SKKN Một số biện pháp hướng dẫn học sinh học tốt dạng toán “rút về đơn vị” ở lớp 3 theo mô hình vnen

A  –   MỞ ĐẦU

1. LÝ DO CHỌN SÁNG KIẾN

Như ta  đã biết, mục tiêu của giáo dục Tiểu học là hình thành và phát triển nhân cách của con người, đặt nền móng vững chắc cho giáo dục phổ thông và cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu đó được thực hiện bằng các hoạt động dạy học và giáo dục thông qua các môn học và các hoạt động ngoại khóa, mà trong đó Toán học là môn học có vị trí, vai trò rất quan trọng trong chương trình tiểu học. Toán học còn là công cụ cần thiết để học sinh học tốt các môn học khác, giúp học sinh nhận thức thế giới xung quanh, hoạt động có hiệu quả trong cuộc sống thực tiễn. Môn toán ở tiểu học góp phần phát triển năng lực tư duy, khả năng suy luận lô gíc, giải quyết các vấn đề đơn giản, gần gũi trong cuộc sống, kích thích trí tưởng tượng, bước đầu hình thành phương pháp suy luận, thói quen làm việc khoa học, chủ động linh hoạt và  sáng tạo.

Từ vị trí và nhiệm vụ của môn Toán đặt ra cho người dạy là làm thế nào để nâng cao hiệu quả dạy học toán, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong việc chiếm lĩnh tri thức. 

Trong nội dung chương trình môn toán lớp 3 gồm 5 mạch kiến thức: Các kiến thức về số học, các kiến thức về yếu tố hình học, đại lượng và phép đo đại lượng, một số yếu tố thống kê, giải toán có lời văn. Giải toán có lời văn là mạch kiến thức trọng tâm, trong đó giải các bài toán liên quan đến rút về đơn vị lớp có một vị trí quan trọng vì nó góp phần rèn luyện trí thông minh, phát triển tư duy, đặc biệt là tư duy giải toán cho học sinh tiểu học, đồng thời nó còn giúp các em học tốt các mạch kiến thức khác.

Trong các mạch kiến thức toán ở chương trình tiểu học thì mạch kiến thức “Bài toán liên quan đến rút về đơn vị” là mạch kiến thức khó đối với học sinh bởi vì đối với một số học sinh vốn từ, vốn hiểu biết, khả năng đọc hiểu, khả năng tư duy lôgíc của các em còn rất hạn chế nên khi giải toán dạng này thường rất chậm so với các mạch kiến thức khác. Các em thực sự lúng túng khi giải: Chưa biết phân tích đề toán để tìm ra cách giải, đặt lời giải chưa đúng, thực hiện các phép tính để tìm ra đáp số của bài toán chưa chính xác, chưa biết tổng hợp để trình bày bài giải, diễn đạt chưa rõ ràng, thiếu lôgíc.

Vì vậy, khi dạy về giải bài toán liên quan đến rút về đơn vị trong toán học chúng ta cần phải dạy như thế nào để đạt được hiệu quả tối ưu nhất? Đây là những vấn đề vô cùng cấp thiết và không hề đơn giản chút nào. Có lẽ đây không chỉ là những trăn trở, suy nghĩ của riêng bản thân tôi mà chắc chắn sẽ còn là của nhiều bạn đồng nghiệp khác .Vì thế tôi mạnh dạn chia sẻ với đồng nghiệp “Một số biện pháp hướng dẫn học sinh học tốt dạng toán Rút về đơn vị ở lớp 3 theo mô hình VNEN” nhằm góp phần nâng cao chất lượng của những tiết học toán có nội dung giải bài toán liên quan đến rút về đơn vị trong chương trình.

1. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Tôi nghiên cứu sang kiến này nhằm phát huy các giải pháp tối ưu trong việc dạy tốt dạng toán “ Rút về đơn vị”  ở lớp 3 theo mô hình VNEN

III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

– Học sinh lớp 3B trường Tiểu học Quang Trung.

1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

– Phương pháp nghiên cứu tài liệu.

– Phương pháp khảo sát đánh giá thực trạng.

– Phương pháp phân tích tổng hợp.

– Phương pháp thống kê so sánh.

– Phương pháp dạy thực nghiệm.

– Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm.

B –  NỘI DUNG

1. CƠ SỞ LÍ LUẬN:

Căn cứ vào sự phát triển tâm, sinh lý của học sinh tiểu học mà cấu trúc nội dung môn toán phù hợp với từng giai đoạn phát triển của học sinh. Ở lớp 3, các em được học các kiến thức, kĩ năng ở thời điểm kết thúc ở giai đoạn 1, chuẩn bị học tiếp giai đoan sau, cho nên các em phải nắm chắc được tất cả các cơ sở ban đầu về giải toán nói riêng và kĩ năng khác nói chung. Đặc biệt ở lớp 3 sang học kì hai các em được làm quen với các dạng toán hợp cơ bản trong đó có dạng toán liên quan đến rút về đơn vị. Dạng toán này có nhiều ứng dụng trong thực tế, nó đòi hỏi học sinh phải có kĩ năng giải toán tốt, kĩ năng ứng dụng trong thực tế. Trong quá trình dạy học Toán 3, kể từ khi tham gia dự án dạy học theo mô hình trường học mới VNEN của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Điều đáng nói ở đây là giúp cho học sinh tự lĩnh hội được kiến thức theo sự chỉ dẫn của giáo viên để có được hiệu quả như mong muốn. Người giáo viên phải biết tổ chức, hướng dẫn cho học sinh hoạt động dưới sự trợ giúp đúng mức của giáo viên, để mỗi học sinh tự phát hiện và giải quyết bài toán thông qua việc thiết lập mối quan hệ giữa kiến thức mới và kiến thức cũ đã học.

       Trong việc giải các bài toán liên quan đến rút về đơn vị học sinh lớp 3 theo mô hình trường học mới VNEN, học sinh phải tư duy một cách linh hoạt, áp dụng được tất cả các kiến thức, kỹ năng và khả năng đã có vào việc giải các bài toán liên quan đến rút vè đơn vị, vào các tình huống khác nhau, trong nhiều trường hợp, phải biết vận dụng những dữ kiện, những điều kiện chưa được nêu ra một cách rõ ràng. Học sinh phải tự linh động trong giải toán, phát huy vai trò trung tâm, tích cực, chủ động của học sinh, vì vậy mạch kiến thức giải các bài toán liên quan đến rút về đơn vị đóng vai trò quan trọng trong nội dung chương trình Toán 3.

      Qua quá trình giảng dạy lớp 3 theo mô hình VNEN, tôi nhận thấy học sinh khi giải các bài toán liên quan đến rút về đơn vị thường rất chậm so với các dạng bài tập khác. Các em rất lúng túng khi viết lời giải tuy rằng các em biết ghi phép tính đúng. Nhiều em nêu lời giải không phù hợp với yêu cầu đề toán đặt ra. Tất cả các nhóm khi làm đến dạng toán có lời văn đều có học sinh giơ thẻ cứu trợ để giáo viên đến hướng dẫn. Thậm chí mới đọc đề xong các em đã cho là khó rồi, không chịu suy nghĩ…Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng học sinh yếu toán giải ? Đặc biệt ở lớp 3 dạng toán “Bài toán liên quan đến rút về đơn vị” là một trong các dạng bài khó đối với học sinh lớp 3. Cho nên làm cách nào để các em biết cách làm câu lời giải thích hợp tương ứng với phép tính. Đó là điều mà bản thân tôi luôn suy nghĩ làm cách nào để dạy hiệu quả nhất khi dạy dạng toán này. Trước thực trạng này, qua nhiều năm giảng dạy ở lớp 3 và trong gần bốn năm dạy chương trình thực nghiệm mô hình trưởng tiểu học mới Việt Nam(VNEN) bản thân tôi cũng đã tích luỹ và rút ra một số kinh nghiệm. Đồng thời tôi thấy nó cũng đã góp phần giúp cho học sinh dễ dàng khi giải toán dạng: “Bài toán liên quan đến rút về đơn vị ”.