SKKN Một số biện pháp dạy môn Tập làm văn lớp 4 – Thể loại văn miêu tả theo hướng đổi mới

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài.

   Trong chương trình Tiếng Việt ở tiểu học, phân môn Tập làm văn đóng vai trò quan trọng, mang tính chất thực hành, toàn diện, tổng hợp và sáng tạo. Đối với học sinh tiểu học, hoạt động chủ đạo của các em thiên về cảm tính, mỗi em có một cách nhìn riêng về cùng một vấn đề, với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi nhỏ, học sinh thích tìm tòi, học hỏi, khám phá cái mới trong nhận thức và trong cuộc sống xã hội.

   Môn tập làm văn là một môn học chính trong chương trình lớp 4. Nhằm hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt: Nghe, nói, đọc, viết để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi, thông qua việc dạy và học Tiếng Việt góp phần rèn luyện cho học sinh các thao tác của tư duy . Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về Tiếng Việt và những hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên, con người, về văn hóa, văn học Việt Nam và nước ngoài.

     Học Tiếng Việt, học sinh được trang bị những kiến thức cơ bản và tối thiểu cần thiết giúp các em hòa nhập với cộng đồng và phát triển  cùng với sự phát triển của xã hội. Cùng với môn Toán và một số môn khác, những kiến thức của môn Tiếng Việt sẽ là những hành trang trên bước đường đưa các em đi khám phá, tìm hiểu, nghiên cứu thế giới xung quanh và kho tàng tri thức vô tận của loài người. Trong đó phân  môn Tập làm văn là phân môn thực hành, tổng hợp của tất cả các phân môn thuộc môn Tiếng Việt (tập đọc, luyện từ và câu, chính tả, kể chuyện). Chính vì thế, việc dạy và học Tập làm văn là vấn đề luôn cần có sự đổi mới. Không thể cứ áp dụng mãi phương pháp học hôm qua vào hôm nay và mai sau. Chính vì vậy, bản thân tôi năm học ………do nhà trường thiếu giáo viên tôi đảm nhận dạy lớp 4A, đón nhận chương trình đưa  kỹ  năng sống vào môn tập làm văn, môn đạo đức, khoa học, nên bản thân cần phải nỗ lực phấn đấu đảm nhiệm chức trách của mình đối với học sinh .

Ngay khi nhận lớp mới ở năm học ………, tôi thấy đa số học sinh viết câu sai ngữ pháp, dùng từ chưa phù hợp với hoàn cảnh và đặc biệt là viết thiếu ý, ngại phát biểu trong giờ học, dẫn đến chất lượng học tập phân môn Tập làm văn chưa cao. Cho nên, việc áp dụng đổi mới phương pháp dạy học Tập làm văn theo hướng phát huy tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh vào quá trình học tập, tự học và thực hành sẽ góp phần giúp học sinh có thể mạnh dạn  trước đám đông, trình bày to, rõ, mạch lạc bằng lời lẽ tự nhiên, dễ hiểu trong bài văn do chính  mình làm. Vì vậy, việc áp dụng đổi mới phương pháp dạy học theo hướng trên là hết sức cấp thiết.

     Tuy nhiên, dạy Tập làm văn như thế nào để phù hợp với trình độ học sinh lớp 4. Điều đó khiến tôi tìm tòi, suy nghĩ trong năm học qua. Trong phạm vi đề tài này tôi xin được trình bày: “ Một số biện pháp dạy môn Tập làm văn lớp 4 – thể loại văn miêu tả theo hướng đổi mới ”. Hy vọng rằng, đề tài này sẽ giúp chúng ta tìm ra được giải pháp tốt để thực hiện nâng cao chất lượng dạy học Tập làm văn lớp 4 như mong muốn.

1.2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở điều tra thực trạng về chất lượng dạy và học phân môn tập làm văn lớp 4, từ đó đề xuất một số biện pháp giúp học sinh học tốt hơn phân môn tập làm văn trong trường Tiểu học .

1.3. Đối tượng nghiên cứu:

– Đối tượng: Học sinh lớp 4 trường Tiểu học Đông Tân

– Nội dung: Xây dựng và triển khai một số biện pháp nhằm dạy tốt phân môn 

tập làm văn lớp 4.

1.4. Phương pháp nghiên cứu:

– Đọc, phân tích các tài liệu có liên quan đến phương pháp dạy tập làm văn cho 

học sinh lớp 4.

 – Phương pháp điều tra chất lượng học tập phân môn tập làm văn của học sinh 

lớp 4 trong nhà trường.

– Phương pháp đàm thoại.

– Phương pháp quan sát hoạt động dạy và học của giáo viên và học sinh trên lớp.

– Phương pháp thực nghiệm. Phương pháp thống kê toán học.

2. NỘI DUNG

 2.1. Cơ sở lý luận của vấn đề dạy môn Tập làm văn lớp 4- Thể loại văn miêu tả- Theo hướng đổi mới ở Trường Tiểu học Đông Tân

          Tập làm văn là một trong những phân môn có vị trí quan trọng của môn Tiếng Việt. Phân môn này đòi hỏi học sinh phải vận dụng những kiến thức tổng hợp từ nhiều phân môn. Để làm được một bài văn, học sinh phải sử dụng cả bốn kỹ năng: nghe, nói, đọc, viết. Phải vận dụng các kiến thức về tiếng việt, về cuộc sống thực tiễn. 

    Việc đổi mới phương pháp  dạy môn Tập làm văn, thể loại văn miêu tả  ở lớp 4 Cho chúng ta thấy  trong việc thừa kế cái cũ, cái vốn có đòi hỏi phải là một sự sáng tạo. Với các phân môn khác của Tiếng Việt trong việc đổi mới nội dung và phương pháp dạy học chỉ rõ quy trình các bước lên lớp rất cụ thể rõ ràng. Còn với phân môn Tập làm văn, các nhà nghiên cứu chỉ đưa ra quy trình chung nhất cho mỗi loại bài, chủ yếu vẫn là sự sáng tạo của giáo viên khi lên lớp. Còn việc học thì sao? Ngoài sách giáo khoa Tiếng Việt thì hiện nay có rất nhiều loại sách tham khảo cho học sinh, giúp cho học sinh có cái nhìn đa dang, phong phú hơn. Song những cuốn sách tham khảo của phân môn Tập làm văn lại thường đưa ra các bài văn mẫu hoàn chỉnh nên khi làm văn các em thường dựa dẫm, ỉ lại vào bài mẫu, có khi còn sao chép y nguyên bài văn mẫu vào bài làm của mình. Cách cảm thụ, cách nghĩ của các em không phong phú mà còn đi theo lối mòn  khuôn sáo, tẻ nhạt. Từ những lý do khách quan và chủ quan trên để khắc phục những hạn chế trong việc dạy Tập làm văn ở Tiểu học, góp phần nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường, tôi đã chọn nghiên cứu dề tài: “Một số biện pháp dạy môn Tập làm văn lớp 4 – Thể loại văn miêu tả theo hướng đổi mới “.

Tóm lại: Dạy tập làm văn theo hướng đổi mới phải khích lệ học sinh tích cực, sáng tạo, chủ động trong học tập;  biết diễn đạt suy nghĩ của mình thành ngôn bản, văn bản. Nói cách khác, các phân môn trong môn Tiếng Việt là phương tiện để hỗ trợ cho việc dạy tập làm văn được tốt. 

2.2.Thực trạng chung về vấn đề dạy phân môn Tập làm văn lớp 4 – thể loại văn miêu tả theo hướng đổi mới ở Trường Tiểu học Đông Tân

   Năm học ………toàn trường có 497 học sinh, được chia thành 16 lớp, khối 1 có bốn lớp. Nhìn chung các em đều là con em nông thôn, gia đình có hoàn cảnh khó khăn, bố mẹ đi làm ăn xa các em phải ở nhà với ông bà. Bởi vậy sự quan tâm đến việc học hành của các em chưa sát sao. Khả năng tiếp thu bài của các em còn nhiều hạn chế. Song với  môn Tập làm văn , chương trình mới được đưa ra quá trừu tượng, khó đối với học sinh nói chung, học sinh trường Tiểu học Đông Tân nói riêng. Bởi  môn học này mang tính tổng hợp kiến thức giữa tất cả các môn. Tập đọc, Chính tả, Luyện từ và câu, Kể chuyện và Tập làm văn. Các phân môn này đều có tác dụng hỗ trợ lẫn nhau. Đặc biệt là để học tốt phân môn Tập làm văn cần có sự hỗ trợ tích cực của tất cả các phân môn khác nó đòi hỏi học sinh phải có khả năng tư duy, sáng tạo và khả năng diễn đạt trước lớp mới học tốt môn học này ..

        Mặt khác, môn Tập làm văn lớp 4 có nhiều thể loại. Mỗi thể loại bài là một mạch kiến thức khác nhau mà việc tiếp thu bài của học sinh còn hạn chế, ít động não, sử dụng câu chưa phù hợp, vốn từ nghèo, ít đọc sách nên việc viết văn đối với học sinh là rất khó, bài viết khô khan.