SKKN Một số biện pháp giúp học sinh lớp 8 làm tốt bài văn thuyết minh

MỤC LỤC

1. MỞ ĐẦU:
2. Lí do chọn đề tài:

Những năm gần đây với những thay đổi trong cách nhìn nhận của một bộ phận HS và phụ huynh đang xem nhẹ  việc học bộ môn Ngữ văn. Đặc biệt là học sinh rất ngại phải viết văn mà trong đó kiểu bài văn thuyết minh là tương đối khó  với các em, nhiều em còn chưa biết cách viết hay hoặc có em còn chưa viết đúng.

Là một giáo viên đang trực tiếp giảng dạy, tôi luôn mong muốn học trò của mình làm được những bài văn không chỉ đúng yêu cầu đề mà còn phải hay, hình thức trình bày đúng quy cách …đồng thời rèn cho học sinh một số kĩ năng: kĩ năng diễn đạt, kĩ năng viết các đoạn văn, kĩ năng liên kết các đoạn văn để thành một bài văn mạch lạc. Trong đó kĩ năng viết các loại đoạn văn mà đặc biệt là rèn luyện kĩ năng tìm hiểu đề, lập dàn ý, viết đoạn văn thuyết minh cho học sinh lớp 8 là một nội dung quan trọng đòi hỏi người giáo viên dạy Ngữ văn phải có sự chuẩn bị chu đáo, hiểu biết về kiến thức sâu rộng và có phương pháp giảng dạy phù hợp theo tinh thần đổi mới.

Hiện tại có rất nhiều tài liệu viết về phương pháp dạy kiểu bài thuyết minh nhưng để học sinh nhận định đề cũng như tìm ý, lập dàn ý cho từng kiểu bài một cách nhanh nhất, dễ nhớ, đúng trọng tâm thì còn ít tài liệu nói đến. 

Xuất phát từ  lý do trên, cùng với thực tế là giáo viên đang trực tiếp giảng dạy các đối tượng học sinh lớp 8 (trong đó có cả các em học khá, giỏi và các em học yếu). Bản thân tôi đã trăn trở tìm tòi, nghiên cứu và vận dụng vào thực tế giảng dạy kiểu bài trên tại trường THCS Hoằng Đạo bước đầu đã có những chuyển biến song còn chậm. Chính vì vậy ở năm học tiếp theo …………tôi đã tiếp tục nghiên cứu và rút ra kinh nghiệm khi dạy kiểu bài này ở Trường THCS Nhữ Bá Sỹ- TT Bút Sơn với cùng đề tài: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 8 làm tốt bài văn thuyết minh ”.

2. Mục đích nghiên cứu:

Với mục đích cung cấp cho học sinh một con đường nhanh và dễ để tạo lập văn bản trong khi làm bài viết. Đồng thời giúp cho bản thân tìm hiểu sâu hơn về các vấn đề: Tìm hiểu đề nhanh, lập dàn ý ngắn gọn, cách viết đoạn văn, liên kết đoạn văn trong bài văn thuyết minh, từ đó hình thành cho mình kĩ năng để góp phần làm tốt bài văn. Ngoài ra với mục đích trao đổi với đồng nghiệp để cùng nhau bổ sung những thiếu sót trong quá trình hướng dẫn các em làm bài. 

3. Đối tượng nghiên cứu:

Đối với đề tài này tôi chỉ nghiên cứu và dừng lại ở vấn đề “ Một số biện pháp giúp các em lớp 8 viết tốt bài văn thuyết minh” qua 4 nội dung sau:

– Giúp học sinh nhận diện đề văn thuyết minh bằng cách đánh dấu từ ngữ.

– Giúp học sinh tìm ý cho đề văn thuyết minh bằng việc đặt ra các câu hỏi: tại sao? vì sao? như thế nào? là gì?

          – Giúp học sinh lập dàn ý từng kiểu bài bằng kiểu câu trần thuật hoặc khẳng định.

– Giúp học sinh biết cách viết đoạn, liên kết đoạn văn bằng những từ, cụm từ liên kết. 

Qua việc nghiên cứu tôi đã cung cấp cho học sinh những giải pháp giúp các em viết đúng và hay bài văn thuyết minh trong chương trình Ngữ văn 8.

4. Phương pháp nghiên cứu:

4.1.Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Tập hợp, phân loại, xử lý các tài liệu, sách giáo khoa, sách giáo viên.

4.2.Phương pháp điều tra khảo sát thực tế: thông qua dự giờ,  thao giảng, sử dụng phiếu trắc nghiệm.

4.3.Phương pháp so sánh, đối chiếu.

4.4.Phương pháp thực nghiệm: Dạy thể nghiệm thực tế.

5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm

Để giúp học sinh lớp 8 làm tốt bài văn thuyết minh tôi đã nghiên cứu cách phát hiện đề bằng việc đánh dấu các từ ngữ quan trọng; giúp học sinh lập dàn ý bằng các kiểu câu trần thuật và câu khẳng định. Qua hai năm vận dụng vào dạy học từ năm …………đến …………bản thân tôi thấy để giúp các em viết hoàn chỉnh bài thì cần bổ sung một số kiến thức cho phần tìm ý và liên kết đoạn trong bài văn thuyết minh cụ thể như sau:

– Giúp học sinh tìm ý cho đề văn thuyết minh bằng việc đặt ra các câu hỏi: tại sao? vì sao? như thế nào? là gì?

 – Giúp học sinh biết cách viết đoạn, liên kết đoạn văn bằng những từ, cụm từ liên kết.

– Giúp các em lập dàn ý từng kiểu bài cụ thể từ đó các em nắm vững các bước làm bài, thuận tiện cho việc viết bài.

1. NỘI DUNG:

1.Cơ sở lí luận:

Môn Ngữ văn 8 trong chương trình THCS nói riêng và trong nhà trường nói chung có nhiệm vụ cung cấp cho học sinh 4 kĩ năng đó là: “nghe – nói – đọc – viết”. Trong đó, phân môn Tập làm văn là phân môn có tính chất tích hợp các phân môn khác. Qua tiết Tập làm văn, học sinh có khả năng xây dựng một văn bản, đó là bài nói, bài viết. Nói và viết là những hình thức giao tiếp rất quan trọng, thông qua đó con người thực hiện quá trình tư duy – chiếm lĩnh tri thức, trao đổi tư tưởng, tình cảm, quan điểm, giúp mọi người hiểu nhau, cùng hợp tác trong cuộc sống lao động.Ngôn ngữ (dưới dạng nói – ngôn bản, và dưới dạng viết – văn bản) giữ vai trò quan trọng trong sự tồn tại và phát triển xã hội. Chính vì vậy, hướng dẫn cho học sinh nói đúng và viết đúng là hết sức cần thiết. Nhiệm vụ nặng nề đó phụ thuộc phần lớn vào việc giảng dạy môn Ngữ văn nói chung và phân môn Tập làm văn nói riêng. Vấn đề đặt ra là: người giáo viên dạy tập làm văn như thế nào để học sinh viết tốt bài văn của mình? Cách thức tổ chức, tiến hành tiết dạy Tập làm văn ra sao để đạt hiệu quả như mong muốn?

Qua thực tế giảng dạy tôi nhận thấy kiểu bài nghị luận thuyết minh là kiểu bài khó trong phần Tập làm văn. Do đặc trưng phân môn Tập làm văn với mục tiêu cụ thể là: hình thành và rèn luyện cho học sinh khả năng trình bày văn bản (nói và viết) ở nhiều thể loại khác nhau như: miêu tả, kể chuyện, biểu cảm, nghị luận, … Trong quá trình tham gia vào các hoạt động học tập này, học sinh với