SKKN Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 làm tốt bài văn miêu tả

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài: 

         Như chúng ta đã biết, mục tiêu của bộ môn Tiếng Việt ở trường Tiểu học là “Hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng sử dụng tiếng Việt để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. Thông qua việc dạy học Tiếng Việt, góp phần rèn luyện các thao tác tư duy. Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về tiếng Việt; về tự nhiên, xã hội và con người; về văn hóa, văn học của Việt Nam và nước ngoài. Bồi dưỡng tình yêu tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng, giàu đẹp của tiếng Việt, góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa cho học sinh”. 

        Nằm trong môn Tiếng Việt, Phân môn Tập làm văn không chỉ dừng lại ở mức độ dạy học sinh biết nói, viết đủ câu, diễn đạt trọn ý trong giao tiếp. Dạy Tập làm văn không phải chỉ giúp học sinh biết cách thức hình thành bài tập làm văn, tạo lập được văn bản mà còn phải tiếp tục bồi dưỡng tâm hồn, phát triển năng lực tư duy cho các em. (1)

       Thực tế giảng dạy, dạy cho học sinh biết làm tập làm văn quả là rất khó, việc bồi dưỡng để các em có được kỹ năng viết các bài văn đúng và hay ở các thể loại nói chung và văn miêu tả nói riêng là việc không đơn giản. Bởi những sản phẩm của phân môn Tập làm văn là những bài viết, bài nói thể hiện năng lực của từng cá nhân học sinh. Thế nhưng ở học sinh Tiểu học, khả năng diễn đạt của các em còn nhiều hạn chế, chưa biết chọn lọc từ ngữ cho bài viết của mình, hầu như các em nghĩ thế nào thì viết thế ấy làm cho hiệu quả bài viết chưa cao. Mặt khác, để thực hiện được mục tiêu là xây dựng các văn bản (nói và viết), học sinh phải huy động tất cả kiến thức mà các em đã tiếp thu được qua việc học tập ở phân môn Tập đọc, Chính tả, Luyện từ và câu, Kể chuyện… Trong khi vốn sống của các em chưa nhiều, vốn từ chưa phong phú. Vậy để đạt được các yêu cầu trên thì việc rèn kỹ năng viết văn miêu tả cho học sinh là điều hết sức cần thiết. Điều đó đặt ra cho giáo viên tiểu học – những người trực tiếp giảng dạy trong đó có bản thân tôi là phải thường xuyên nghiên cứu, tìm tòi các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học làm văn miêu tả cho  học sinh.

      Xuất phát từ những yêu cầu đó, là một giáo viên trực tiếp dạy lớp 5 nhiều năm, tôi luôn trăn trở làm thế nào để nâng cao hiệu quả trong các tiết làm tập văn giúp học sinh viết văn tốt hơn đặc biệt là văn miêu tả. Với tâm huyết nghề nghiệp, vì tương lai tươi sáng của các em, trong quá trình giảng dạy, tôi đã đi sâu nghiên cứu tài liệu và mạnh dạn áp dụng “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 làm tốt bài văn miêu tả. ” và đã áp dụng vào thực tế giảng dạy tại đơn vị mình thấy có kết quả khả quan.

1.2. Mục đích nghiên cứu:

Đề xuất một số giải pháp giúp học sinh lớp 5 làm tốt bài văn miêu tả.

1.3. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 làm tốt bài văn miêu tả.

1.4. Phương pháp nghiên cứu:

(1) Phương pháp dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học – Lê Phương Nga, Nguyễn Trứ ( Nhà xuất bản GD)

– Phương pháp tổng hợp vấn đề lý thuyết: Nghiên cứu giáo trình tâm lý học, giáo  dục học, ngôn ngữ học.

– Phương pháp phỏng vấn, khảo sát: phỏng vấn giáo viên dạy, cán bộ quản lý nhà trường.

– Phương pháp thực nghiệm: giảng dạy để khảo sát đối chứng.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:

Tập làm văn là phân môn trong chương trình Tiếng Việt của bậc Tiểu học, đây là một phân môn mang tính chất thực hành tổng hợp. Chính những văn bản nói viết các em có được từ phân môn Tập làm văn theo các nghi thức lời nói, thuyết trình… đã thể hiện những hiểu biết thực tế, những kĩ năng sử dụng Tiếng Việt mà các em đã được học ở phân môn Tập làm văn. Các kiểu bài miêu tả được học nhiều nhất, nó giúp cho HS tái hiện lại cuộc sống con người, phong cách thiên nhiên hiện lên như một bức tranh nhiều màu sắc. Nó giúp các em có tâm hồn văn học, có tình yêu quê hương đất nước và cuộc sống con người. (2)

Chất lượng Tập làm văn là chất lượng của cảm thụ văn học, của các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết tiếng mẹ đẻ. Cho nên, thầy và trò phải soạn giảng và học tập tích cực, nghiêm túc, hiệu quả, mới mong nâng cao một cách bền vững chất lượng môn Tiếng Việt ở lớp cuối cấp Tiểu học.

Dạy Tập làm văn lớp 5 phải đảm bảo mục tiêu yêu cầu cần đạt về kiến thức, kĩ năng của Chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học theo Chuẩn kiến thức, kĩ năng của từng môn học và phù hợp trình độ của từng học sinh trong lớp mà “Hướng dẫn 896” của Bộ GD-ĐT đã đề ra.

Như chúng ta đã biết, văn miêu tả là thể loại văn dùng lời nói có hình ảnh và cảm xúc cho người đọc, người nghe hình dung một cách rõ nét, cụ thể người, vật, cảnh vật, sự việc như nó vốn có trong đời sống. Qua đó người ta gửi gắm những suy nghĩ, cảm xúc và tình yêu thương của mình với những gì mà mình miêu tả. Trong chương trình Tập làm văn lớp 5: Cả năm có 62 tiết trong đó Tập làm văn miêu tả 33 tiết (chiếm hơn 50% số tiết) với mục tiêu là trang bị kiến thức và rèn luyện kĩ năng làm văn, góp phần cùng với các môn học khác làm giàu vốn sống, rèn luyện tư duy, bồi dưỡng tâm hồn, cảm xúc thẩm mĩ, hình thành nhân cách cho học sinh. Trong một tiết học tối đa có 40 phút mà kiến thức phải cung cấp quá nhiều nên giáo viên chỉ hay quan tâm đến đối tượng học sinh khá giỏi để tiết dạy thành công. Ngoài ra do việc thay đổi nội dung chương trình sách giáo khoa khiến cho giáo viên còn lúng túng trong việc nắm bắt nội dung và phương pháp giảng dạy, từ đó dẫn đến kết quả học tập môn Tập làm văn chưa cao.Tuy nhiên phải thừa nhận một điều rằng thực tế hiện nay, việc dạy môn Tiếng Việt nói chung và phân môn Tập làm văn nói riêng còn có rất nhiều hạn chế và chưa đạt kết quả như mong muốn. Lý do này là do nhiều nguyên nhân. Trong đó đa số giáo viên chưa định hình được phương pháp giảng dạy cũng như trình tự tiến hành dạy một bài tập làm văn như thế nào cho phù hợp với mục đích và nội dung của bài đặt ra. Mặt khác HS

(2) Phương pháp dạy học Tiếng Việt ở Tiểu học – Lê Phương Nga, Nguyễn Trứ ( Nhà xuất bản GD)

tiểu học là đối tượng mà năng lực tư duy còn hạn chế, kỹ năng sử dụng ngôn ngữ của các em chưa cao. Đặc biệt khả năng của các HS ở các địa phương còn chưa đồng đều, hơn nữa đa số học sinh rất ngại học Tập làm văn. 

  Muốn dạy học sinh làm văn miêu tả đạt yêu cầu thì giáo viên phải hiểu thế nào là văn miêu tả, đặc điểm thể loại văn miêu tả, biết yếu tố nào là quan trọng và cần thiết để giúp học sinh làm được bài văn miêu tả sinh động thông qua quan sát đối tượng miêu tả (Nội dung này nằm trong bước chuẩn bị bài mới của giáo viên).

2.2. Thùc tr¹ng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.

1. Về phía giáo viên

  Bản thân tôi là một giáo viên được đào tạo trên chuẩn, ra trường hơn mười năm. Qua quá trình giảng dạy lớp 4, 5 tôi rút ra được: khi dạy các loại bài tập làm văn miêu tả giáo viên mới chỉ dừng lại ở việc giải quyết hoàn thành các yêu cầu của các bài tập theo chuẩn kiến thức chứ chưa đi sâu, mở rộng, rèn kỹ năng viết văn cho các em. Giáo viên cũng chưa định hướng cụ thể cho các em cách học văn như thế nào cho có hiệu quả nên bài văn của các em phần nhiều chỉ đạt được ở mức độ trung bình. Giáo viên còn quá phụ thuộc vào sách giáo viên, hướng dẫn học sinh làm bài văn miêu tả còn chung chung, chưa cụ thể. Vốn từ của một số giáo viên còn hạn chế, thời gian nghiên cứu tài liệu tham khảo để nâng cao vốn từ ngữ cho mình còn chưa thường xuyên, chưa tạo được hứng thú cho học sinh trong giờ học Tập làm văn. GV chưa hướng dẫn học sinh quan sát một cách tinh tế và hướng dẫn các em từng bước theo nội dung các ý của bài văn miêu tả để HS hiểu rõ mình phải làm gì trong mỗi bước.

1. Về phía học sinh

  Năm học (…….), tôi được phân công phụ trách lớp 5A với 26 học sinh. Các em đều là học sinh nông thôn ngoan ngoãn, chăm chỉ nhưng khả năng nói, viết tập làm văn còn hạn chế. Hầu hết 26 học sinh của lớp 5A tôi chủ nhiệm còn rất “khiêm tốn” khi làm bài Tập làm văn. Sau khi nghiên cứu sách giáo khoa Tiếng Việt 4, tôi nhận thấy học sinh lớp 4 đã được học văn miêu tả về đồ vật, cây cối, con vật. Nhưng qua khảo sát chất lượng đầu năm học ……., đã có 15,4 học sinh chưa hoàn thành về phân môn Tập làm văn, dẫn đến môn Tiếng Việt của lớp tôi tỉ lệ học sinh chưa hoàn thành còn cao. 

* Các hạn chế của học sinh thường là:

– Bài viết của học sinh còn mắc nhiều lỗi chính tả.

– Học sinh chưa xác định được trọng tâm đề bài cần miêu tả.

– Nhiều em thường liệt kê, kể lể dài dòng, diễn đạt vụng về, lủng củng. Nhiều em chưa biết dừng lại để nói kĩ một vài chi tiết cụ thể nổi bật.

– Vốn từ ngữ của các em còn nghèo nàn, khuôn sáo, quan sát sự vật còn hời hợt. 

– Các em chưa biết cách dùng các biện pháp nghệ thuật khi miêu tả.

Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng chất lượng Tập làm văn của học sinh không đạt yêu cầu ? Qua quá trình giảng dạy lớp 5, tôi nhận thấy học sinh học yếu Tập làm văn là do nhiều nguyên nhân sau:

–  Khi làm văn, học sinh chưa xác định được yêu cầu trọng tâm của đề bài.

–  Học sinh không được quan sát trực tiếp đối tượng miêu tả.

– Khi quan sát thì các em không được hướng dẫn về kĩ năng quan sát: quan sát những gì, quan sát từ đâu ? Làm thế nào phát hiện được nét tiêu biểu của đối tượng cần miêu tả.

– Không biết hình dung bằng hình ảnh, âm thanh, cảm giác về sự vật miêu tả khi quan sát.

– Vốn từ đã nghèo nàn lại không biết sắp xếp như thế nào để bài viết mạch lạc, chưa diễn đạt được bằng vốn từ ngữ, ngôn ngữ của mình về một sự vật, cảnh vật, về một con người cụ thể nào đó.

– Nguyên nhân cuối cùng là trách nhiệm của người giáo viên. Phân môn Tập làm văn là một môn học mang tính tổng hợp và sáng tạo, nhưng lâu nay người giáo viên (nhất là giáo viên lớp 4, lớp 5) chưa có cách phát huy tối đa năng lực học tập và cảm thụ văn học của học sinh; chưa bồi dưỡng được cho các em lòng yêu quý tiếng Việt, ham thích học tiếng Việt để từ đó các em nhận ra rằng đã là người Việt Nam thì phải đọc thông viết thạo tiếng Việt và phát huy hết ưu điểm của tiếng mẹ đẻ.

Vào đầu năm nhận lớp, tôi đã tổ chức khảo sát học sinh với đề văn như sau: 

“ Em hãy tả một cây cho bóng mát trên sân trường em”. Kết quả bài làm của các em đạt được như sau :

  Sau khi nhận được kết quả khảo sát, tôi căn cứ vào quá trình học tập hằng ngày, kết hợp với những ý kiến tham khảo thêm ở các giáo viên cũ và phụ huynh học sinh để phân loại học sinh lớp 5A thành các nhóm theo khả năng. Từ các nhóm phân chia đó, trong quá trình giảng dạy, tôi sẽ đề ra các yêu cầu cần đạt cho mỗi nhóm giúp các em hoàn thành bài văn đạt kết quả hơn.

      Đứng trước những khó khăn không dễ giải quyết như trên, tôi không khỏi có nhiều băn khoăn, trăn trở. Làm thế nào để có thể giúp các em yêu thích môn học, các em làm được bài văn miêu tả hay không phải là việc làm ngày một ngày hai mà nó đòi hỏi một quá trình tìm tòi, suy nghĩ lâu dài. Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn đưa ra “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 làm tốt bài văn miêu tả”.

2.3. C¸c giải ph¸p đã sử dụng để giải quyết vấn đề. 

Xuất phát từ cơ sở lí luận và thực trạng dạy học trên, tôi đã đưa ra các giải pháp sau để giúp học sinh làm tốt loại văn miêu tả nhằm nâng cao hiệu quả dạy học Tập làm văn và đã thực hiện có hiệu quả tại đơn vị mình công tác.

 Giải pháp 1: Nắm vững yêu cầu, nội dung từng tiết dạy của dạng văn miêu tả.

Trước hết người giáo viên phải hiểu: Văn miêu tả là loại văn giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của một sự vật, sự việc, con người, phong cảnh…. làm cho đối tượng miêu tả như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe.

GV nắm được các loại bài học dạng văn miêu tả:

– Dạy bài lí thuyết: các bài học làm văn miêu tả và biên bản đều có cấu tạo gồm ba phần: Nhận xét, Ghi nhớ, Luyện tập. 

– Hướng dẫn thực hành: các bài hướng dẫn thực hành thường gồm 2-3 bài tập nhỏ hoặc một đề bài tập làm văn kèm theo gợi luyện tập theo hai hình thức nói và viết.

Giáo viên phải nắm vững và giúp HS phân biệt hai loại văn miêu tả là văn tả người và văn tả cảnh. (3)

1. a) Đối với dạng văn tả người: Tả người là gợi tả về các nét ngoại hình, tư thế, tính cách, hành động, lời  nói…. của nhân vật được miêu tả.

GV phải hướng dẫn HS phân biệt đối tượng miêu tả theo yêu cầu:

– Tả chân dung nhân vật( cần tả nhiều về ngoại hình, tính nết…)

– Tả người trong tư thế làm việc( tả người trong hành động: chú ý các chi tiết thể hiện cử chỉ, trạng thái cảm xúc)

+ Cách miêu tả:

– Mở bài: Giới thiệu người được tả ( chú ý đến mối quan hệ của người viết với nhân vật được tả, tên, giới tính và ấn tượng chung về người đó.)

– Thân bài: + Miêu tả khái quát hình dáng tuổi tác, nghề nghiệp…

                   + Tả chi tiết: ngoại hình, cử chỉ, hành động, lời nói…( chú ý tả người trong công việc cần quan sát tinh tế vào các động tác của từng bộ: khuôn mặt thay đổi, trạng thái cảm xúc, ánh mắt…)

                   + Thông qua tả để khơi gợi tính cách nhân vật: qua tả các chi tiết người đọc có thể cảm nhận được tính cách của đối tượng và thái độ người miêu tả đối với đối tượng đó.

– Kết bài: Nhận xét hoặc nêu cảm nghĩ của người viết về người được miêu tả.

Ví dụ  : Hãy tả một cụ già mà em yêu quý và kính trọng.

  Mở bài: Giới thiệu người được tả .

+ Cụ già đó là ai? Quan hệ với em như thế nào?

+ Hoặc hoàn cảnh, lí do em gặp và quen biết cụ già.

Thân bài:  Tả từng phần hoặc kết hợp.

+ Ngoại hình: tầm vóc, cách ăn mặc, khuôn mặt, mái tóc, cặp mắt, hàm răng, nụ cười….có đặc điểm gì nổi bật.

+ Tính tình, hoạt động: Lời nói, cử chỉ, thói quen hoạt động hằng ngày( VD: ăn, ngủ, nghỉ ngơi, làm việc,…) cách cư xử với người khác,…có đặc điểm gì làm em yêu quý, kính trọng?

Kết bài: Nêu cảm nghĩ về người được miêu tả.

 + Vì sao em yêu quý, kính trọng cụ già?

 + Hoặc : cụ già đó đem đến cho em những tình cảm gì đẹp đẽ, đáng quý trọng? Em biểu lộ tình cảm của mình với cụ ra sao?…

1. b) Đối víi dạng văn tả cảnh: 

(3) Dạy văn cho học sinh Tiểu học – Nguyễn Hòa Bình – Nhà xuất bản GD

Tả cảnh là gợi tả những bức tranh về thiên nhiên hay cảnh sinh hoạt gợi ra trước mắt người đọc về đặc điểm từng nét riêng của cảnh.

+ Yêu cầu tả cảnh: 

– Xác định đối tượng miêu tả: cảnh nào? Ở đâu? Vào thời điểm nào?

– Quan sát lựa chọn những hình ảnh tiêu biểu.

– Trình bày những điều quan sát được theo một thứ tự.

Bố cục bài văn tả cảnh: 

– Mở bài: Giới thiệu cảnh được tả.

– Thân bài: Tập trung tả cảnh vật chi tiết theo một thứ tự nhất định, có thể ở một số trường hợp sau:

+ Từ khái quát đến cụ thể (hoặc ngược lại)

+ Không gian từ trong tới ngoài. (hoặc ngược lại)

+ Không gian từ trên xuống dưới. (hoặc ngược lại)

• Kết bài: phát biểu cảm tưởng về cảnh vật đó.

Ví dụ : Em hãy tả lại một cảnh đẹp của quê hương mà em yêu thích.

Mở bài: Giới thiệu bao quát cảnh được tả.

       + Đó là cảnh gì, ở đâu( vị trí cụ thể)? Cảnh hiện ra trước mắt em vào lúc nào (thời điểm miêu tả)?

        Hoặc Nêu lí do em yêu thích cảnh đó.

Thân bài: + Tả cảnh vào thời điểm nhất định (một buổi sáng hay một buổi chiều, vào mùa hè hay mùa đông…). Cũng có thể tả cảnh đó gắn với sự thay đổi theo thời gian 

( từ sáng đến chiều, từ mùa xuân tới mùa đông…)

             + Tả cảnh đó theo trình tự không gian nhất định (gần đến xa hoặc ngược lại).

             + Tả cảnh đó gắn với hoạt động của người, chim muông….Kỉ niệm của bản thân gắn với cảnh vật đó.

Kết bài: + Cảm nghĩ (Thể hiện được lòng tự hào, sự gắn bó và tình yêu quê hương)

Giải pháp 2: Nâng cao năng lực cảm thụ văn học từ các bài tập đọc.

  Tôi thiết nghĩ rằng, nâng cao năng lực cảm thụ văn học là một trong những nhiệm vụ cần thiết đối với học sinh tiểu học. Có năng lực cảm thụ văn học tốt, các em sẽ cảm nhận nhiều nét đẹp từ thơ, văn, thêm phong phú tâm hồn, nói viết sinh động hơn. Các em sẽ có được những bài học thực tế về nghệ thuật dùng từ để vận dụng vào bài văn của mình.

        Hiểu vậy, trong quá trình dạy các bài tập đọc thuộc thể loại văn miêu tả, ngoài tìm hiểu bài theo hướng câu hỏi hướng dẫn khai thác nội dung, tôi thường nêu thêm một số câu hỏi hướng dẫn về cảm thụ văn học cho học sinh. Bên cạnh đó, trong các tiết dạy tự học tôi tiến hành dạy học phân hóa, tôi còn giúp các em tìm hiểu thêm về cảm thụ văn học một số bài trong chương trình Tiếng việt Tiểu học bằng cách dạy cách làm bài Tập làm văn tả cảnh từ bài tập đọc . Tôi tiến hành các tiết  hướng dẫn tự học để dạy Tập làm văn theo thứ tự là: 

 Ví dụ :                 Bài  Tập đọc:  Quang cảnh làng mạc ngày mùa. 

 Tiết 1:   Dạy cách làm bài Tập làm văn tả cảnh từ  bài Tập đọc Quang cảnh làng mạc ngày mùa. 

1.Yêu cầu của tiết dạy :

– Biết cách làm bài văn từ bài tập đọc.

– Biết các biện pháp nghệ thuật, nhờ các biện pháp nghệ thuật mà tác giả đã sử dụng để học sinh biết cách vận dụng khi làm bài văn tả cảnh.

2. Các bước tiến hành chính:
3. Bước tìm hiểu, phân tích đề:

* Tôi gọi 1 em đọc to câu đầu của bài văn.

–   Sau đó tôi hỏi: Câu văn này cho em biết điều gì ? 

–  Học sinh trả lời: Tác giả giới thiệu màu sắc bao trùm cảnh làng quê ngày mùa là màu vàng. 

– Dựa  vào câu trả lời đó, tôi giới thiệu cho học sinh: “Đây chính là phần mở bài của vài văn miêu tả .”

b.Lµm giµu vèn tõ cho häc sinh th«ng qua tiÕt TËp ®äc.

*Câu hỏi 1 : Kể tên  những sự vật                      Học sinh nêu nối tiếp 

trong bài có màu vàng và từ                         

chỉ màu vàng đó?    

*Câu hỏi 2: Hãy chọn một từ chỉ                       Mỗi học sinh chọn một sự

 màu vàng trong bài và cho biết                         vật,tưởng tượng sự vật đó

 từ đó gợi cho  em cảm giác gì?                          và trả lời

– Sau đó tôi giảng: Sự khác nhau của sắc vàng cho ta những cảm nhận riêng về đặc điểm của từng cảnh vật. Đây chính là một trong những yêu cầu của cách làm bài văn miêu tả .

– Từ đây, tôi hướng dẫn học sinh:“Để có một bài văn, chân thực, ta phải biết cách quan sát thật tỉ mỉ từng cảnh tả, cảm nhận sự vật bằng nhiều giác quan: xúc giác, thị giác và đôi khi là sự liên tưởng”.

*Tôi hỏi :

H:  Nêu tên những sự vật trong bài                           * Nêu nối tiếp

có màu vàng và từ chỉ màu vàng đó?                     

H: Phân tích cách dùng vài từ chỉ màu                    * 2-3 HS nêu 

 vàng để thấy tác giả quan sát tinh tế 

 và dùng từ rất gợi cảm?

Tôi giảng:

+ Ở đây tác giả đã sử dụng một loạt từ đồng nghĩa để chỉ các màu vàng khác nhau của sự vật làm cho việc miêu tả rất đa dạng và phong phú. Đây chính là nghệ thuật dùng từ rất hay để làm một bài văn tả cảnh mà các em cần phải học tập.

+ Nhưng để bộc lộ được sự đa dạng và phong phú như thế, tác giả đã quan sát rất cụ thể cảnh tả mới thấy được vẻ đẹp khác nhau của từng màu vàng cụ thể .

+ Ngoài ra, tác giả đã dùng từ rất gợi cảm như:” vàng giòn”gợi tả hạt thóc đã được phơi khô,”vàng mượt” gợi lên sự béo tốt, mượt mà của con gà và con chó.

– Câu hỏi này tôi hướng dẫn học sinh: “Để bài văn tả cảnh được sinh động và gợi cảm các em cần sử dụng các từ đồng nghĩa để gợi tả các màu sắc và hình dáng khác nhau của sự vật nhằm làm nổi bật sắc thái riêng của từng cảnh tả”.

 H: Ngoài màu vàng, tác giả còn nói                      Màu đỏ 

tới màu sắc gì nữa của cảnh vật?

   Cách viết như thế có hay không và             Rất hay, gợi lên vẻ nhiều màu sắc          

hay như thế nào?                                                             

 -Tôi giảng kết luận: Cách viết như thế không những rất hay mà còn gợi lên vẻ đẹp muôn màu của sự vật đồng thời thể hiện một bút pháp nghệ thuật tài hoa phối sắc (phối hợp các màu sắc khác nhau) làm cho bức tranh “Quang cảnh làng mạc ngày mùa” mang vẻ đẹp rực rỡ, tươi sáng và vô cùng hấp dẫn .

  – Từ đây tôi hướng dẫn học sinh:”Để bộc lộ vẻ đẹp cảnh tả trong bài văn tả cảnh các em cần sử dụng các từ gợi tả âm thanh, hình ảnh khác nhau để miêu tả cụ thể vẻ đẹp của từng cảnh vật”.

H: Ngoài việc miêu tả bằng thị giác, t¸c        Cảm giác: tất cả đượm 

   giả còn miêu tả sự vật bằng những              một “màu vàng trù phú”              

   giác quan nào?                                             Khứu giác: hơi thở của đất trời, mÆt

                                                                        nước thơm th¬m, nhÌ nhÌ.                                                 

– Ở câu hỏi này tôi hướng dẫn HS:”Khi quan sát cảnh tả,các em cần quan sát bằng tất cả các giác quan để miêu tả hết vẻ đẹp của cảnh vật“.