SKKN Linh hoạt tổ chứchoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 10 nhằm phát huy tính sáng tạo, khảnăng thích ứng với cuộc sống và nghề nghiệp tương lai cho học sinh trườngTHPT Quỳnh Lưu 4

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài                               

Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp (TN,HN) là hoạt động giáo dục được đưa vào Chương trình Giáo dục phổ thông do Bộ GD & ĐT ban hành ngày 26 tháng 12 năm 2018 nhằm góp phần hình thành, phát triển những phẩm chất, năng lực chung được quy định trong Chương trình tổng thể và những năng lực đặc thù: “Hình thành, phát triển ở học sinh năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định hướng nghề nghiệp”. Đây là hoạt động thực sự cần thiết giúp đạt được mục tiêu chung của nền giáo dục toàn diện, tiệm cận mục tiêu của UNESSCO: “Học để biết, học để làm, học để chung sống và học để tự khẳng định mình”. 

Thực hiện theo tinh thần nghị quyết số 29 – NQ/TW của BCH TW Đảng khóa XI và thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, thời gian qua, ở nhiều các trường phổ thông trong cả nước nói chung và trong tỉnh Nghệ An nói riêng đã tổ chức thực hiện nhiều hoạt động ngoài giờ lên lớp và hướng nghiệp. Từ năm 2022, hoạt động TN,HN lần đầu tiên được đưa vào hoạt động giáo dục bắt buộc của cấp THPT, tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, ở nhiều trường THPT tồn tại khá nhiều hạn chế: Các loại hình hoạt động còn mang tính hình thức, đối phó; phương pháp chưa đổi mới, các hoạt động theo phương thức khám phá, nghiên cứu rất ít được thực hiện… 

       Từ thực tiễn đó, trong suốt quá trình phụ trách hoạt động TN,HN, công tác 

Đoàn và phong trào thanh niên, chúng tôi đã luôn trăn trở, thường xuyên nghiên cứu tài liệu, theo dõi nhiều hoạt động TN,HN của nhiều trường THPT. Từ đầu năm học, trên cơ sở nắm vững các công văn chỉ đạo chương trình hoạt động của Bộ GD & ĐT, Sở GD & ĐT Nghệ An, chỉ đạo của BGH nhà trường, chúng tôi linh hoạt thực hiện nhiều hình thức và phương pháp giáo dục khi thực hiện các hoạt động TN,HN, tham mưu cho BGH xây dựng chương trình, bố trí giáo viên phụ trách phù hợp và thu được nhiều kết quả khả quan.  

Từ kinh nghiệm tổ chức các hoạt động NGLL-HN từ năm 2017, và hiệu quả của các hoạt động TN,HN trong năm học vừa qua, được sự động viên của Chi ủy – BGH và các đồng nghiệp, chúng tôi mạnh dạn thực hiện đề tài: “Linh hoạt tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp lớp 10 nhằm phát huy tính sáng tạo, khả năng thích ứng với cuộc sống và nghề nghiệp tương lai cho học sinh trường THPT Quỳnh Lưu 4”. Đây là đề tài hoàn toàn mới, các biện pháp có tính hữu hiệu và được thiết kế tương đối khoa học, hy vọng sẽ có được những đóng góp đáng kể trong phong trào đổi mới về phương pháp dạy học tích cực, để góp phần hình thành các phẩm chất và năng lực cho học sinh. 

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài 

• Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của hoạt động TN,HN tại các trường THPT nói chung và trường THPT Quỳnh Lưu 4 nói riêng. 
• Giúp học sinh (HS) phát huy tính sáng tạo, khả năng thích ứng với cuộc sống và nghề nghiệp tương lai. 
• Đề xuất các giải pháp phát huy tính sáng tạo, khả năng thích ứng với cuộc sống và nghề nghiệp tương lai cho HS. 

3. Đối tượng nghiên cứu đề tài 

Nghiên cứu, tìm hiểu việc tổ chức các hoạt động TN,HN cho HS tại trường THPT Quỳnh Lưu 4. 

Học sinh khối 10 trường THPT Quỳnh Lưu 4 

4. Phạm vi nghiên cứu đề tài 

Khảo sát, đánh giá kết quả tổ chức hoạt động TN,HN tại trường THPT Quỳnh Lưu 4.  

5. Thời gian nghiên cứu đề tài 

Thời gian thực hiện hoạt động NGLL,HN để đúc rút kinh nghiệm trong 4 

năm học từ 2017 – 2018 đến 2021 – 2022. 

Thời gian thực hiện, áp dụng đề tài 1 năm học 2022 – 2023. 

6. Phương pháp nghiên cứu đề tài 

Vận dụng linh hoạt, hiệu quả các phương pháp nghiên cứu khoa học. 

6.1. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết Sử dụng các phương pháp:  

• Phân tích tổng hợp lý thuyết, phân loại hệ thống hoá. 
• Khái quát hoá lý thuyết trên cơ sở nghiên cứu các tài liệu lý thuyết từ đó rút ra các kết luận khoa học làm cơ sở lý luận cho việc nghiên cứu thực trạng và đề xuất các biện pháp của đề tài. 

6.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 

• Phương pháp điều tra: Dùng phiếu điều tra khảo sát thực trạng nhận thức, thái độ, hành vi của HS phổ thông, GV và cha mẹ HS, về hoạt động TN,HN trong trường THPT hiện nay. 
• Phương pháp trao đổi, trò chuyện: Sử dụng phương pháp này nhằm hỗ trợ cho phương pháp điều tra. Qua trao đổi, trò chuyện với HS và GV, phụ huynh để tìm hiểu thêm những vấn đề liên quan đến điều tra như: Tâm tư, tình cảm, quan điểm, hoàn cảnh, điều kiện kinh tế gia đình HS, nhận thức về nghề nghiệp, năng lực cá nhân của từng HS, từ đó chính xác hoá những vấn đề đã điều tra. 
• Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: Gặp gỡ trực tiếp CBQL giáo dục và những GV có kinh nghiệm trong công tác hoạt động NGLL – HN, TN,HN để điều tra, trao đổi, xin ý kiến về những vấn đề có liên quan đến đề tài, đặc biệt là về thực trạng, đánh giá thực trạng, xây dựng, đề xuất các biện pháp và khảo nghiệm các biện pháp của đề tài. 

6.3. Các phương pháp thống kê toán học 

Sử dụng các phương pháp thống kê toán học để xử lý số liệu, là cơ sở để đánh giá thực trạng và xây dựng các giải pháp của đề tài. 

  7. Tính mới của đề tài 

• Đây là đề tài mới và rất thiết thực cho các trường THPT tỉnh Nghệ An. 
• Đề tài sẽ giải quyết được các vấn đề: 

+ Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hoạt động TN,HN cho HS THPT. 

+ Làm sáng tỏ thực trạng hoạt động TN,HN của trường THPT Quỳnh Lưu 4 trong giai đoạn hiện nay. 

+ Đề ra biện pháp/giải pháp có tính logic và khả thi góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động TNHN đáp ứng nhu cầu về định hướng nghề nghiệp cho HS trường THPT Quỳnh Lưu 4 và các trường THPT khác trên địa bàn tỉnh Nghệ An.  PHẦN II: NỘI DUNG 

Chương 1: C  SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM HƯỚNG NGHIỆP CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 

 . . . Nh ng nghiên cứu trên thế giới 

Học tập dựa vào trải nghiệm là tư tưởng lý thuyết giáo dục nổi bật trong thế kỷ XX. Đặt nền móng cho những tư tưởng và lý thuyết giáo dục trải nghiệm này chính là các nhà khoa học giáo dục hàng đầu thế giới như Lev Vygotsky, John Dewey, Albrt Bandura, David Kolb…. Kolb (1984) cũng đưa ra một lí thuyết về học từ trải nghiệm (Experiential learning), theo đó, học là một quá trình trong đó kiến thức của người học được tạo ra qua việc chuyển hóa kinh nghiệm; nghĩa là, bản chất của hoạt động học là quá trình trải nghiệm. 

Giáo dục trải nghiệm đã có một bước tiến mạnh mẽ hơn khi vào năm 2002, tại Hội nghị thượng đỉnh Liên hiệp quốc về phát triển bền vững, chương trình “Dạy và học vì một tương lai bền vững” được UNESCO thông qua, học phần quan trọng về giáo dục trải nghiệm được giới thiệu, phổ biến và phát triển sâu rộng. 

Ở đa số nước phát triển hiện nay, đặc biệt chú ý nghiên cứu, vận dụng tổ chức hoạt động trải nghiệm nhằm giáo dục toàn diện cho HS ngay trong nhà trường, nhất là các nước tiếp cận chương trình giáo dục phổ thông theo hướng phát triển năng lực; coi trọng giáo dục nhân văn, giáo dục sáng tạo, giáo dục phẩm chất và KNS… 

Kinh nghiệm thực tiễn về giáo dục trải nghiệm cho HS ở các nước phát triển và xu thế mới của các nước đang phát triển là cơ sở quan trọng trong nghiên cứu và vận dụng vào việc tổ chức hoạt động trải nghiệm cho HS các trường THPT. 

 . .2. Nh ng nghiên cứu    iệt Nam 

Những năm gần đây, Bộ GD & ĐT đã đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống lồng ghép vào các môn học. Hoạt động TN,HN là hoạt động giáo dục được đưa vào chương trình GDPT do Bộ GD & ĐT ban hành ngày 26 tháng 12 năm 2018 và từ năm 2022, hoạt động TN,HN lần đầu tiên được đưa vào hoạt động giáo dục bắt buộc của cấp THPT. Có nhiều đề tài nghiên cứu về tổ chức hoạt động trải nghiệm, hoạt động NGLL,HN. 

Năm 2008, tác giả Nguyễn Thanh Bình đã xây dựng và thực nghiệm một số chủ đề giáo dục KNS cơ bản cho học sinh trung học phổ thông. Đây là một đề tài nghiên cứu cấp Bộ đã chỉ ra sự cần thiết phải tiến hành hoạt động thực nghiệp cho học sinh THPT.