SKKN Học lịch sử qua việc tìm hiểu ý nghĩa tên đường trên địa bàn thành phố Vinh tỉnh Nghệ An nhằm góp phần phát triển năng lực tìm hiểu lịch sử, phẩm chất yêu nước và trách nhiệm cho học sinh THPT

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài 

Đường có tên, nhà có số đó là một trong những tiêu chí cơ bản phán ánh sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn. Nhưng việc đặt tên đường, tên phố ở mỗi quốc gia trên thế giới lại không giống nhau. Nếu như ở Mĩ và một số quốc gia ở châu Âu, tên đường, tên phố được đặt theo các con số và bảng chữ cái thì ở Nhật Bản lại đặt theo từng block nhà. 

Ở nước ta tên đường được đặt theo tên danh nhân, anh hùng giải phóng dân tộc, những di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, sự kiện chính trị, xã hội, văn hóa tiêu biểu.  

Như vậy, việc đặt tên đường phố ở nước ta ngoài chức năng góp phần thực hiện tốt công tác quản lý đô thị, quản lý hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân trong các hoạt động giao dịch kinh tế, văn hóa, xã hội còn có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa dân tộc, nâng cao tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào dân tộc, tình hữu nghị và đoàn kết quốc tế. 

Trong chương trình GDTHPT, môn Lịch sử giữ vai trò chủ đạo trong việc giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, truyền thống lịch sử và văn hoá dân tộc, lòng khoan dung, nhân ái, tinh thần cộng đồng và hình thành những phẩm chất của công dân Việt Nam, công dân toàn cầu trong xu thế phát triển của thời đại cho học sinh (HS). Vì thế, việc giúp học sinh tìm hiểu ý nghĩa tên đường cũng là một trong những nội dung dạy học của môn Lịch sử nói riêng và các hoạt động dạy học nói chung. Thông qua đó, học sinh dễ dàng biết được các nhân vật lịch sử, văn hóa, sự kiện, địa danh và những đóng góp của họ đối với sự phát triển của lịch sử dân tộc như: Lê Hoàn, Ngô Quyền, Lý Thường Kiệt, Trần Quốc Tuấn, Quang Trung, Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, Trần Phú, Lê Hồng Phong… là ai? Vì sao họ lại được đặt tên đường… Thế nhưng, hiện nay một thực tế đã, đang diễn ra rất phổ biến là đa số học sinh chán và không thích học lịch sử. Các em học lịch sử chỉ để đối phó với thi cử, với thầy, cô chứ không phải học để tìm hiểu, khám phá, hiểu biết. Vì thế, học xong, thi xong là các em quên hết. Nhiều em hiểu về lịch sử một cách mơ hồ, thậm chí những sự kiện cơ bản hay nhân vật anh hùng tiêu biểu cũng không nhớ hoặc nhớ sai, nhầm lẫn giữa nhân vật này với nhân vật khác… 

Khi đi trên các con đường, đa số các em không biết nhân vật được đặt tên đường là ai, có đóng góp gì. Bởi theo các em việc tìm hiểu ý nghĩa tên đường không cần thiết, không mang lại lợi ích cho bản thân nên không quan tâm, không hứng thú với việc tìm hiểu. Vì vậy, việc giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa dân tộc, nâng cao tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào dân tộc, tình hữu nghị và đoàn kết quốc tế thông qua tên đường ở nước ta nói chung và thành phố Vinh nói riêng còn rất hạn chế.  

Từ thực tiễn trên, nhóm tác giả đã manh dạn nghiên cứu đề tài:“Học lịch sử qua việc tìm hiểu ý nghĩa tên đường trên địa bàn thành phố Vinh tỉnh Nghệ An nhằm góp phần phát triển năng lực tìm hiểu lịch sử, phẩm chất yêu nước và trách nhiệm cho học sinh THPT”. Đây là một đề tài hoàn toàn mới, cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu. 

1. 1. Mục đích, nhiệm vụ, đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu 

• Mục đích nghiên cứu của đề tài  

Nghiên cứu thực trạng để đưa ra các giải pháp nhằm góp phần phát triển năng lực tìm hiểu lịch sử và phẩm chất yêu nước, trách nhiệm cho học sinh trung học phổ thông (THPT) thông qua việc tìm hiểu ý nghĩa tên đường trên địa bàn thành phố Vinh. 

• Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 

• Thực trạng hiểu biết ý nghĩa tên đường trên địa bàn thành phố Vinh của học sinh THPT hiện nay như thế nào?  
• Nguyên nhân nào dẫn đến học sinh THPT không hiểu biết nhiều về ý nghĩa tên  đường trên địa bàn thành phố Vinh? 
• Làm thế nào để nâng cao hiểu biết ý nghĩa tên đường trên địa bàn thành phố Vinh qua đó góp phần phát triển năng lực tìm hiểu lịch sử và phẩm chất yêu nước, trách nhiệm cho học sinh THPT? 

2.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 

• Đối tượng nghiên cứu: Đề xuất các giải pháp về thực hiện dự án 
• Khách thể: Học sinh, giáo viên, phụ huynh trường THPT Lê Viết Thuật, THPT Huỳnh Thúc Kháng, THPT chuyên Phan Bội Châu, THPT Hà Huy Tập, DL Nguyễn Trường Tộ và một số cư dân trên địa bàn thành phố Vinh. 

2.4. Phương pháp nghiên cứu 

• Phương pháp nghiên cứu lý thuyết  

+ Mục đích: Nhóm nghiên cứu đã thu thập, tổng hợp phân tích tài liệu liên quan nhằm đáp ứng mục tiêu nghiên cứu.  

+ Nguyên tắc: Tìm hiểu, lựa chọn những thông tin cần thiết, có độ tin cậy cao nhất trong tài liệu để làm cơ sở lí luận của dự án. 

+ Nội dung: Mục tài liệu tham khảo. 

+ Cách tiến hành: Chúng tôi sử dụng nguồn tài liệu sách, báo, công trình nghiên cứu có nội dung liên quan để có thể so sánh các nghiên cứu trước đây với kết quả của đề tài.  

• Phương pháp thực tiễn 

• Phương pháp điều tra bảng hỏi 

+ Mục đích: Tìm hiểu ý nghĩa tên các con đường ở thành phố Vinh. 

+ Nguyên tắc: Khách thể tham gia điều tra lựa chọn các phương án trả lời một cách khách quan, độc lập, không trao đổi kết quả với nhau. 

+ Nội dung: Phụ lục kèm theo 

+ Cách tiến hành: Phát 780 phiếu điều tra cho các đối tượng sau: 518 học sinh các trường THPT ở thành phố Vinh, 125 giáo viên, 108 phụ huynh, 29 cư dân trên địa bàn thành phố Vinh. 

• Phương pháp phỏng vấn, hỏi chuyên gia 

+ Mục đích: Sử dụng hệ thống câu hỏi phỏng vấn được chuẩn hóa nhằm tìm hiểu sâu hơn những vấn đề nghiên cứu về ý nghĩa tên các con đường trên địa bàn thành phố Vinh. 

+ Nguyên tắc: Phỏng vấn trong không khí cởi mở, tin cậy, người được phỏng vấn tự do trình bày những vấn đề người phỏng vấn đưa ra.