với mục tiêu, quan niệm, tư duy, chương trình của GDPT mới. Còn nếu giáo viên và học sinh không chịu đổi mới thì chắc chắn chất lượng giáo dục sẽ không được nâng cao và không bắt kịp xu thế phát triển của thế giới, nhân loại. Giáo viên có thể lồng ghép các chủ đề vào giờ sinh hoạt lớp hoặc hay động dã ngoại để hướng đến mục đích nhất định như: hướng nghiệp, phát triển phẩm chất và năng lực, đề cao sở trường năng khiếu học sinh, giáo dục giá trị sống thiết thực ý nghĩa… Vậy theo chương trình GDPT mới thì hai hoạt động giáo dục (sinh hoạt lớp, dã ngoại) nói riêng và hoạt động giáo dục nói chung sẽ thuận lợi khi thực hiện và có giá trị thật sự trong giáo dục. Đây cũng là điểm khác biệt với chương trình GDPT cũ 2006 nặng về truyền thụ kiến thức, chưa chú trọng giúp học sinh vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Theo mô hình này thì kiến thức vừa là “chất liệu”,“đầu vào” vừa là “kết quả”, “đầu ra” của quá trình giáo dục nên học sinh phải ghi nhớ rất nhiều nhưng khả năng vận dụng vào đời sống lại hạn chế.
1.1.4. Thực tế địa bàn hai huyện Nam Đàn và Đô lương phù hợp cho những hoạt động dã ngoại và giờ sinh hoạt lớp mới
– Xét về mặt cơ sở vật chất: Trường THPT Kim Liên và THPT Đô Lương 1 nằm ở vùng trung tâm kinh tế – chính trị – xã hội của hai huyện Nam Đàn và Đô Lương nên chất lượng cuộc sống khá cao dễ phối hợp hoạt động giáo dục vào giờ sinh hoạt lớp và tổ chức các hoạt động dã ngoại.
– Xét về mặt lịch sử – văn hóa: Đây có thể xem là những vùng đất “địa linh nhân kiệt”, mảnh đất giàu truyền thống văn hóa, lịch sử… Nơi tập trung nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh cấp quốc gia: Đền Chung Sơn – Kim Liên – Nam Đàn tọa lạc ở Núi Chung, thờ gia tiên chủ tịch Hồ Chí Minh; khu di tích Kim Liên (Quê Nội, Quê Ngoại Bác Hồ); khu lăng mộ bà Hoàng Thị Loan, thân mẫu Bác Hồ; khu lăng mộ và đền thờ Vua Mai Hắc Đế ở Thị Trấn Nam Đàn và Nam Thái – Nam Đàn… Những địa danh này tọa lạc ở những nút giao thông quan trọng nên thuận lợi cho việc học sinh trường THPT Kim Liên dã ngoại, tham quan học tập.
Ở huyện Đô Lương, tại trường THPT Đô Lương 1 giáo viên và học sinh có thể thực hiện các hoạt động dã ngoại tìm hiểu về khu di tích đền Quả Sơn – gắn liền với nhân vật lịch sử nổi tiếng Lý Nhật Quang; khu di tích Truông Bồn, tham quan làng Trù Sơn – làng nghề truyền thống làm nồi đất lâu đời…
– Xét về những chủ đề giáo dục đã lồng ghép trong hoạt động giáo dục ở hai trường như: Ước mơ; tuổi trẻ chống bạo lực học đường; tinh thần yêu nước; hạnh phúc… rất phù hợp cho những chuyến tham quan dã ngoại qua đó giáo dục học sinh rút ra bài học từ thực tiễn, học sinh sẽ có những cảm xúc tích cực: vui, hạnh phúc, tự hào, học sinh sẽ biết sống chia sẻ, yêu thương… Phải chăng đó đã hình thành giá trị sống cho học sinh một cách đơn giản mà hiệu quả nhất.

Đài tưởng niệm Truông Bồn – Đô Lương
Khu di tích Kim Liên – Nam Đàn

1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN
1.2.1. Thực trạng của vấn đề.
1.2.1.1. Thuận lợi:
– Năm học 2020-2021 chúng tôi được phân công chủ nhiệm lớp 11A2 – THPT Kim Liên, 10D1-THPT Đô Lương 1 và tiếp tục chủ nhiệm lớp năm học 2021 – 2022. Ban giám hiệu trường tôi đã tạo điều kiện cho các giáo viên chủ nhiệm theo lớp hết 3 năm. Việc đó giúp giáo viên hiểu rõ hơn về hoàn cảnh, những ưu nhược điểm của học sinh và có thể đưa ra những biện pháp giáo dục thích hợp, hiệu quả.
– Học sinh của 2 lớp đa số ngoan, học lực tốt, ban cán sự lớp nhiệt tình, làm việc khoa học và sáng tạo.
– Học sinh được giáo dục và phát triển kỹ năng sống, có tinh thần hợp tác…
– Tinh thần học tập, tiếp cận cái mới của học sinh nhanh và hiệu quả cao.
– Gia đình, nhà trường và các tổ chức khác đã rất quan tâm đến việc giáo dục toàn diện học sinh.
1.2.1.2. Khó khăn
– Đa số học sinh trong lớp xuất phát từ gia đình thuần nông, hoàn cảnh gia đình còn khó khăn, vất vả. Có em có người thân đang đi xuất khẩu lao động ở nước ngoài phải sống một mình tự lập.
– Dịch bệnh Covid 19 diễn ra phức tạp ảnh hưởng lớn đến công tác học tập, giáo dục học sinh.
– Học sinh đến từ nhiều xã khác nhau, những năm học THCS, Học sinh học các trường khác nhau trên địa bàn huyện nên tinh thần đoàn kết của lớp ban đầu chưa cao, còn tình trạng phân nhóm lớp để chơi và học.
– Một số học sinh còn chưa chăm học, vi phạm nội quy, bắt đầu có tư tưởng đua đòi, ăn chơi.
– Một số học sinh, đặc biệt là học sinh nam còn hay nóng nảy, chưa kiểm soát được cảm xúc và đôi khi có xảy ra xích mích, đánh nhau, HS nữ hay bè phái.
1.2.2. Nguyên nhân
1.2.2.1. Tác động của xã hội: Xã hội ngày nay đang trên đà phát triển và hội nhập, ngoài những cơ hội còn phải đối mặt với các thách thức. Sự du nhập của nền văn hóa các nước, các vùng miền khác đã tác động không ít đến đời sống xã hội chúng ta. Tệ nạn xã hội ngày một tăng cao, xuất hiện trẻ vị thành niên vi phạm pháp luật, học sinh yêu đương quá sớm và không có đầy đủ kiến thức về giới tính dẫn đến tình trạng nạo phá thai ở tuổi học sinh. Mấy năm gần đây năm trường THPT Kim Liên, Đô Lương 1 đã có một vài học sinh nữ nghỉ học vì mang thai

ngoài ý muốn. Năm học nào trường cũng có các vụ việc học sinh gây gỗ, mất đoàn kết… cần đến sự giúp đỡ của ban tư vấn và sự can thiệp của ban an ninh.
1.2.2.2. Tác động từ phía gia đình: Không ít học sinh xuất thân từ những gia đình có hoàn cảnh đặc biệt: Bố mẹ có vốn hiểu biết xã hội ít, không biết cách định hướng giáo dục con, quản lý con trong việc dùng điện thoại; Bố hoặc mẹ mất sớm; bố mẹ bị bệnh hiểm nghèo, bố mẹ ly hôn, bố mẹ đi làm xa… ở cùng ông bà, có những học sinh vẫn phải chứng kiến cảnh bạo lực gia đình thậm chí còn là nạn nhân của sự bạo lực đó.
1.2.2.3. Tác động từ môi trường sống, học tập: Học sinh trường THPT Kim Liên với đầu vào thấp, nhiều học sinh có ý thức kỷ luật không tốt, có sự giao lưu giữa học sinh lớp này và lớp khác trong trường, có sự lôi kéo của các bạn bè xấu đối với học sinh ngoan, kinh nghiệm chủ nhiệm, sự giáo dục nề nếp không đều tay giữa các lớp… đã ảnh hưởng không ít đến học sinh lớp chủ nhiệm 10A2, 10D1.
1.2.2.4. Tác động từ công nghệ số: Thời đại công nghệ thông tin phát triển như vũ bão, người người dùng điện thoại thông minh, học sinh cấp THPT gần như em nào cũng có điện thoại. Sự giao lưu giữa các thành viên trong gia đình sẽ ít hơn vì công nghệ số, sự kết nối giữa bố mẹ và con cái cũng giảm nhiều so với trước đây. Việc có quá nhiều trò chơi điện tử hấp dẫn trên mạng, nhiều nhóm, trang mạng xã hội… cũng tác động không ít tới học sinh. Không ít những mâu thuẫn bắt nguồn từ những xích mích rất nhỏ trên các nhóm facebook, zalo…
1.2.2.5. Tác động từ chính tâm, sinh lý của lứa tuổi học sinh: Học sinh cấp THPT đang ở trong độ tuổi vị thành niên, có nhiều sự thay đôi về mặt sinh lý, về mặt tâm lý dẫn đến tính cách của các em cũng bị thay đổi nhiều. Có tự ái cao, thích thể hiện mình, có sự tò mò, có sự nóng giận, có sự ganh đua, có cả những ghen tị, có những vui buồn vô cớ, có những giận hờn, có những yêu thương chia sẻ, có cả sự xuất hiện của tình yêu tuổi học trò… Học sinh tuổi này cũng thích các ca sĩ trẻ, các ban nhạc trẻ, thích xem ca nhạc, xem phim ảnh nước ngoài hơn các bộ phim giáo dục, các bộ phim lịch sử… Có nhiều em lấy thần tượng là các diễn viên, ca sĩ nước ngoài… thay cho các vị anh hùng dân tộc Việt Nam.
1.2.3. Những tồn tại.
– Niềm tự hào dân tộc của một bộ phận giới trẻ giảm. Một bộ phận bạn trẻ không có ước mơ, hoài bão, không có định hướng rõ ràng cho tương lai.
– Một bộ phận bạn trẻ vô cảm với những gì xảy ra xung quanh. Thiếu ý thức trách nhiệm với những phong trào chung của tập thể. Tâm lý học sinh phát triển theo nhiều hướng khó kiểm soát, khó điều khiển hành vi. Xuất hiện tình trạng học sinh bế tắc, trầm cảm, tự tử…
– Học lực của một bộ phận học sinh giảm sút. Tình trạng học sinh vi phạm nội quy trường, lớp tăng. Tình trạng học sinh đánh nhau tăng