SKKN Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy và học môn bóng rổ ở trường THPT

1. ĐẶT VẤN ĐỀ 

• Lý do chọn đề tài 

   Bóng rổ là một trong những môn thể thao có tác dụng thúc đẩy phát triển toàn diện các tố chất vận động cho người tập như: sức nhanh, sức mạnh, sức bền, sức khéo léo và khả năng phối hợp vận động. Bóng rổ còn giúp cho học sinh phát huy được tính dũng cảm, quyết đoán trong từng tình huống thi đấu và khả năng tư duy chiến thuật, tinh thần đoàn kết của toàn đội. Phong trào bóng rổ tại các trường đại học, cao đẳng trung học chuyên nghiệp và dạy nghề được phát triển mạnh mẽ. Hàng năm Bộ Giáo dục và Đào tạo đều tổ chức giải bóng rổ học sinh, sinh viên toàn quốc. Ngoài ra còn có các giải học sinh, sinh viên của các khu vực do hội thể thao đại học các khu vực tổ chức. Tuy hiện nay chúng ta còn có nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, song việc giảng dạy bóng rổ bước đầu được đưa vào chương trình thể dục của các trường phổ thông. Môn bóng rổ đã được đưa vào thi đấu chính thức tại Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc. Hàng năm Sở Giáo dục và Đào tạo TP. Hà Nội, TP. HCM và một số tỉnh thành khác có phong trào bóng rổ phát triển mạnh đã tổ chức giải bóng rổ cho học sinh phổ thông trên toàn tỉnh thành. Ở Nghệ An phong trào bóng rổ tuy chưa mạnh nhưng việc đưa bóng rổ vào môn học thể dục trong các nhà trường đã rộng khắp toàn tỉnh.  Qua thực tế giảng dạy môn thể dục tại trường THPT Diễn Châu 4 chúng tôi nhận thấy: Đa số mới đầu các em đón nhận môn bóng rổ một cách hứng thú, tham gia nhiệt tình, hăng hái. Tuy nhiên sau một thời gian, hứng thú của các em có phần giảm hơn so với trước. Thực tế là, trong chương trình học, bóng rổ là môn thể thao tự chọn, thời gian học tương đối ngắn, đòi hỏi nhiều kỹ thuật và thể lực của người học. Vì thế học sinh khó nắm bắt hết kiến thức và vận dụng vào môn học một cách hiệu quả, đôi khi làm giảm tính tích cực của học sinh, gây căng thẳng mệt mỏi cho các em.  

Từ thực trạng trên tôi mạnh dạn đưa ra các biện pháp giúp duy trì sự phát triển tập luyện môn bóng rổ cho học sinh, thu hút lôi cuốn các em tham gia hăng say nhiệt tình và bổ sung thêm các bài tập giúp các em phát triển thể lực qua việc tập luyện thể dục trong trường học với đề tài: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy và học môn bóng rổ ở trường THPT Diễn Châu 4”. Đồng thời thông qua sáng kiến kinh nghiệm này, tôi muốn trao đổi những kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy với đồng nghiệp trong trường THPT Diễn Châu 4 nói riêng, với các thầy cô giáo trong khối trung học phổ thông nói chung, để từ đó cùng bàn bạc trao đổi thảo luận bồi dưỡng học sinh giúp học sinh yêu thích môn học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đáp ứng yêu cầu của thực tế khách quan. 

• Điểm mới của đề tài:  

   Trên cơ sở lý luận và thực tiễn nhiều năm giảng dạy bậc THPT, cũng như qua  tập luyện, thi đấu bóng rổ. Tôi đã tìm ra các biện pháp, cách thức tổ chức phù hợp, đặc biệt đã đưa ra được nhiều bài tập tổ chức dưới dạng trò chơi, thi đấu nhằm giúp giáo viên thuận lợi trong việc tổ chức cho học sinh học tập. Ngoài ra, còn giúp học sinh dễ dàng tiếp thu kĩ thuật, động tác, phát huy tối đa khả năng của bản thân, tính tư duy sáng tạo, tinh thần tự giác, phấn chấn trong học tập, tăng cường độ, lượng vận động phù hợp với lứa tuổi học sinh, giúp các em cũng như giáo viên có được không khí vui tươi thoải mái,  không căng thẳng, đỡ nhàm chán trong từng tiết học và làm cho giờ học thêm sinh động, đạt hiệu quả cao. 

• Nhiệm vụ, phƣơng pháp và tổ chức nghiên cứu. 

• Nhiệm vụ nghiên cứu: 

       Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu thực trạng, điều kiện và thực tiễn giảng dạy nội dung bóng rổ ở lớp 12. 

      Nhiệm vụ 2: Đề xuất và đưa ra một số bài tập, trò chơi thi đấu nhằm đạt hiệu quả cao trong giảng dạy môn bóng rổ cho học sinh lớp 12 ở trường THPT Diễn Châu 4. 

• Phƣơng pháp nghiên cứu: Để giải quyết các nhiệm vụ trên chúng tôi đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau:  

1. 1. Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu  Chúng tôi sử dụng phương pháp này trong suốt quá trình nghiên cứu. Đọc và phân tích các tài liệu có liên quan về vấn đề lựa chọn các bài tập và các biện pháp nâng cao chất lượng tập luyện môn bóng rổ cho học sinh THPT . Tài liệu tham khảo gồm sách giáo khoa thể dục lớp 12; Lý luận và phương pháp thể dục thể thao; Giáo trình bóng rổ… 
   2. Phương pháp phỏng vấn  

    Là phương pháp nghiên cứu khoa học, trong đó nhà nghiên cứu thu thập thông tin cần thiết qua các câu hỏi và những ý kiến trả lời của đối tượng nghiên cứu. Đối với đề tài này, tôi dùng phương pháp phỏng vấn trực tiếp đối với học sinh tham gia học tập môn bóng chuyền và các giáo viên giảng dạy ngay sau tiết học thể dục. Từ đó, chúng tôi đưa ra phương pháp và bài tập có cường độ, lượng vận động phù hợp, tránh hiện tượng tập luyện quá sức, làm ảnh hưởng tới sức khỏe, trình độ tập luyện và sự tiếp thu bài của học sinh những tiết học tiếp theo. 

1. Phương pháp kiểm tra y học  

Là phương pháp sử dụng  cách thức có đủ độ tin cậy dựa trên cơ sở của kiến thức y sinh học để đánh giá về tình trạng sức khỏe, năng lực vận động và khả năng thích ứng của cơ thể học sinh. Đây là hình thức kiểm tra được tiến hành thường xuyên ngay trong quá trình tập luyện và thi đấu bóng chuyền để đánh giá đúng hơn về tác động của bài tập lên cơ thể học sinh. Từ đó, giúp giáo viên điều chỉnh và đưa ra phương pháp, giáo án giảng dạy tối ưu nhất.  

1. Phương pháp quan sát sư phạm  

Dự giờ và quan sát  các buổi dạy và luyện tập của học sinh. Quan sát hoạt động bóng rổ của các câu lạc bộ. 

1. Phương pháp thực nghiệm sư phạm  

Là phương pháp nghiên cứu khoa học, trong đó người ta đưa vào quá trình giảng dạy, tập luyện những nhân tố mới cần nghiên cứu. Chúng tôi đã sử dụng phương pháp này để kiểm nghiệm, so sánh, đánh giá tìm hiểu tính hiệu quả của các bài tập đã lựa chọn, rồi bổ sung hoặc đưa ra các giải pháp, bài tập mới, để nâng cao hơn nữa hiệu quả của các giờ dạy sau. 

1. Phương pháp toán học thống kê:  

Các số liệu thu thập được, qua phân tích tổng hợp tài liệu, qua thực nghiệm sư phạm được chúng tôi sử dụng phương pháp toán học thống kê tính toán.  

• Tổ chức nghiên cứu: 

1. 1. Các giai đoạn nghiên cứu:  

• Giai đoạn 1: Từ tháng 02 năm 2020 đến hết tháng 5 năm 2020. Giai đoạn này chúng tôi chủ yếu giải quyết các công việc sau: 

 Lựa chọn đề tài. 

 Xây dựng đề cương. 

 Tham khảo các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu. 

 Tìm hiểu và đánh giá thực trạng của việc giảng dạy- học tập nội dung bóng rổ lớp 12 . 

• Giai đoạn 2: Từ tháng 01 năm 2021 đến tháng 05 năm 2021. Giai đoạn này chủ yếu tôi  giải quyết các công việc : 

 Đánh giá thực trạng công tác giảng dạy. 

 Đọc và phân tích tài liệu khoa học, tham khảo ý kiến của các giáo viên  để xây dựng tổng quan vấn đề nghiên cứu cho đề tài. 

 Tiến hành thực nghiệm kiểm chứng kết quả nghiên cứu. 

• Giai đoạn 3: từ tháng  05 năm 2021 đến tháng 12 năm 2021  

 Thu thập các số liệu nghiên cứu thực nghiệm. Tiến hành xử lý số liệu. 

 Viết báo cáo kết quả thực nghiệm. 

• Giai đoạn 4: từ tháng 01 năm 2022 đến tháng 04 năm 2022 

 Báo cáo nội dung và kết quả nghiên cứu trước tổ chuyên môn. 

 Báo cáo nội dung và kết quả nghiên cứu trước HĐ KH nhà trường.  

• Đối tượng, địa điểm nghiên cứu  

• Đối tượng nghiên cứu:  

• Khách thể: Học sinh lớp 12 trường THPT Diễn Châu 4.  
• Chủ thể: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy và học môn bóng rổ ở trường THPT Diễn Châu 4. 

• Địa điểm nghiên cứu:  Trường THPT Diễn Châu 4, Tỉnh Nghệ An