SKKN Một số biện pháp dạy và học môn Mĩ Thuật theo phương pháp Đan Mạch vẽ tranh theo chủ đề lớp 4

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài.

Luật phổ cập giáo dục Tiểu học có ghi “Giáo dục Tiểu học là bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân có nhiệm vụ xây dựng và phát triển tình cảm, đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ và thể chất của trẻ em nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa”. Để tiến kịp với xu thế của thời đại – thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước – giáo dục Tiểu học đã và đang trở thành mối quan tâm lớn của toàn xã hội. Bậc Tiểu học được coi là nền móng của hệ thống giáo dục quốc dân. Chất lượng giáo dục phổ thông tuỳ thuộc rất nhiều vào kết quả đào tạo ở bậc Tiểu học. Vì thế, giáo dục Tiểu học phải chuẩn bị thật tốt về mọi mặt để học sinh tiếp tục học lên. Đồng thời, giáo dục Tiểu học có trách nhiệm xây dựng một nền dân trí tối thiểu cho cả dân tộc. Có thể nói kỹ năng sáng tạo học sinh được rèn luyện ở bậc Tiểu học sẽ định hình những phẩm chất, nhân cách cho học sinh. những gì đã hình thành trong các em, sau này lớn lên khó mà thay đổi được. Vì vậy nhà trường có nhiệm vụ rèn luyện, giáo dục học sinh trở thành những con người phát triển toàn diện. Để làm được điều đó cần coi trọng tất cả các môn học và mỗi môn có một đặc trưng riêng, môn nào cũng có ý nghĩa, mục đích, yêu cầu riêng nhưng đều hỗ trợ, bổ sung cho nhau góp phần giáo dục con người phát triển một cách toàn diện.  Trong đó, Mĩ thuật đóng một vai trò không nhỏ trong sự nghiệp lớn lao ấy – Sự nghiệp giáo dục.

Khi nhu cầu cuộc sống ngày càng cao thì cái đẹp lại càng trở nên quan trọng, có thể nói nó đóng góp một phần đáng kể vào phát triển nền kinh tế quốc dân. Trong đó giáo dục thẩm mỹ có mục tiêu là phát triển năng lực, thẩm mỹ cho mỗi thành viên trong xã hội, góp phần quan trọng vào việc hình thành con người mới. Phát triển năng lực thẩm mỹ sẽ giúp con người biết nhận thức và đánh giá, biết vận động và sáng tạo ra cái đẹp.

Dạy Mĩ thuật ở trường chuyên nghiệp hay trường phổ thông thì mục tiêu chung cũng đều hướng đến cái đẹp, cái giá trị thẩm mỹ. Thông qua môn Mĩ thuật, người học có thể cảm nhận được cái đẹp và biết tạo ra cái đẹp! 

Là một giáo viên Tiểu học nhiều năm trực tiếp giảng dạy Mĩ thuật tôi nhận thấy rằng ở lứa tuổi này, khi  được tiếp xúc với nghệ thuật, tuy không phải dễ nhưng cũng không phải quá khó khăn. Dễ ở chỗ nghệ thuật không phải là những con số hay định lí toán học nên các em dễ yêu thích môn mĩ thuật, các em tiếp xúc với màu sắc, đường nét một cách hồn nhiên và đáng yêu. Khó ở chỗ các em chưa biết sắp xếp bố cục, các em chưa biết về đậm nhạt, xa gần. Vậy dạy học mĩ thuật là một môn nghệ thuật, dạy nghệ thuật càng đòi hỏi tính nghệ thuật cao hơn: Phải làm sao để học sinh được thể hiện cá tính và bộc lộ hết khả năng, sở thích của mình, có khát vọng hoàn thiện bản thân như hoàn thiện các nhu cầu vươn tới cái đẹp.

Để đạt được mục tiêu trên, tôi hiểu được khi giảng dạy môn Mĩ thuật, giáo viên không nên biến tiết học thành những bài học công thức cứng nhắc mà cần tìm ra cách hướng dẫn nhẹ nhàng, phù hợp với đối tượng. Có như vậy mới thực sự thúc đẩy học sinh tích cực, tư duy, sáng tạo và tạo ra được những bài vẽ tốt, có chất lượng cao, phù hợp với sự phát triển đi lên của xã hội.

Vậy làm thế nào để học sinh được tiếp xúc với ngôn ngữ nghệ thuật một cách tự giác, say sưa với môn học, các em tự tìm đến với kiến thức và kĩ năng cần thiết trong quá trình học tập. Làm sao giúp cho học sinh nắm vững kiến thức cơ bản về phương pháp vẽ tranh theo chủ đề, biết kết hợp, vận dụng linh hoạt các kỹ năng và tư duy sáng tạo khi thực hành, từ đó các em thêm yêu mến bộ môn nghệ thuật tạo hình.

Đó là điều tôi luôn trăn trở và từ đó tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài sáng kiến “Một số biện pháp dạy và học môn Mĩ Thuật theo phương pháp Đan Mạch vẽ tranh theo chủ đề lớp 4.” Để nghiên cứu, giải quyết những vấn đề của học sinh khi tham gia hoạt động vẽ tranh theo chủ đề. Tôi đã  mạnh dạn đưa một số biện pháp dạy học môn mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch vào dạy học và đạt được hiệu quả khả thi. Tôi thấy đây là một sáng kiến có ý nghĩa rất thiết thực nhằm nâng cao chất lượng học mĩ thuật cho học sinh và có hiệu quả trong giảng dạy đối với giáo viên dạy bộ môn mĩ thuật.

1.2. Mục đích nghiên cứu.

Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm đạt một số mục đích sau:

– Giúp học sinh mạnh dạn thể hiện ý tưởng thông qua hiểu biết, ghi nhớ, tưởng tượng, vận dụng hiểu biết cá nhân vào sản phẩm của mình. Qua đó các em biết vận dụng vào thực tiễn của cuộc sống và học tập của bản thân sau này.

– Nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, tích lũy thêm kinh nghiệm, giúp bản thân dạy tốt môn Mĩ thuật.

– Có những ý kiến đề xuất nhằm giúp học sinh lớp 4 học tốt môn mĩ thuật qua phương pháp vẽ tranh theo chủ đề, góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy.

1.3. Đối tượng nghiên cứu:

– Thực trạng học vẽ tranh theo chủ đề ở lớp 4.

– Những giải pháp giúp học sinh lớp 4 học tốt môn Mĩ thuật qua phương pháp vẽ tranh theo chủ đề.

1.4. Phương pháp nghiên cứu:

– Phương pháp nghiên cứu tài liệu  : Một số biện pháp dạy và học môn mĩ thuật Đan Mạch vẽ tranh theo chủ đề lớp 4.

+ Đọc tài liệu và sách tham khảo có liên quan và phục vụ cho việc nghiên cứu. Phương pháp này được thực hiện nhằm nghiên cứu lí thuyết, làm cơ sở cho phần lí luận.

– Phương pháp khảo sát thực tiễn: Khảo sát điều tra thực tế dạy mĩ thuật ở khối lớp 4.

1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm. 

       – Từ khi tôi áp dụng đề tài này vào trong thực tế giảng dạy ( bắt đầu từ năm học ………) thì tôi thấy kết quả có chuyển biến, chất lượng bộ môn được nâng lên. Số học sinh mà tôi dạy ngày càng yêu thích môn học mĩ thuật hơn. Các em bắt đầu có sự sáng tạo, bài vẽ có sự độc đáo, nhiều sản phẩm có ý tưởng hay và ấn tượng.

2. NỘI DUNG

2.1. Cơ sở lí luận

Ngày nay cái đẹp đã trở thành một trong những nhu cầu thiết yếu của cuộc sống con người, tất cả phục vụ cho con người đều cần đẹp về cả tâm hồn lẫn tri thức và khi nhu cầu cuộc sống ngày càng cao thì cái đẹp lại càng trở nên quan trọng, có thể nói nó đóng góp một phần đáng kể vào phát triển nền kinh tế quốc dân. Với mục tiêu là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, giáo dục thẩm mỹ có mục tiêu là phát triển năng lực, thẩm mỹ cho mỗi thành viên trong xã hội, góp phần quan trọng vào việc hình thành con người mới. Sự phát triển năng lực thẩm mỹ sẽ giúp con người biết nhận thức và đánh giá, biết vận động và sáng tạo theo quy định cái đẹp. Giáo dục thẩm mỹ ở trường phổ thông được thực hiện chủ yếu trong các giờ chính khoá trong nhà trường. Giáo dục Mĩ thuật ở Tiểu học không nhằm đào tạo hoạ sĩ hay những người chuyên làm nghề mĩ thuật mà giáo dục thẩm mỹ cho học sinh là chủ yếu, tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc, làm quen, thưởng thức cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp, vận dụng cái đẹp vào sinh hoạt học tập hàng ngày và những công việc mai sau. Môn Mĩ thuật nâng cao năng lực, quan sát, khả năng tư duy hình tượng sáng tạo bồi dưỡng, phương pháp làm việc khoa học, nhằm hình thành ở học sinh phẩm chất con người lao động mới, đáp ứng đòi hỏi của xã hội phát triển ngày càng cao. Trong những năm gần đây ngành giáo dục đã có nhiều thay đổi. Tiếp tục thực hiện Nghị quyết của Đảng về đổi mới trong công tác giáo dục. Môn Mĩ thuật cũng đóng góp một phần rất quan trọng trong sự thay đổi trong công tác giáo dục học sinh một cách toàn diện.

Trong những năm học trước, việc giáo dục Mĩ thuật thường dạy cho học sinh những kĩ năng vẽ tranh theo hướng dẫn của thầy giáo, điều kiện giảng dạy chỉ là các đồ dùng bút chì, màu và đất nặn. Việc thực hành vẽ tranh của học sinh đa số còn thụ động vào bài học và sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh ít được trải nghiệm thực tế, dẫn đến các sản phẩm (bài vẽ) của học sinh còn thiếu sinh động, chưa được đa dạng.

Vì vậy làm thế nào để các em học sinh được hưởng thụ và tiếp thu các kiến thức mới về mĩ thuật một cách trực quan và chủ động nhất giúp các em phát huy tối đa khả năng thẩm mỹ, khả năng cảm nhận về cái đẹp, thiên nhiên, qua đó củng cố thêm cho các em kỹ năng sống, các kiến thức về lịch sử, xã hội thông qua hoạt động vẽ tranh, tạo hình, xây dựng các câu chuyện….. Chính vì vậy việc tìm ra biện pháp để giải quyết những vấn đề đó là vô cùng cần thiết cho việc giảng dạy môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học hiện nay.