SKKN Một số biện pháp giáo dục trẻ mẫu giáo 5 tuổi có ý thức bảo vệ môi trường trong trường mầm non

1. MỞ ĐẦU

– Lí do chọn đề tài

Môi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với cuộc sống của con người, của sự vật và sự tồn tại của sự sống trên trái đất. Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người.

Hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường đang diễn ra liên tục ở tất cả các nước trên thế giới, ô nhiễm môi trường ảnh hưởng tới toàn cầu như: Tình trạng ô nhiễm không khí, nguồn nước, hạn hán, lũ lụt… xảy ra liên tục. Con người là yếu tố chính làm cho tình trạng ô nhiễm càng gia tăng trầm trọng nhưng chính con người cũng là nhân tố bảo vệ môi trường và cải thiện môi trường sống. Chính vì vậy, tri thức về môi trường, những hành vi thái độ của con người đối với môi trường phải được xem là một trong những giá trị nhân cách của con người.

Bảo vệ môi trường là những hoạt động giữ cho môi trường trong lành, sạch đẹp, đảm bảo tính cân bằng sinh thái, ngăn chặn và khắc phục hậu quả mà con người hay thiên nhiên gây ra cho môi trường. Giáo dục bảo vệ môi trường là yêu cầu cấp bách mang tính kinh tế, tính khoa học, tính xã hội sâu sắc. Trong đó, giáo dục mẫu giáo là một khâu, một trong những nấc thang hình thành nhân cách. Vì vậy không thể không tiến hành giáo dục môi trường cho trẻ mẫu giáo trong trường mầm non. Đây là quá trình giáo dục có mục đích nhằm phát triển ở trẻ những hiểu biết sơ đẳng về môi trường, có sự quan tâm đến vấn đề môi trường phù hợp với lứa tuổi được thể hiện qua những kiến thức thái độ, hành vi  của trẻ đối với môi trường.

Đối với trẻ mẫu giáo, phương pháp giáo dục có hiệu quả là phải tạo cho trẻ được trải nghiệm, tìm tòi khám phá môi trường xung quanh dưới nhiều hình thức đa dạng theo phương châm “Học mà chơi, chơi mà học”. Đối với trẻ nhỏ, gia đình là môi trường xã hội đầu tiên và gần gũi, vì vậy việc giáo dục trẻ lứa tuổi mẫu giáo các nội dung giáo dục bảo vệ môi trường cần thiết phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường, góp phần giáo dục trẻ cách chăm sóc giữ gìn sức khoẻ cho bản thân trẻ, biết cách chăm sóc và bảo vệ cây cối, bảo vệ các con vật nơi mình ở. Biết một số ngành nghề, văn hoá, phong tục tập quán của địa phương, xây dựng cho trẻ niềm tự hào và ý thức giữ gìn bảo tồn văn hoá dân tộc.

Trong nhiêù năm qua, tôi thường xuyên được nhà trường phân công đứng lớp mẫu giáo 5 tuổi. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề giáo dục môi trường ở lứa tuổi mẫu giáo trong trường mầm non. Vì vậy, ngoài việc nắm vững và vận dụng linh hoạt sáng tạo các phương pháp dạy học tôi tiến hành lựa chọn, vận dụng các hoạt động có thể tích hợp giáo dục môi trường vào trong các hoạt động của trẻ khi có điều kiện phù hợp.

Với những suy nghĩ ấy, bản thân tôi trăn trở, suy nghĩ nên giải quyết vấn đề này như thế nào để mang lại hiệu quả giáo dục cao nhất là điều mà những người làm công tác giáo dục phải quan tâm. Với tình hình thực tế tại lớp đang phụ trách, tôi nhận thức sâu sắc và xác định rõ những việc cần làm ngay với trẻ, với phụ huynh để đẩy mạnh công tác giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non. Vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục trẻ mẫu giáo 5 tuổi có ý thức bảo vệ môi trường trong trường mầm non”.

– Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu đề tài nhằm tìm ra một số biện pháp tốt nhất để rèn luyện thói quen, giáo dục trẻ có ý thức bảo vệ môi trường, giúp trẻ nhận thức được những hành động đúng để bảo vệ môi trường cũng chính là bảo vệ sức khoẻ của chính bản thân mình

– Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là một số biện pháp giáo dục trẻ mẫu giáo 5 tuổi có ý thức bảo vệ môi trường trong trường mầm non Lam Sơn

– Phương pháp nghiên cứu

+ Nghiên cứu tài liệu, tạp chí giáo dục mầm non

+ Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế

+ Phương pháp quan sát

+ Phương pháp thử nghiệm

+ Phương pháp thống kê toán học

+ Phương pháp xử lý thông tin

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. Cơ sở lý luận

Như chúng ta đã biết, môi trường là tổng hợp các điều kiện bên ngoài có ảnh hưởng đến các vật thể, môi trường là toàn bộ các hệ thống tự nhiên và hệ thống vật chất do con người tạo ra xung quanh mình, trong đó con người trong quá trình sống và lao động đã khai thác những tài nguyên thiên nhiên hoặc nhân tạo.

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường là quá trình giáo dục có mục đích nhằm giúp cho mọi người, mọi nhà, mọi tầng lớp trong xã hội cộng đồng nhận thức và quan tâm đến các vấn đề của môi trường, giúp cho con người có những hiểu biết và có thái độ tích cực, có khả năng và những hành vi tốt đối với việc bảo vệ môi trường.

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường nhằm giúp con người nhận thức đúng đắn về môi trường, có ý thức trong việc khai thác, sử dụng các nguồn tài nguyên và có ý thức trách nhiệm thực hiện các nhiệm vụ giữ gìn bảo vệ môi trường. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được xem là một trong những biện pháp bảo vệ môi trường có hiệu quả và là nền tảng để cải thiện môi trường có hiệu quả, đảm bảo cho sự phát triển bền vững.

Việc giáo dục trẻ mầm non là nền tảng của sự hình thành nhân cách. Trẻ em ở lứa tuổi mầm non là lứa tuổi đang hình thành và phát triển nhân cách, cơ thể non nớt của trẻ chịu sự tác động mạnh mẽ và ảnh hưởng của môi trường. Ở lứa tuổi này trẻ rất nhạy cảm, tình cảm phát triển mãnh liệt đặc biệt là tính đồng cảm dễ xúc cảm đối với con người và cảnh vật xung quanh. Do đó việc giáo dục hình thành những tình cảm, thái độ và kỹ năng của trẻ đối với cuộc sống, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường xung quanh ở lứa tuổi này là hết sức dễ dàng. Nếu người lớn và các nhà giáo dục bỏ qua giai đoạn này không quan tâm giáo dục trẻ là một điều sai lầm.

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong trường mầm non nhằm trang bị cho trẻ một số hiểu biết về môi trường, mối quan hệ giữa con người với môi trường sống và dần dần hình thành cho trẻ tình cảm thái độ, ý thức và hành vi tích cực đối với môi trường, trẻ biết yêu quý giữ gìn và bảo vệ môi trường, trẻ có một số kỹ năng đơn giản để bảo vệ, chăm sóc môi trường sống ở gia đình, ở trường lớp và cộng đồng.

Chúng ta biết rằng kiểu tư duy ở trẻ mầm non đi từ trực quan hành động, trực quan hình tượng, tư duy sơ đồ và đến cuối độ tuổi mẫu giáo thì trẻ bắt đầu có những biểu hiện kiểu tư duy lô gíc. Do đó trẻ có khả năng quan sát, phân tích, so sánh phân loại các sự việc hoạt động gần gũi xung quanh theo các dấu hiệu như: Màu sắc, hình dạng, kích thước, công dụng, chất liệu…..Hoạt động học tập của trẻ đang ở dạng sơ khai, những tri thức để trẻ lĩnh hội ở giai đoạn này là tri thức tiền khoa học được tiếp nhận trong cuộc sống hằng ngày ở mọi lúc mọi nơi một cách tự nhiên. Trẻ học thông qua hoạt động chia sẻ với bạn bè, người lớn, hoạt động lao động của trẻ đang ở dạng sơ đẳng như: Lao động tự phục vụ, chăm sóc thiên nhiên, cây cối, vệ sinh môi trường,… Lao động là phương tiện quan trọng để hình thành và phát triển ý thức bảo vệ thiên nhiên và bảo vệ môi trường.

Các khả năng trên đã ảnh hưởng rất lớn đến nhận thức, hình thành kỹ năng về hành vi và thái độ của trẻ đối với môi trường và ý thức trong việc bảo vệ môi trường. Đối với giáo dục mầm non, cung cấp cho trẻ những hiểu biết ban đầu về môi trường sống của bản thân nói riêng và của con người nói chung, biết cách sống tích cực với môi trường nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh về cơ thể và trí tuệ. Trong nhà trường, việc giáo dục ý thức bảo vệ