SKKN Một số biện pháp giáo dục kỹ năng tự quản bản thân cho nữ sinh trường thpt

PHẦN I: MỞ ĐẦU 

1. Lý do chọn đề tài

Helen Keller – nữ văn sĩ, nhà hoạt động xã hội, diễn giả “đặc biệt” nổi tiếng người Mỹ, đã từng nói “Thành công và hạnh phúc nằm trong bạn. Quyết tâm hạnh phúc và niềm vui sẽ đi cùng bạn để hình thành đạo quân bất khả chiến bại chống lại nghịch cảnh”. Câu nói trên đã hướng tới vấn đề làm chủ bản thân trong cuộc sống. Mỗi con người cần phải biết tự quản lý bản thân, làm chủ bản thân trước cuộc sống, cuộc đời.  

Trong cơ chế thị trường hiện nay với sự phát triển, thay đổi như vũ bão của nền kinh tế, sự chuyển mình liên tục của đời sống xã hội đã đặt ra nhiều cơ hội lẫn thách thức đòi hỏi mỗi cá nhân phải tự biết làm chủ mình. Trước những khó khăn, thách thức trong cuộc sống, những tác động tiêu cực của các tệ nạn xã hội, đặc biệt là tệ nạn ma tuý, các loại hình văn hóa ảo có hại như game online…Đại đa số học sinh còn “ngơ ngác” trước những vấn đề bất ngờ xảy ra trong cuộc sống mà mình chưa từng trải qua. Đây chính là kỹ năng vào đời, kỹ năng tự quản lý bản thân trong cuộc sống mà mỗi chúng ta đều phải học, đặc biệt là học sinh THPT, trong đó đối tượng nữ sinh – đối tượng đặc thù chúng ta cần đặc biệt quan tâm và có những định hướng giáo dục phù hợp. 

Không như nam giới, quá trình học tập và thực hiện quyền lợi giáo dục của nữ giới luôn ít nhiều gặp phải những khó khăn. Đó có thể là các chuẩn mực xã hội, định kiến về giới tính cho đến rào cản tài chính và các tập quán cổ hủ, những rập khuôn của một dạng “định kiến ngọt ngào” kìm hãm sự phát triển của nữ giới. Mặt khác ngay bản thân nữ về tâm lý, cảm xúc, cách ứng xử … cũng có nhiều vấn đề cần lưu tâm. Trên thực tế những vụ việc liên quan đến bạo lực học đường, đối tượng lại là nữ nhiều, đánh nhau vì những khúc mắc nhỏ, yêu đương cùng đối tượng, ghen tuông đố kỵ dẫn đến đánh nhau tập thể. Không chỉ bỏ học mà còn chơi bời lêu lổng quá đà, mang thai ngoài ý muốn và bắt buộc phải dừng tiến độ học tập. Nhiều nữ sinh bị xâm phạm tình dục, bị đuối nước, bị tai nạn … Do đó, cần hiểu được tầm quan trọng của giáo dục dành cho nữ giới. Đặc biệt là giáo dục những kỹ năng sống mà một trong những kỹ năng quan trọng đó là “kỹ năng tự quản lý bản thân”. Đó là biết cách giao tiếp, ứng xử, phải biết tự đánh giá bản thân, biết xác định giá trị để đạt mục tiêu cho từng giai đoạn của cuộc sống, có chính kiến để đưa ra những quyết định phù hợp và kiên định mục tiêu đã đặt ra. Do vậy phát triển kỹ năng tự quản lý bản thân cho nữ sinh sẽ giúp các em ứng phó với những thách thức của cuộc sống, giúp các em tự tin để hoàn thiện bản thân mình. 

Để làm được điều đó, ngoài sự giáo dục của gia đình, xã hội thì người giáo viên có thể tạo ra một môi trường khuyến khích sự học tập, đổi mới và sáng tạo đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành, phát triển kỹ năng sống, đặc biệt là kỹ năng tự quản lý bản thân của nữ sinh.  

Xuất phát từ những lý do trên, tôi đã thực hiện đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng tự quản bản thân cho nữ sinh trường THPT Đô Lương 4, tỉnh Nghệ An” với mong muốn được chia sẻ kinh nghiệm của mình cho các đồng nghiệp và góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, hình thành và phát triển những năng lực chung cần có ở con người trong xã hội hiện đại. 

• Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 

2.1. Mục tiêu nghiên cứu 

• Đề xuất một số giải pháp giúp phát triển kỹ năng tự quản lý bản thân cho nữ sinh trung học phổ thông. 

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 

• Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển kỹ năng tự quản lý bản thân cho nữ sinh trung học phổ thông. 
• Khảo sát và đánh giá thực trạng kỹ năng tự quản lý bản thân của nữ sinh trung học phổ thông Đô Lương 4, tỉnh Nghệ An. 
• Đề xuất một số kinh nghiệm giúp phát triển kỹ năng tự quản lý bản thân cho nữ sinh trung học phổ thông. 
• Khảo nghiệm tính khả thi của các giải pháp. 

3. Giới hạn nghiên cứu

• Giới hạn nội dung: Đề tài tập trung vào nghiên cứu thực trạng và đề xuất một số giải pháp để phát triển kĩ năng tự quản lý bản thân nữ sinh THPT. 
• Địa bàn nghiên cứu: Học sinh trường THPT Đô Lương 4, tỉnh Nghệ An. 
• Thời gian nghiên cứu: Trong 2 năm học: 2021 – 2022 và 2022 – 2023 

• Phương pháp nghiên cứu 

4.1. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết 

• Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các tài liệu lý luận về phát triển kỹ năng tự quản lý bản thân cho nữ sinh THPT để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 

4.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 

• Phương pháp điều tra: Dùng phiếu điều tra bằng bảng hỏi (Ankét) và trắc nghiệm tâm lý (trắc nghiệm khả năng giao tiếp của V.P Dakharốp) để khảo sát thu thập thông tin và đánh giá các kĩ năng tự quản lý bản thân của học sinh THPT. 
• Phương pháp quan sát: Quan sát HS trong các giờ học trên lớp, trong các hoạt động ngoại khóa, trong giao tiếp với bạn bè và các Thầy, Cô giáo để nắm bắt các biểu hiện cụ thể về kỹ năng tự quản lý bản thân.  

4.3. Các phương pháp thống kê toán học 

Sử dụng các phương pháp thống kê toán học để thu thập số liệu, xử lý số liệu định lượng kết quả nghiên cứu xây dựng cơ sở thực tiễn, từ đó đề xuất các biện pháp phát triển kỹ năng tự quản lý bản thân của học sinh THPT. 

5. Đóng góp của đề tài

• Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kỹ năng tự quản lý bản thân của học sinh THPT  
• Làm sáng tỏ thực trạng kỹ năng tự quản lý bản thân của học sinh THPT Đô Lương 4, tỉnh Nghệ An.  
• Đề xuất được một số kinh nghiệm giúp phát triển kỹ năng tự quản lý bản thân học sinh THPT. 
• Kết quả nghiên cứu đề tài trở thành tài liệu tham khảo cho công tác giáo dục trong các trường phổ thông. 

PHẦN II: NỘI DUNG

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 

1. Cơ sở lý luận

• Các khái niệm cơ bản đề tài 

1.1. Khái niệm về kỹ năng  

 Hiện nay ở trên thế giới và ở Việt Nam có rất nhiều khái niệm về kỹ năng từ các quan niệm khác nhau của các nhà khoa học, có thể khái quát quan niệm về kỹ năng theo 3 hướng sau: 

Thứ nhất, kỹ năng trước hết được thể hiện thông qua các thao tác, mặt kỹ thuật của hành động/ hoạt động. Không có kĩ năng chung chung, trừu tượng tách rời khỏi hoạt động. Chủ thể có kỹ năng hành động đồng nghĩa với hành động có kỹ năng. 

Thứ hai, kỹ năng là sự vận dụng những tri thức, kinh nghiệm đã có vào từng trường hợp cụ thể, phù hợp với mục đích và điều kiện của hoạt động. 

Thứ ba, hành động có kỹ năng tức là hành động phải đem lại một hiệu quả nhất định, nói cách khác kỹ năng phải được thể hiện ở tính đúng đắn, mức độ thành thạo, sáng tạo, linh hoạt… 

Từ những nội hàm cơ bản này có thể hiểu kĩ năng là khả năng thực hiện có hiệu quả hành động hoạt động cụ thể phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh xác định trên cơ sở vận dụng tri thức kinh nghiệm của cá nhân. 

1.2. Khái niệm kỹ năng tự quản lý bản thân 

• “Quản lý” là “trông coi và giữ gìn theo những yêu cầu nhất định” hoặc “tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất định”. (Theo từ điển Tiếng Việt – 2002). 
• “Tự” là “từ dùng để chỉ bản thân chủ thể nhằm biểu thị chủ thể đồng thời cũng chính là khách thể chịu sự chi phối của hành động, hoạt động do mình làm hoặc gây ra”.