SKKN Hướng dẫn học sinh một số kỹ năng sống thông qua môn Sinh học 8

MỤC LỤC

PHẦN 1  : MỞ ĐẦU

      1.1.    LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh nhằm phù hợp với xu thế thời đại đang là nổ lực của ngành giáo dục hiện nay. Đây cũng là yêu cầu, là chủ trương của Đảng và Nhà nước về sự nghiệp giáo dục, đã và đang được thực hiện trên quy mô toàn quốc, được đội ngũ cán bộ giáo viên tích cực hưởng ứng. Từ nhiều năm nay các nước trên thế giới đã đưa môn học giáo dục kĩ năng sống vào chương trình học ở bậc tiểu học. Tại Việt Nam, những năm gần đây cũng xuất hiện loại hình giáo dục này song chủ yếu  vẫn là ở các thành phố lớn. Kiến thức sinh học ở bậc THCS từ lớp 6 đến lớp 9 đã trang bị cơ bản và tương đối hoàn chỉnh cho các em về cấu tạo và hoạt động của cơ thể sống thông qua các đại diện vi sinh vật, nấm, thực vật, động vật, động vật và con người, hiện tượng di truyền và biến dị, mối quan bệ giữa sinh vật và môi trường….Riêng đối với chương trình sinh học 8, các em học sinh nghiên cứu về chính bản thân mình, khám phá cơ thể của mình. Một con người có sức khỏe tốt sẽ đem lại nhiều lợi ích cho cuộc sống. “ Một tinh thần minh mẫn nằm trong một cơ thể tráng kiện”[]. Từ đó trí tuệ mới được mở mang có cơ hội chiếm lĩnh khoa học và đào tạo một đội ngũ tương lai có một trí tuệ và sức khỏe vững vàng. 

  Trong quá trình dạy học tại trường THCS Lê Quang Trường- Hoằng Tiến với mong muốn giúp các em học sinh tích cực và chủ động trong việc tiếp thu chủ đề này, từ đó các em có thể tự giải đáp những tò mò, thắc mắc của bản thân đồng thời có những hành trang cần thiết cho việc chăm sóc sức khỏe bản thân, tôi đã mạnh dạn thực hiện tìm hiểu, thu thập thông tin, sử dụng một số phương pháp dạy học lồng ghép nhằm khai thác có hiệu quả nội dung giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số bài học ở chương trình Sinh học lớp 8.

1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Đối với bộ môn Sinh học trong trường THCS đặc biệt là môn Sinh học 8 đó là góp phần cho học sinh có được những kiến thức cơ bản và cung cấp những hiểu biết khoa học về đặc điểm cấu tạo và mọi hoạt động sống của con người. Trên cơ sở đó, đề ra các biện pháp vệ sinh, rèn luyện thân thể, bảo vệ và tăng cường sức khỏe. Đặc biệt giúp các em có được  khả năng tự chủ và khả năng giao tiếp tốt. Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, lí luận gắn liền với thực tiễn, giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.

1.3. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Nghiên cứu cách thức, cách vận dụng dạy học tích hợp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua bộ môn Sinh học 8 ở trường THCS Lê Quang Trường- Hoằng Tiến.

Chất lượng học tập của học sinh thông qua việc học các bài học có tích hợp giáo dục kỹ năng sống.

     Theo dõi kết quả học tập sau khi tích hợp giáo dục kỹ năng sống vào các bài học của lớp 8A, 8B Trường THCS Lê Quang Trường- Hoằng Tiến.

1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Trong quá trình khai thác nội dung giáo dục kỹ năng sống tôi có sử dụng một số phương pháp sau: 

– Phương pháp điều tra, khảo sát.

– Phương pháp nghiên cứu tổng hợp ý kiến và rút kinh nghiệm qua các bài giảng.     

– Phương pháp qui nạp: Đưa ra nội dung giáo dục  kỹ năng sống liên quan thông qua đàm thoại, thảo luận nhóm để xây dựng nội dung bài học.

– Phương pháp suy diễn: Sau khi giới thiệu nội dung bài học chỉ ra biểu hiện hay tác động của nó đối với kỹ năng sống liên quan( đặc biệt ở phần củng cố toàn phần hoặc toàn bài).

PHẦN 2: NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN

Việc hình thành, giáo dục kĩ năng sống là một trong nội dung của phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. Là yêu cầu, là xu hướng của xã hội hiện đại trong thế giới đang toàn cầu hóa như hiện nay. Trong những năm gần đây, tình trạng trẻ vị thành niên phạm tội có xu hướng gia tăng. Những biến đổi về tâm sinh lý ảnh hưởng mạnh đến lối sống, nếp sinh hoạt, quan hệ xã hội và sự phát triển nhân cách. Tuy nhiên, đây cũng là những vấn đề chưa được nhiều bậc phụ huynh quan tâm. Phim ảnh, báo chí, những nếp sống, hoạt động không lành mạnh, ăn chơi, ma túy… làm cho các em dễ bị lôi cuốn, bị sa ngã.

 Đặc biệt xuất hiện những vụ gây gỗ, đánh nhau cố ý gây thương tích mà đối tượng gây án là học sinh và nạn nhân chính là bạn học và cá biệt có thể là thầy cô giáo của họ. Bên cạnh đó là sự bùng phát hiện tượng học sinh hút thuốc lá, uống rượu, tiêm chích ma túy,  … Nhiều em học giỏi, nhưng ngoài điểm số cao, khả năng tự chủ và khả năng giao tiếp lại rất kém, nguyên nhân sâu xa là do các em thiếu kĩ năng sống. Các em chưa bao giờ được dạy cách đương đầu với những khó khăn trong cuộc sống như cha mẹ li hôn, bạo lực gia đình, gia đình phá sản, kết quả học tập kém, …  Xã hội hiện đại luôn nảy sinh những vấn đề phức tạp và những vấn đề bất định với con người. Nếu con người không có năng lực để ứng phó vượt qua những thử thách đó và hành động theo cảm tính thì rất dễ rủi ro. 

Chính vì những lý do trên, tôi đã chọn đối tượng nghiên cứu là học sinh khối lớp 8, thông qua giảng dạy bộ môn Sinh hoc lớp 8 để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Bởi vì đây là lứa tuổi giao thời giữa thiếu niên và thanh niên, do vậy các em có nhiều chuyển biến về nhận thức. Trong thực tế cho thấy đa số các em có ý thức tốt, nhưng bên cạnh đó vẫn có những em nhận thức sự  việc còn thiên về cảm tính, bắt chước, chưa có sự chọn lọc nhưng các em lại không nhận thức được điều đó. Trong những trường hợp như vậy giáo viên và phụ huynh cần có biện pháp giúp đỡ, chỉ bảo, giáo dục cho các em để các em nhận thức