SKKN Giải pháp phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong hoạt động nhóm đối với môn tin học 6

1. MỞ ĐẦU
   1. Lý do chọn đề tài

Trong giáo dục hiện nay tỉ lệ học sinh yếu kém vẫn còn chiếm tỉ lệ cao, có nhiều nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân do “Phương pháp giảng dạy chưa tốt” mà chúng ta cần phải đề cập tới. Trong Nghị quyết Đại hội XI của Đảng cũng luôn nhấn mạnh: Cần phải đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo. Thực hiện đồng bộ các giải pháp phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo. Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra theo hướng hiện đại; nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lý tưởng, giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, tác phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã hội. Xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng. Và đến Đại hội XII của Đảng, Đảng ta khẳng định: Cần phải đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo theo hướng mở, hội nhập, xây dựng xã hội học tập, phát triển toàn diện năng lực, thể chất, nhân cách, đạo đức, lối sống, ý thức tôn trọng pháp luật và trách nhiệm công dân. Đổi mới khung chương trình, quan tâm hơn đến yêu cầu tăng cường kỹ năng sống, giảm tải nội dung trong các bậc học phổ thông; nâng cao kiến thức chuyên sâu và tác phong công nghiệp trong đào tạo nghề; phát huy tư duy sáng tạo, năng lực tự nghiên cứu ở bậc đại học.

Chính vì vậy mà Bộ giáo dục luôn trú trong đến việc mở các lớp bồi dưỡng, tập huấn cho cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy. Nhằm bồi dưỡng các phương pháp giảng dạy mới đã hoàn chỉnh từ cấp cơ sở đến trung học phổ thông. Trong các phương pháp đó, đáng chú ý với tôi nhất là phương pháp hoạt đông nhóm (Thảo luận nhóm) trong lớp học.

Như vậy phương pháp giảng dạy trong quá trình lên lớp của người giáo viên có tầm ảnh hưởng quan trọng đến kết quả lĩnh hội kiến thức của các em học sinh. Cho dù người giáo viên có chuẩn bị nội dung bài dạy chu đáo và phong phú tới đâu đi chăng nữa mà sử dụng không đúng phương pháp thì chắc chắn sẽ làm cho khả năng tiếp thu kiến thức của học trò bị hạn chế và kết quả sẽ không đạt được như mong muốn.

Đối với bộ môn Tin hoc, Bộ giáo dục mới chỉ đưa vào là một trong những môn học tự chọn trong cấp học THCS nên bước đầu nó còn rất mới mẻ và nhiều bỡ ngỡ với các em học sinh. Bên cạnh đó nội dung và kiến thức của bộ môn có nhiều bài khó và trìu tượng, lại đòi hỏi các em phải có kĩ năng vận dụng thực hành thao tác được trên máy tính, trong khi đó số máy tính để các em thực hành lại rất khiêm tốn (4 học sinh/1 máy tính). Như vậy câu hỏi đặt ra cho người giáo viên là: Tổ chức các hoạt động dạy và học như thế nào? Vận dụng phương pháp nào? Cách thức hoạt động ra sao?… mà người giáo viên nào cũng đều nghĩ tới và đi tìm câu trả lời. Để góp phần nào giải quyết những khó khăn trên, tôi xin trình bày đề tài: “ giải pháp phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong hoạt động nhóm đối với môn tin học 6”.

1. Mục đích nghiên cứu

– Giúp các em học sinh biết nêu và giải quyết vấn đề về khoa học, biết phân tích, đánh giá, nhận xét những nhận định của người khác và bảo vệ những ý kiến của mình. Tạo tâm lý học tập thoải mái cho các em học sinh.

– Làm tăng khả năng về tư duy logic, phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo cho các em học sinh.

– Hình thành và phát triển kĩ năng giao tiếp, tổ chức lãnh đạo, tinh thần hợp tác, trao đổi, giúp đỡ nhau trong học tập (kĩ năng sống) của các em học sinh để các em lĩnh hội kiến thức một cách tốt nhất, có đủ tự tin khi thực hành các thao tác trên máy tính trong các giờ thực hành. Giúp các em có cái nhìn trực quan sinh động hơn đối với môn Tin học, yêu thích môn học hơn.

1. Đối tượng nghiên cứu

– Nội dung chương trình môn tin học lớp 6 (Tin học dành cho trung học cơ sở quyển 1).

– Học sinh khối 6, lớp 6A, 6B, 6C trường THCS Phạm Hồng Thái năm học ………

Tôi xin trình bày kinh nghiệm, phương pháp của mình thông qua một vài ví dụ ở các bài học trong trong chương trình môn tin học lớp 6.

1. Phương pháp nghiên cứu

– Thông qua việc nghiên cứu các quy định, thông tư, hướng dẫn, quyết định, của Bộ giáo dục và đào; tài liệu tập huấn về đổi mới phương pháp dạy học của Sở giáo dục, và Phòng giáo dục; các modun của tài liệu bồi dưỡng thường xuyên khối THCS.

– Phương pháp kiểm tra thực tiễn như: Lập biểu thống kê, so sánh, đối chiếu, đánh giá quá trình học tập của các em học sinh thông qua các bài kiểm tra thường xuyên, định kì, học kì, đánh giá kĩ năng thực hành của các em qua các giờ thực hành.

1. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

– Đề tài nghiên cứu vận dụng phương pháp day học theo hoạt động nhóm vào bộ môn tin học 6 tại trường THCS Phạm Hồng Thái cho các em học sinh khối 6, lớp 6A, 6B, 6C năm học ………

– Đề tài áp dụng với mong muốn giúp các em học sinh lớp 6A, 6B, 6C sẽ phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo. Hình thành và phát triển kĩ năng giao tiếp, tổ chức lãnh đạo, tinh thần hợp tác, trao đổi, giúp đỡ nhau trong học tập. Hi vọng đề tài này được áp dụng rộng rãi, phù hợp với nhiều môn hoc, nhiều đối tượng học sinh. 

1. NỘI DUNG
   1. Cơ sở lý luận của vấn đề

Để dạy và học đạt được kết quả cao, thì việc giáo viên áp dụng một phương pháp dạy học vào từng tiết học, nội dung bài học là một trong những yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến kết quả.

– Phương pháp dạy học là những hình thức thống nhất hoạt động của giáo viên và học sinh nhằm đạt mục đích dạy học nhất định.

– Cánh thức tổ chức hoạt động dạy và học là hình thức hoạt động trong đó giáo viên đóng vai trò điều khiển, tổ chức, hướng dẫn, học sinh là người chủ động tìm hiểu phát hiện ra tri thức. Nhờ đó mới phát huy tính tích cực của học sinh, tự giác trong học tập, giúp các em đạt được độ bền kiến thức, có kĩ năng vận dụng, ứng dụng kiến thức trong quá trình thực hành và trong thực tiễn.

* Khái niệm mhóm và hoạt động nhóm:

– Nhóm là tập hợp những con người có hành vi tương tác lẫn nhau, để thực hiện các mục tiêu (chung và riêng) và thoả mãn các nhu cầu cá nhân.

– Hoạt động nhóm trong dạy học (hay còn gọi là dạy học hợp tác) là một hình thức tổ chức dạy học mà trong đó học sinh dưới sự hướng dẫn của giáo viên làm việc cùng nhau trong những nhóm nhỏ để hoàn thành mục đích học tập chung của nhóm đặt ra. Trong hoạt động nhóm có nhiều mối quan hệ giao tiếp: Giữa học sinh với nhau, giữa giáo viên với từng học sinh.

– Hoạt động nhóm chia sẻ những băn khoăn, kinh nghiệm của bản thân, cùng nhau xây dựng phương pháp nhận thức mới.

– Trong hoạt động nhóm, quá trình học tập trở thành quá trình học hỏi lẫn nhau về kiến thức, kĩ năng và phương pháp học tập, kĩ năng giao tiếp và các kĩ năng xã hội khác.

– Dạy học theo nhóm là một hoạt động học tập có sự phân chia học sinh theo từng nhóm nhỏ với đủ thành phần khác nhau về trình độ, cùng trao đổi ý tưởng, nguồn gốc kiến thức dựa trên cơ sở là hoạt động tích cực của từng cá nhân. Từng thành viên trong nhóm không chỉ có trách nhiệm với việc học tập của mình mà còn có trách nhiệm quan tâm đến việc học tập của bạn bè trong nhóm. Đây là một phương pháp giảng dạy khá ưu việt, cho phép rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm cho học sinh hiện đang được áp dụng rộng rãi cho nhiều môn học, cấp học.