SKKN Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 5

PHẦN MỘT : MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Công tác chủ nhiệm lớp giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì nền nếp, góp phần nâng cao chất lượng GD toàn diện học sinh. Chỉ thị Số 3399/CT-BGDĐT, ngày 16 tháng 8  năm 2010 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về nhiệm vụ trọng tâm của GD mầm non, GD phổ thông, GD thường xuyên và GD chuyên nghiệp năm học 2010 – 2011 trong phần nhiệm vụ chăm lo, đầu tư phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQLGD  có nhấn mạnh: “Tổ chức có hiệu quả công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, chú trọng bồi dưỡng kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp”.
Người giáo viên giữ vai trò chủ đạo trong mọi hoạt động giáo dục ở nhà trường; là người tổ chức và điều khiển quá trình hình thành nhân cách trẻ em, là người chịu trách nhiệm về công tác giáo dục trẻ em trước nhà trường, Nhà nước và nhân dân. Đặc biệt, người giáo viên tiểu học hầu như chịu trách nhiệm hoàn toàn về lớp mình phụ trách.
Giáo viên tiểu học là người hướng dẫn, người đưa các em vào thế giới tri thức, khoa học, văn hoá, nghệ thuật. Người giáo viên tiểu học còn có nhiệm vụ xây dựng tập thể trẻ em, tổ chức các hoạt động khác của học sinh để mở rộng tri thức, rèn luyện kĩ năng, giáo dục ý thức và ứng xử, thoả mãn nhu cầu và hứng thú, phát triển năng lực của học sinh. Học sinh tiểu học còn chưa biết hành động độc lập, giáo viên phải là người tổ chức hoạt động, làm sao cho từng em học sinh có được công việc thích hợp và bộc lộ khả năng của mình. Giáo viên tiểu học là một trong những “thần tượng” của học sinh, là tấm gương của các em. Trong những giờ tới trường, giáo viên tiểu học hầu như lúc nào cũng ở cạnh các em nhỏ, rất sát học sinh, kiểm tra theo dõi được từng hành vi của các em. Bằng tấm gương của mình kết hợp với việc truyền thụ những giá trị chuẩn mực thể hiện trong nội dung các môn học, giáo viên tiểu học còn góp phần to lớn trong việc hình thành và phát triển nhân cách của các em qua công tác chủ nhiệm lớp.
Làm tốt công tác chủ nhiệm sẽ tạo được mối quan hệ gần gũi, thân thiết hơn giữa học sinh và giáo viên, giữa giáo viên và phụ huynh học sinh, góp phần thực hiện tốt hơn công tác xã hội hóa giáo dục trong trường học. Vậy cần phải làm những gì, phải làm như thế nào để công tác chủ nhiệm đạt hiệu quả cao nhất? Đó chính là lí do tôi chọn và đi sâu nghiên cứu đề tài : “Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 5”.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn công tác chủ nhiệm lớp, thực trạng công tác chủ nhiệm lớp nhà trường nhằm đề xuất một số biện pháp mới trong công tác chủ nhiệm lớp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
– Đối tượng nghiên cứu:
Các biện pháp về công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên.
– Khách thể nghiên cứu:
Công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học nơi tôi công tác
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
– Nghiên cứu cơ sở lý luận về biện pháp chủ nhiệm lớp của giáo viên .
– Tìm hiểu thực trạng công tác chủ nhiệm lớp của nhà trường
– Đề xuất một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp 5 nhằm nâng cao chất lượng GD toàn diện HS.
5. Phương pháp nghiên cứu
– Phương pháp nghiên cứu lý luận:
Thu thập và đọc các tài liệu lý luận, các văn bản pháp qui, các công trình nghiên cứu khoa học về công tác chủ nhiệm lớp. Từ đó phân tích và tổng hợp các vấn đề lý luận liên quan đến đề tài.
Phân tích và tổng hợp các quan niệm về công tác chủ nhiệm lớp, công tác chủ nhiệm lớp của GV.
– Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp điều tra
+ Phương pháp quan sát

+Phương pháp phỏng vấn, trò chuyện
+ Phương pháp thống kê,…
6. phạm vi và thời gian thực hiện
– Phạm vi nghiên cứu: Học sinh khối 5 trường tiểu học nơi tôi công tác
– Thời gian : Đề tài này được thực hiện trong một năm học …….*            *          *          *          *
PHẦN HAI: NỘI DUNG
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1  . Chức năng, nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm đối với hoạt động giáo dục ở trường tiểu học
1.1.1. Chức năng của giáo viên chủ nhiệm
Theo nghiên cứu của nhóm tác giả Hà Nhật Thăng, Nguyễn Dục Quang, Nguyễn Thị Kỷ thì giáo viên chủ nhiệm có 4 chức năng:
– Quản lý giáo dục toàn diện học sinh một lớp.
– Tổ chức tập thể học sinh hoạt động tự quản nhằm phát huy tiềm năng tích cực của mọi học sinh.
– Là cầu nối giữa tập thể học sinh với các tổ chức chính trị xã hội trong và ngoại nhà trường, là người tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục.
– Đánh giá khách quan kết quả rèn luyện của mỗi học sinh và phong trào chung của lớp.
Mặt khác trong xã hội phát triển với sự bùng nổ thông tin và đặc điểm tâm lý lứa tuổi học sinh: thích tiếp cận cái mới nhưng thiếu chín chắn và bản lĩnh nên việc giúp cho học sinh lựa chọn thông tin; định hướng hành động là hết sức quan trọng do vậy ngoài các chức năng nêu trên, giáo viên chủ nhiệm cần thực hiện chức năng tư vấn cho học sinh và tập thể học sinh.
1.1.2. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm
Tại khoản 2 điều 31 Điều lệ Trường tiểu học quy định: Giáo viên chủ nhiệm, ngoài nhiệm vụ quy định đối với giáo viên còn có nhiệm vụ sau đây:
– Xây dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục đảm bảo tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học sinh, với hoàn cảnh và điều kiện thực tế nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của từng học sinh.
– Giáo viên chủ nhiệm thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng.
– Phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với các giáo viên bộ môn, các tổ chức xã hội có liên quan trong vệc hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn luyện của học sinh lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động các nguồn lực trong cộng đồng phát triển trường.
– Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuói năm học, đề nghị khen thưởng, kỷ luật học sinh
– Giáo viên chủ nhiệm lớp có trách nhiệm báo cáo định kỳ và đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng.
– GVCN lớp là người đại diện quyền lợi, nguyện vọng chính đáng của tập thể học sinh, là “cầu nối” giữa lớp với Hiệu trưởng và các thầy cô giáo
1.2. Các văn bản chỉ đạo của Nhà nước, Bộ Giáo dục và Đào tạo về vấn đề công tác chủ nhiệm lớp
Do vai trò, nhiệm vụ quan trọng của GVCN nên Bộ GD&ĐT đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo có liên quan đến  công tác chủ nhiệm trong đó có:
– Điều lệ trường tiểu học ban hành kèm theo Thông tư  số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3 /2011 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT đã quy định về nhiệm vụ của GVCN và quy định về quyền của GVCN .
– Qui định chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số 28 /2009/TT-BGDĐT, ngày 21 tháng 10 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cũng đã quy định nhiệm vụ của GVCN lớp (điều 4):
– Thông tư 30/ Bộ GD&ĐT qui định về đánh giá học sinh tiểu học.
– Thông tư ban hành Điều lệ hội thi giáo viên chủ nhiệm lớp giỏi giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên/Số: 43/2012/TT-BGDĐT

CHƯƠNG II
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
2.1.Tình hình chung và đặc điểm của nhà trường nơi tôi đang công tác
2.1.1. Thuận lợi:
– Cơ sở vật chất của nhà trường như phòng học, bàn ghế, ánh sáng,.. đều đảm bảo đúng quy cách, tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh học tập.
– Địa phương nơi đây là xã tương đối lớn, có khá đông dân cư. Số lượng trẻ em đông là nguồn nhân lực bổ sung dồi dào cho lực lượng nhân tài và lao động trong tương lai nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức về giáo dục, y tế, chăm sóc và tạo điều kiện thuận lợi phát triển cho trẻ em .
– Sự phát triển kinh tế xã hội của cả nước nói chung, ở địa phương nơi đây nói riêng trong những năm qua đã tạo tiền đề quan trọng thúc đẩy, nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em , thu hút được sự tham gia tích cực hầu hết các cơ quan Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể xã hội. Các chủ trương về đường lối về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em của Đảng nhà nước được cụ thể hóa .
– Điều kiện sức khỏe và thể chất trẻ em ngày càng được cải thiện và nâng cao, số trẻ em có hoàn cảnh khó khăn đặc biệt từng bước được chăm lo.
2. 1.2. Khó khăn :
– Điều kiện phát triển của trẻ em nơi đây so với các nơi khác còn nhiều hạn chế về cơ hội học tập vì là một trường nằm trên địa bàn nông thôn, hầu hết học sinh đều là con em các gia đình làm ruộng. Chính vì vậy, việc quan tâm đến việc học tập, sinh hoạt vui chơi giải trí cũng như các điều kiện khác cho các em còn rất han chế.
– Nhiều phụ huynh học sinh đi làm ăn xa, mắc vào các tệ nạn xã hội như nghiện thuốc phiện dẫn đến tiêm chích ma túy, bệnh HIV/ AIDS,…khiến cho nhiều học sinh phải mồ côi cha, mẹ, nhiều học sinh bị ảnh hưởng tâm lí gây nên chán nản chán học,…
– Về chủ quan của giáo viên: thực trạng cho thấy một  số giáo viên chỉ coi trọng dạy văn hóa chứ chưa thực sự nhiệt tình, chưa quan tâm nhiều lắm đến hoàn cảnh sống, sở thích cá nhân, mối quan hệ bạn bè của học sinh. Vì vậy vậy chưa hiểu hết hoc sinh để có những biện pháp phù hợp giáo dục từng đối tượng học sinh. Thậm chí đôi khi giáo viên chỉ làm lấy lệ hoặc để đối phó với phong trào thi đua. Ví dụ như các trò chơi học tập có tác dụng gây hứng thú và sự tập trung cho học sinh chưa được sử dụng tường xuyên trong các giờ học mà chỉ khi thao giảng mới được sử dụng nhiều. Mặt khác, một số giáo viên còn gặp khó khăn về kinh tế nên việc đầu tư thời gian cho công tác chủ nhiệm chưa được toàn tâm toàn ý như mong muốn.
2.2. Điều tra công tác chủ nhiệm lớp của nhà trường
2.2.1. Thực trạng công tác chủ nhiệm trong nhà trường
– Chính vì những khó khăn nêu trên mà kết quả công tác chủ nhiệm cả các lớp trong nhà trường đạt kết quả chưa cao. Nề nếp các lớp qua nhận xét của giáo viên trực tuần được đánh giá khá tốt. Tuy nhiên giáo viên chủ nhiệm vẫn phải lên lớp mỗi giờ truy bài để quản lớp. Mỗi giờ hoạt động tập thể, giáo viên vẫn phải ra tận nơi để nhắc nhở, đôn đốc. Nếp sống, hành vi đạo đức , giao tiếp của học sinh tuy đã được thường xuyên quán triệt, hướng dẫn song chưa được văn minh: Vẫn còn hiện tượng học sinh nói tục, chấp hành luật giao thông chưa nghiêm (trên đường đi vẫn còn 1 số học sinh đùa nghịch)
– Công tác quản lí của giáo viên chủ nhiệm: Bên cạnh những giáo viên có nhiều cố gắng, quản lí học sinh chặt chẽ, nghiêm túc, còn 1 số giáo viên quá dễ dãi, thả lỏng học sinh dẫn đến nếp tự quản chưa tốt. Ngược lại, cũng có 1 số giáo viên quá cứng nhắc, quá nghiêm khắc khiến cho học sinh bị áp lực trong học tập dẫn đến học sinh không dám gần gũi, tâm sự với giáo viên chủ nhiệm dẫn đến công tác chủ nhiệm chưa được như mong muốn.
2.2.2  Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài ( Kết quả năm trước)

Lớp Sĩ số HS được khen thưởng toàn diện HS được khen thưởng từng mặt Vở sạch chữ đẹp xếp loại A HS đạt giải viết chữ đẹp cấp huyện HS đạt giải Toán mạng cấp huyện
HS đạt giải Toán mạng cấp T.phố
SL % SL % SL % SL
SL
SL5B 32 9 28,1 11 34,4 23 71,9 0

5C 32 9 28,1 12 37,5 23 71,9 0
CHƯƠNG III
TỔ CHỨC THỰC HIỆN VÀ KẾT QUẢ
3.1. Các biện pháp thực hiện
3.1.1.Tìm hiểu kỹ học sinh và hoàn cảnh gia đình các em
Để làm tốt công tác chủ nhiệm, việc đầu tiên khi nhận lớp, giáo viên phải nắm được thông tin cá nhân từng em. Lưu ý các trường hợp học sinh mồ côi, cha mẹ ly hôn, cha mẹ làm ăn xa (hoặc lý do khác) phải ở với người thân, gia đình quá khó khăn về kinh tế, bản thân các em bị bệnh mãn tính, bệnh phải điều trị dài hạn… Hoặc là những em được phụ huynh quá cưng chiều, các em học yếu, thường nghịch phá chọc ghẹo bạn bè. Các trường hợp này thường nảy sinh nhiều vấn đề trong năm học, bởi ở tuổi tiểu học, trẻ rất nhạy cảm, hành động theo bản năng, dễ bi quan trước những điều không tốt đẹp từ gia đình hay từ bạn bè trường lớp…. Từ những thông tin này, GV nên gần gũi trò chuyện tiếp xúc các em nhiều hơn, tạo cho các em sự thân thiết, tin tưởng để có thể dễ dàng bộc lộ tâm tư tình cảm, điều mong muốn của chính mình khi cần thiết. Qua đó, giáo viên hiểu các em hơn và kịp thời ngăn chặn những suy nghĩ nông cạn, sai lầm, các hành vi không hay… hướng các em vào điều tốt đẹp, lạc quan hơn. Hiểu HS sẽ giúp cho GVCN lớp thực hiện công tác giáo dục trong các giờ học chính khóa thuận lợi hơn.
Do đó ngay từ khi nhận lớp, giáo viên chủ nhiệm nên tìm hiểu kĩ đặc điểm tâm lý và hoàn cảnh gia đình từng em thông qua phiếu điều tra như sau:
Mẫu phiếu điều tra tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý, hoàn cảnh học sinh