SKKN Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9

   I.Phần mở đầu:

1.Lý do chọn đề tài.

Dân tộc Việt Nam có truyền thống lâu đời về đào tạo, bồi dưỡng tiềm năng cho đất nước. Thời kì chế độ phong kiến Việt Nam cũng như sau cách mạng tháng Tám đến nay, lịch sử đều rất coi trọng nhân tài và coi đó là quốc sách hàng đầu.

Ngày nay dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước việc dạy học nói chung và bồi dưỡng nhân tài nói riêng càng được chú trọng nhằm hình thành những con người có ý thức và đạo đức XHCN, có trình độ, có văn hoá, có hiểu biết kỹ thuật, có năng lực lao động cần thiết, có óc thẩm mĩ và có kiến thức tốt để kế tục sự nghiệp cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, với mục tiêu: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu” nhằm “Nâng cao dân trí – Đào tạo nhân lực – Bồi dưỡng nhân tài”. 

Về chiến lược bồi dưỡng nhân tài, nguyên tổng bí thư Lê Khả Phiêu đã nói:“ Một mặt phải tìm được những cách thích hợp để phát hiện và bồi dưỡng nhân tài. Nhưng đồng thời cũng cần lưu ý là nhân tài sẽ có điều kiện xuất hiện trên một nền dân trí rộng và trên cơ sở tổ chức đào tạo nhân lực tốt. Vì nhân tài là những người có trí tuệ sắc bén, có bàn tay vàng, có kĩ năng đặc biệt “. Chính nhà trường là nơi đào tạo các nhân tài. Phát hiện, bồi dưỡng học sinh giỏi ở bậc THCS là tạo nguồn cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi ở các bậc phổ thông. Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phải được tiến hành thường xuyên. Nâng cao chất lượng học sinh giỏi phải song song với nâng cao chất lượng đại trà. Đây là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân mà trực tiếp là của người cán bộ quản lí và giáo viên”.

Công tác phát hiện và lựa chọn học sinh giỏi là một việc làm hết sức quan trọng. Việc lựa chọn không phải chỉ chú ý đến lực học của môn học mà còn phải quan tâm đến sở thích, sự say mê của các em đối với các môn học. Trong quá trình dạy học giáo viên phải chú ý đến các đối tượng học sinh. Định hướng cho các em biết được vai trò cần thiết của việc học, đồng thời khơi gợi cho các em có hứng thú học tập. 

Bồi dưỡng học sinh giỏi cũng là công tác cực kì quan trọng giúp cho ngành giáo dục phát hiện nhân tài, lựa chọn những mầm giống tương lai cho đất nước trong sự nghiệp trồng người. Đồng thời giúp cho học sinh thực hiện được ước mơ là con ngoan, trò giỏi và có định hướng đúng về nghề nghiệp của mình trong tương lai. 

Nhiều năm liền tôi đã được lãnh đạo nhà trường và lãnh đạo Phòng giáo dục, tin tưởng phân công giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 9. Một môn học có số tiết dạy trong tuần ít hơn các môn học khác, còn bị coi là phụ. Mặt khác Lịch sử còn là môn học khô khan, khó hiểu học sinh thì không thích học, phụ huynh cũng không muốn cho con mình tham gia thi môn học này. Song với năng lực chuyên môn cùng tâm huyết nghề nghiệp và sự tận tụy của bản thân 8 năm liên tục tôi đã có 39 em đạt học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh.

Do đó năm học ………., tôi đã bắt tay vào việc tổng kết kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi của mình để làm tư liệu phục vụ cho giảng dạy và bồi dưỡng nhằm tránh tình trạng làm việc theo lối mòn, cảm tính chủ quan. Tôi nghĩ rằng điều này sẽ nâng cao hơn nữa chất lượng trong dạy học và bồi dưỡng học sinh giỏi.

Việc bồi dưỡng học sinh giỏi cần được nghiên cứu thật kĩ lưỡng cả về nội dung và phương pháp. Vì vậy, sau 17 năm giảng dạy và 8 năm liên tục làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi bản thân đã có không ít trăn trở để làm sao nâng cao được chất lượng mũi nhọn môn Lịch sử ở trường THCS Buôn Trấp nói riêng và toàn huyện Krông Ana nói chung. Với những lý do nêu trên cùng với thành tích của học sinh, tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài “ Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp THCS”, rất mong nhận được ý kiến đóng góp của đồng chí, đồng nghiệp.

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:

         – Nghiên cứu và xác định rõ đối tượng, mục đích, nội dung và phương pháp dạy học trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi.

          –  Nhiệm vụ của đề tài này là giúp giáo viên định hình một cách rõ ràng các bước các khâu cần thiết để phát hiện lựa chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi một cách khoa học, chặt chẽ và có hệ thống.

– Mục tiêu quan trọng nhất của đề tài nghiên cứu này là nhằm đưa ra một số kinh nghiệm, bí quyết ôn luyện học sinh giỏi môn Lịch sử (chọn đối tượng học sinh, phương pháp ôn luyện, kết quả đạt được).

3. Đối tượng nghiên cứu:

 Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử 9 cấp THCS

        4.Giới hạn của đề tài:

– Chương trình cơ bản và nâng cao dành cho bộ môn Lịch sử. 

– Đội tuyển học sinh giỏi môn Lịch sử  trường THCS Buôn Trấp và đội tuyển học sinh giỏi của Phòng giáo dục và đào tạo huyện Krông Ana.

5. Phương pháp nghiên cứu:

– Phương pháp phân tích – tổng hợp tài liệu

– Phương pháp quan sát sư phạm

– Phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh

– Phương pháp trải nghiệm thực tế 

– Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục

– Phương pháp nghiên cứu tài liệu tham khảo

1. Phần nội dung:

1.Cơ sở lí luận:

Xã hội đang ngày càng phát triển và từng bước hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế quốc tế. Yêu cầu đặt ra đối với nền giáo dục nước nhà phải không ngừng đổi mới để nâng cao chất lượng, nhằm đào tạo những con người mới “vừa hồng vừa chuyên” đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của nền kinh tế tri thức. Để làm được điều đó đòi hỏi sự quan tâm góp sức nỗ lực của toàn xã hội, đặc biệt là của sự nghiệp Giáo dục – đào tạo. Trong đó, nhân tố quan trọng giữ vai trò quyết định là đội ngũ thầy giáo, cô giáo những người trực tiếp xây dựng nên chất lượng giáo dục. Nhiệm vụ cơ bản nhất của đội ngũ nhà giáo là tham gia giảng dạy và giáo dục học sinh, giáo dục thế hệ trẻ, giúp các em có những kiến thức, kĩ năng, thái độ, tình cảm để sống, lao động và học tập.

          Lịch sử là một môn học có vị trí quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Dạy tốt môn Lịch sử ở bậc THCS sẽ góp phần thực hiện mục tiêu môn học, nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển con người toàn diện. Học tốt môn Lịch sử không những cung cấp kiến thức, kĩ năng cho các em mà nó còn có ý nghĩa hết sức quan trọng đó là giáo dục cho các em niềm tự hào dân tộc, tôn trọng giá trị lịch sử dân tộc Việt Nam (hơn 4 nghìn năm dựng nước và giữ nước). UNESCO xác định mục đích giảng dạy Lịch sử: “Truyền thụ cho học sinh ý nghĩa của quá khứ và sự tiếp tục trong hiện tại, dẫn dắt học sinh hiểu vai trò con người trong cộng đồng và vai trò của cộng đồng trong thế giới nói chung”. 

Theo GS – TS Nguyễn Viết Thịnh, giảng viên khoa xã hội Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng: “Học sinh giỏi môn Lịch sử chỉ cần học thuộc là chưa đủ, chưa chính xác vì Lịch sử là môn khoa học nghiên cứu về các sự kiện, hiện tượng của xã hội loài người đã xảy ra trong quá khứ”. Chính vì vậy, người dạy và học Lịch sử  cần có phương pháp tư duy, phân tích, nhận xét, giải thích, so sánh các hiện tượng Lịch sử theo quan điểm khoa học và đảm bảo tính chính xác.

Với quan niệm trên, chúng ta hiểu rằng học sinh giỏi môn Lịch sử là những học sinh phải nắm được những kiến thức cơ bản của bộ môn và phải vận dụng được những hiểu biết; những kỹ năng Lịch sử để giải quyết những nội dung cơ bản theo yêu cầu của đề bài, của thực tiễn cuộc sống và học sinh giỏi môn Lịch sử là những học sinh có năng lực độc lập suy nghĩ, vận dụng tốt nhất những kiến thức, kỹ năng chắc chắn về Lịch sử, biết tư duy, suy luận về Lịch sử.