SKKN Một số biện pháp nhằm phát triển năng lực số và kỹ năng chuyển đổi cho học sinh tại trường THPT Quỳnh Lưu 2 đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài 

Giáo dục và đào tạo luôn được coi là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện GDĐT đã nêu rõ mục tiêu: Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân… Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý yêu cầu phát triển thể lực và hình thành nhân cách.  

Trên tinh thần đó, Nghị quyết số: 88/2014/QH13 ngày 28 tháng 11 năm 2014 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông đã nêu rõ mục tiêu về đổi mới nội dung dạy học như sau: Tiếp tục đổi mới phương pháp giáo dục theo hướng: phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, bồi dưỡng phương pháp tự học, hứng thú học tập, kỹ năng hợp tác, làm việc nhóm và khả năng tư duy độc lập: đa dạng hóa hình thức tổ chức học tập, tăng cường hiệu quả sử dụng các phương tiện dạy học, đặc biệt là công nghệ thông tin và truyền thông; giáo dục ở nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và xã hội; 

Trong nhà trường phổ thông, năng lực số có vai trò quan trọng cũng như học đọc, học viết trước đây, là những kiến thức cơ bản đầu tiên trên con đường học vấn của mỗi con người. Mỗi học sinh phải được trang bị hành trang số, trang bị các kiến thức, kỹ năng cần thiết của một công dân số để tham gia vào hệ sinh thái Chính phủ số và xã hội số bởi vì thế giới đang ngày càng được số hoá mạnh mẽ, sâu rộng, đặc biệt là trong bối cảnh bùng nổ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay. Cũng như các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới, Việt Nam quyết không bỏ lỡ cơ hội mà cuộc cách mạng số này mang lại, không để ai bị bỏ lại phía sau. Cho nên việc phát triển năng lực số và kỹ năng chuyển đổi cho học sinh là bước đệm lớn trong giáo dục. Năng lực số vẫn còn là một khái niệm tương đối mới mẻ và chưa được nhiều người biết đến ở Việt Nam. Tuy nhiên, có thể khẳng định rằng, trong bối cảnh phục hồi kinh tế sau đại dịch, với nhu cầu tất yếu của việc chuyển đổi số ở mọi mặt đời sống xã hội, năng lực số hiện đã trở thành một tiêu chí quan trọng hàng đầu đối với nguồn nhân lực trẻ. Với xu thế và quyết tâm đó, dù muốn hay không, dù nhanh hay chậm mỗi công dân đều phải sống, làm việc trong môi trường kĩ thuật số, trong một thế giới kết nối mạng. Chính vì vậy tôi đã chọn Đề tài: “Một số biện pháp nhằm phát triển năng lực số và kỹ năng chuyển đổi cho học sinh tại trường THPT Quỳnh Lưu 2 đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục”. 

2. Mục đích và nội dung nghiên cứu của đề tài

 Thông qua việc đánh giá thực trạng về năng lực số của HS trong dạy học Tin học hiện nay ở trường THPT. Đề tài đã nghiên cứu và đề ra các giải pháp phát triển năng lực số và kỹ năng chuyển đổi cho HS THPT trong quá trình giảng dạy các bộ môn nói chung và bộ môn Tin học nói riêng tại các trường THPT. 

3. Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài 

Chúng tôi nghiên cứu dựa trên việc xem xét các văn bản chỉ đạo, các báo cáo tổng kết, hồ sơ lưu trữ về phát triển năng lực số và kỹ năng chuyển đồi cho HS tại trường THPT Quỳnh Lưu 2; tiến hành khảo sát ý kiến của GV và HS theo phiếu khảo sát.  

4. Phƣơng pháp nghiên cứu của đề tài

–  Nghiên cứu lý luận. 

• Khảo sát ý kiến GV và HS. 
• Tổng kết kinh nghiệm thực tiễn. 
• Phỏng vấn, điều tra. 

5. Thời gian nghiên cứu và thực nghiệm Đề tài được nghiên cứu, khảo sát và thực nghiệm tại trường THPT Quỳnh Lưu 2, trong các năm học 2021-2022 và 2022-2023. 
6. Tính mới và những đóng góp của đề tài 

Đề tài đã đề xuất một số giải pháp phát triển năng lực dạy học số và kỹ năng chuyển đổi đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số trong giáo dục hiện nay. Thông qua các giải pháp này, học sinh được tạo các điều kiện học tập thuận lợi nhất để phát triển năng lực số và kỹ năng chuyển đổi, học sinh biết cách khai thác nền tảng LMS; tự chủ và tự học, tự thích nghi với những yêu cầu đổi mới giáo dục trong bối cảnh hiện nay. 

Đề tài xây dựng được quy trình thiết kế các hoạt động dạy học phát triển năng lực số và kỹ năng chuyển đổi cho học sinh đồng thời cũng phát triển năng lực tự học ở học sinh góp phần đáp ứng yêu cầu của đổi mới giáo dục. 

Đề tài nghiên cứu tính năng và lựa chọn một số phần mềm làm công cụ hỗ trợ dạy học phát triển năng lực số và kỹ năng dạy học, góp phần  nâng cao năng lực dạy học trực tuyến cho GV. 

7. Khả năng áp dụng của đề tài 

Đây là một sáng kiến nhằm mục đích đưa ra một số biện pháp phát triển năng lực số và kỹ năng chuyển đổi cho HS. Đề tài đã được triển khai, kiểm nghiệm trong năm học cho HS tại trường THPT Quỳnh Lưu 2. Đề tài sáng kiến kinh nghiệm có khả năng áp dụng trong phạm vi rộng và dễ thực thi cho nhiều môn học tại các trường THPT hiện nay.