SKKN Một số biện pháp nhằm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 3 dân tộc thiểu số qua môn tiếng Ede

I. Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Thực hiện Quyết định số 2994/QĐ-BGDĐT ngày 20 tháng 7 năm 2010 của Bộ Giáo dục và Đào tạo  triển khai giáo dục kỹ năng sống trong một số môn học và hoạt động giáo dục ở các cấp học; dựa trên cơ sở những định hướng của đợt tập huấn Tăng cường giáo dục kỹ năng sống trong các môn học của Bộ GD&ĐT cho các cấp học trong hệ thống giáo dục phổ thông .
Ở Việt Nam, để thực hiện việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học. Giáo dục phổ thông đã và đang từng bước đổi mới, phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của người học, phù hợp với từng lớp học, tăng cường khả năng làm việc theo nhóm, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Nhận thức rõ tầm quan trọng, cần thiết của việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phổ thông nói chung, học sinh tiểu học nói riêng. Giáo dục kĩ năng sống trong các môn học ở tiểu học nhằm đạt mục tiêu trang bị cho học sinh những kiến thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp; tạo cơ hội thuận lợi cho học sinh sử dụng quyền và bổn phận của mình và phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức. Giáo dục kỹ năng sống trong các môn học ở tiểu học nói chung và môn học tiếng Ê đê nói riêng.
Bộ GD&ĐT đưa nội dung giáo dục kỹ năng sống lồng ghép vào các môn học ở bậc tiểu học. Đây là một chủ trương cần thiết và đúng đắn. Tuy nhiên, để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả đòi hỏi nhiều yếu tố chứ không chỉ từ các bài giảng. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là một nội dung được đông đảo cha mẹ HS và dư luận quan tâm, bởi đây là một chương trình giáo dục hết sức cần thiết đối với học sinh. Nhiều ý kiến cho rằng, các trường học hiện nay đã quá nặng về dạy kiến thức, ít quan tâm đến việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh dẫn đến có một bộ phận học sinh trong các trường thiếu hụt hiểu biết về môi trường xung quanh, ứng xử cần thiết trong cuộc sống. Điều này cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến bất cập trong hành vi, lối sống cách ứng xử và đạo đức của nhiều học sinh. Chính sự cần thiết ấy, bản thân tôi đã cố gắng thử nghiệm nhiều biện pháp, song việc giáo dục và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh dân tộc Êđê tại điểm trường của tôi được thể hiện rõ nét nhất trong môn học tiếng Êđê. Vì thế tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 3 dân tộc thiểu số qua môn tiếng Êđê’’
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
* Mục tiêu
Giúp học sinh ý thức được giá trị của bản thân trong mối quan hệ xã hội; hiểu biết về thể chất, tinh thần của bản thân mình; có hành vi, thói quen ứng xử có văn hoá, hiểu biết và chấp hành pháp luật…
Giúp học sinh có đủ khả năng thích ứng với môi trường xung quanh, tự chủ, độc lập, tự tin khi giải quyết công việc.
* Nhiệm vụ
Tìm hiểu về hình thức giáo dục hình thành kĩ năng sống cho học sinh thông qua lồng ghép nội dung giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 3 trong môn học Tiếng Êđê.
Qua kết quả nghiên cứu, đánh giá những nguyên nhân ảnh hưởng tới quá trình hình thành kĩ năng sống cho học sinh dân tộc thiểu số.
Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao kết quả giáo dục kĩ năng sống qua việc lồng ghép trong giảng dạy môn học Tiếng Êđê nói chung và nâng cao hiệu quả của việc giáo dục và rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh tiểu học trường ÊaBông, xã ÊaBông, huyện Krông Ana nói riêng.
3. Đối tƣợng nghiên cứu
Đề tài hướng vào nghiên cứu đặc điểm các bài dạy có nội dung lồng ghép giáo dục kĩ năng sống trong môn học Tiếng Êđê và thực tế dạy học môn Tiếng
Êđê cho khối lớp 3
4. Phạm vi nghiên cứu
Tìm hiểu một số đặc điểm cơ bản của kĩ năng sống được hình thành qua việc học tập môn tiếng Êđê cho khối lớp 3 trường tiểu học EaBông, xã EaBông, huyện Krông Ana, tỉnh Đắc Lắc.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Phương pháp điều tra (học sinh trả lời trắc nghiệm)
Phương pháp thống kê
Phương pháp phỏng vấn ( Tìm hiểu bản sắc của dân tộc mình )
Phương pháp phân tích tổng hợp (Phân tích nguyên nhân, tổng hợp kết quả)
Phương pháp so sánh (So sánh kết quả trước và sau khi thực hiện đề tài       Phương pháp thực hành: Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua các hoạt động, để học sinh tự cảm nhận, đánh giá, nhận xét qua các hành vi và từ đó hình thành các kĩ năng; thực hiện sự phối hợp trong và ngoài nhà trường, làm tốt công tác xã hội hoá trong việc giáo dục kĩ năng sống trong gia đình
II. Phần nội dung

Cơ sở lí luận
Kĩ năng sống có thể hình thành tự nhiên, các em có thể học được từ những trải nghiệm của cuộc sống và do giáo dục mà có. Không phải đợi đến lúc được học kĩ năng sống một con người mới có những kĩ năng sống đầu tiên. Chính cuộc đời, những trải nghiệm, va vấp, thành công và thất bại giúp con người có được bài học quý giá về kĩ năng sống. Tuy nhiên, nếu được dạy dỗ từ sớm, con người sẽ rút ngắn thời gian học hỏi qua trải nghiệm, sẽ thành công hơn
Kĩ năng sống cần cho suốt cả cuộc đời và luôn luôn được bổ sung, nâng cấp để phù hợp với sự thay đổi của cuộc sống biến động. Người trưởng thành cũng vẫn cần học kĩ năng sống. Ở lứa tuổi lớp 3 học sinh đang phát triển về hệ xương, hệ thần kinh, các em có những nhận biết nhất định về xung quanh, biết đánh giá nhận xét sự việc xảy ra quanh mình.
Các em đã có sự phát triển về trí tuệ, tâm hồn, các em thích quan sát mọi vật xung quanh. Khả năng tư duy cụ thể nhiều hơn khả năng khái quát hoá, về tình cảm các em rất nhạy cảm với vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước. Các em dễ xúc động và bắt đầu biết mơ ước có trí tưởng tượng phong phú. Thích nghi với các vấn đề mà mình đã quan sát được và có khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.
*Nội dung giáo dục kĩ năng sống và sách giáo khoa Tiếng Êđê và một số môn học khác:
TUẦN MÔN HỌC TÊN BÀI DẠY CÁC KĨ NĂNG SỐNG CẦN ĐẠT
1 Hriăm dlăng   Thun hriăm mrâo -Các em biết được năm học mới, qua tiết học này.
-Xác định cái tâm của bản thân. -Tự nhận thức về bản thân
Hriăm dlăng Hruê hriăm kõ thũn -Các em biết được buổi học đầu tiên
-Xác định cái tâm của bản thân.
-Tự nhận thức về bản thân
2 Hri ăm dlăn) H’ Yen Niê nao
sang hră -Thể hiện sự thông cảm.
-Xác định giá trị.
-Tự nhận thức về bản thân.
Hriăm mjing. Cih hưn mdah asei mlei pô -Viết giới thiệu về bản thân.
-Tư duy sáng tạo
3 Hriăm dlăng Hriăm hră êlâo kơ hlăp -Giao tiếp ứng xử lịch sự trong giao tiếp.
-Thể hiện sự thông cảm. -Xác định giá trị.
-Tư duy sáng tạo
Hriăm mjing Yăl dliê kơ sa
mmông hriăm adei -Tìm kiếm và xử lí thông tin
-Tư duy sáng tạo
Hriăm dlăng Mkrah boh hră nai -Thể hiện sự thông cảm. -Xác định giá trị.
4 Hriăm dlăng Adũ hriăm adei -Xác định giá trị
-Tự nhận thức về bản thân
-Tư duy phê phán
5 Hriăm dlăng Êma thũn bă bĩng găp nao sang hră -Xác định giá trị
-Tự nhận thức về bản thân
-Tư duy phê phán

6 Hriăm dlăng Mmông hriăm
dlăng -Ứng xử lịch sự trong giao tiếp
-Thể hiện sự cảm thông
-Xác định giá trị
Hriăm dlăng Tăng Tĩt -Tự nhận thức về bản thân
-Thể hiện sự cảm thông
-Xác định giá trị
-Lắng nghe tích cực
7 Hriăm dlăng Buôn cữ lên drông nai mniê -Xác định giá trị
-Đảm nhận trách nhiệm (xác định nhiệm vụ của bản thân)
Hriăm mjing Yăl dliê kơ mmông mdei bhiâo hlăm
sang hră  adei -Tư duy sáng tạo, phân tích, phán đoán
-Thể hiện sự tư tin
-Hợp tác
8 Hriăm mjing Yăl dlê kơ gõ ê sei adei -Tư duy sáng tạo, phân tích, phán đoán
-Thể hiện sự tư tin
-Xác định giá trị
9 Hriăm dlăng Klei yăl dliê kơ boh mhia -Lắng nghe tích cực
-Giao tiếp
-Thương lượng
Yăl dliê Klei yăl dliê kơ boh mhia -Thể hiện sự tự tin
-Lắng nghe tích cực
-Đặt mục tiêu
-Kiên định
Mjuăt yua boh blu.. Boh blu dlăng mse -Lắng nghe tích cực
-Thương lượng`
-Đặt mục tiêu, kiên định
11 Hriăm dlăng Êkut ama -Xác định giá trị
-Tự nhận thức về bản thân
-Lắng nghe tích cực
Hriăm mjing Yăl dliê kơ go êsei adei -Thể hiện sự tự tin
-Lắng nghe tích cực
-Giao tiếp
-Thể hiện sự cảm thông
12 Hriăm dlăng Ami adei -Xác định giá trị
-Tự nhận thức về bản thân
-Đặt mục tiêu
13 Hriăm dlăng Hmư asăp Awa Hô mtoo -Xác định giá trị
-Tự nhận thức về bản thân
-Đặt mục tiêu
-Kiên định
Yăl dliê Mniê êra kbăt siam hong asăr braih -Thể hiện sự tự tin
-Tư duy sáng tạo

-Lắng nghe tích cực
14 Hriăm dlăng Mniê êra kbăt siam hong asăr braih -Xác định giá trị
-Tự nhận thức về bản thân
-Thể hiện sự tự tin
Hriăm dlăng Dua cô amai adei -Xác định giá trị
-Tự nhận thức về bản thân
-Thể hiện sự tự tin
Hriăm mjing Yăl dliê klei hdip hlăm go êsei adei -Thể hiện thái độ lịch sự trong giao tiếp
-Lắng nghe tích cực
15 Mjuăt yua boh blu.. Boh blu mklăk -Thể hiện thái độ lịch sự trong giao tiếp
-Lắng nghe tích cực
16 Hriăm mjing.. Yăl dliê kơ sa mta bruă ngă jăk mơng sa cô mnuih hlăm
go esei sang adei -Tìm kiếm và  xử lí thông tin
-Thể hiện sự tự tin
-Giao tiếp
19 Hriăm dlăng Klei yăl dliê kơ cing char -Tự nhận thức, xác định giá trị cá nhân -Hợp tác
-Đảm nhận trách nhiệm

20 Hriăm dlăng  Răng kriê đang
kphê -Tự nhận thức, xác định giá trị cá nhân
-Hợp tác -Đảm nhận trách nhiệm