SKKN Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 3

I. PHẦN MỞ ĐẦU I. 1. Lý do chọn đề tài 

Tiểu học là cấp học đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành, phát triển toàn diện nhân cách con người. Giáo dục cấp Tiểu học là một giai đoạn giáo dục khó nhất, đặt nền móng cho giáo dục phổ thông và cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Mục đích của giáo dục Tiểu học là giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học Trung học cơ sở. Mục tiêu chính của giáo dục Tiểu học là giúp tất cả học sinh biết đọc, biết viết. Tiếng Việt là môn học có vai trò quan trọng đối với học sinh Tiểu học nói chung và học sinh dân tộc thiểu số nói riêng. Môn Tiếng Việt nhằm trang bị cho học sinh một công cụ để giao tiếp, phát triển tư duy, là cơ sở cho việc học tập các môn học. Môn Tiếng Việt nhằm rèn luyện cho học sinh bốn kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết và được dạy trong sáu phân môn khác nhau. Mỗi phân môn có một tầm quan trọng khác nhau, nó không tách rời mà đan xen, hỗ trợ cho nhau. Đối với phân môn Tập đọc ở lớp 3, nhiệm vụ trọng tâm là rèn kĩ năng đọc thành tiếng cho học sinh. Đọc được coi là một trong những kĩ năng quan trọng hàng đầu của cấp học. 

Trên địa bàn xã Ea Bông dân tộc Ê-đê chiếm phần lớn dân số của xã. Đặc biệt, trường Tiểu học Võ Thị Sáu là trường đặc thù có học sinh dân tộc Ê-đê chiếm 97,7%. Hầu hết các em còn rất hạn chế về ngôn ngữ nói, viết bằng Tiếng Việt. Các em nói chưa chuẩn, chưa đúng về một số hoặc nhiều tiếng, từ Tiếng Việt. Kĩ năng giao tiếp, diễn đạt bằng ngôn ngữ Tiếng Việt còn rất yếu. Các em chỉ giao tiếp với nhau bằng tiếng mẹ đẻ còn tiếng phổ thông các em chỉ sử dụng trong các tiết học hoặc khi tiếp xúc với thầy, cô giáo. Các em học sinh ở khu vực Buôn Sah, do bản tính rụt rè, ít nói chuyện, ít giao tiếp với người khác nên vốn từ Tiếng Việt tiếp thu được rất hạn chế. Do vậy, việc học tập, tiếp thu và rèn cho học sinh biết nghe, nói, đọc, viết là một vấn đề nan giải, nhất là đối với học sinh dân tộc thiểu số. Do khả năng tiếp thu Tiếng Việt của các em còn ít nên việc dạy cho các em đọc được rõ ràng, rành mạch, diễn cảm là một việc hết sức khó khăn và mất nhiều thời gian. Từ năm học …… đến năm học ……, tôi được phân công dạy lớp 3 với tổng số học sinh dân tộc thiểu số chiếm 100%. Khi mới nhận lớp, chất lượng đọc Tiếng Việt đạt tỉ lệ rất thấp, đa số các em đọc chưa đúng tiếng từ, đọc sai dấu thanh, đọc sai vần, ngắt nghỉ câu chưa đúng,… Theo bảng thống kê khảo sát chất lượng đầu năm học cho thấy tỉ lệ học sinh đọc Tiếng Việt của lớp tôi chủ nhiệm như sau:  

Để góp phần nâng cao chất lượng đọc Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 3, trong quá trình giảng dạy và giáo dục học sinh với ý thức lương tâm, trách nhiệm nghề nghiệp, bản thân tôi luôn suy nghĩ và trăn trở, không ngừng tích lũy kinh nghiệm về rèn kĩ năng đọc để giúp các em dân tộc thiểu số đọc đúng, rõ ràng, lưu loát, diễn cảm. Vì vậy, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 3”. Với hi vọng một số kinh nghiệm tôi vận dụng đã giúp cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 3 có kĩ năng đọc sẽ là những kinh nghiệm hữu ích cho giáo viên Tiểu học, đặc biệt là giáo viên dạy lớp 3 ở những vùng có học sinh là người dân tộc thiểu số. 

I. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 

Nghiên cứu đề tài nhằm tìm ra biện pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 3, nhằm giúp học sinh đọc đúng, đọc trôi chảy, lưu loát, ngắt nghỉ hơi đúng sau các dấu câu, không đọc quá to, quá nhỏ và giật cục trong khi đọc, từ đó các em đọc được diễn cảm hơn các tác phẩm. Luyện cho học sinh bốn kĩ năng sử dụng Tiếng Việt trong đó chú trọng đến kĩ năng nghe, nói, đọc.  

Nhiệm vụ của đề tài là phân tích thực trạng học sinh đọc chưa đúng, đọc nhỏ, đọc ngọng,… Vận dụng những cơ sở lí luận và thực tiễn có liên quan đến rèn kĩ năng đọc Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số để đề xuất những biện pháp rèn kĩ năng đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 3. 

I. 3. Đối tượng nghiên cứu 

Biện pháp rèn đọc cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 3 trường Tiểu học Võ Thị Sáu. 

I. 4. Phạm vi nghiên cứu 

Học sinh dân tộc thiểu số lớp 3 trong trường Tiểu học Võ Thị Sáu năm học ……; ……và học kì I của năm học ……. 

5. 5. Phương pháp nghiên cứu  Phương pháp quan sát.  

Phương pháp thuyết trình, giảng giải.  

Phương pháp luyện tập thực hành.  

Phương pháp điều tra, thống kê. 

Phương pháp nghiên cứu tài liệu. 

Phương pháp sử dụng trò chơi học tập. 

Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. 

II. PHẦN NỘI DUNG II. 1. Cơ sở lý luận  

Ở Tiểu học môn Tiếng Việt là môn có vị trí hết sức quan trọng: Nhằm giúp các em phát triển kĩ năng sử dụng Tiếng Việt. Từng bước giúp các em làm chủ được công cụ ngôn ngữ để học tập trong nhà trường và giao tiếp một cách đúng đắn, mạch lạc tự nhiên, tự tin trong môi trường xã hội, thuộc phạm vi hoạt động của lứa tuổi. Môn Tiếng Việt góp phần cùng với môn học khác rèn luyện các thao tác tư duy cơ bản cho học sinh. Cung cấp những hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên và con người Việt Nam hiện đại, có ý thức thấm nhuần truyền thống tốt đẹp của dân tộc, ưa chuộng lối sống lành mạnh, ham thích làm việc và khả năng rèn luyện thích ứng với cuộc sống xã hội sau này.  

Trường Tiểu học Võ Thị Sáu chiếm đa số là học sinh dân tộc thiểu số. Những khó khăn trong cuộc sống, sinh hoạt, học tập của các em là: Thiếu điều kiện học tập, quá trình học không liên tục, kiến thức nắm không vững chắc, thiếu động cơ học tập. Biết đọc, biết viết là mục tiêu số một ở học sinh Tiểu học. Vốn Tiếng Việt là rất cần thiết trước khi học chữ. Không biết hoặc biết ít Tiếng Việt là trở ngại lớn nhất cho học sinh dân tộc thiểu số. Tập nói Tiếng Việt là nhiệm vụ đầu tiên với các em. Học sinh dân tộc thiểu số cần có vốn Tiếng Việt trước để học chữ. Bộ Giáo dục đã có nhiều văn bản chỉ đạo như công văn số 8114/ BGDDT-GDTH về việc nâng cao chất lượng dạy học cho học sinh dân tộc thiểu số ban hành ngày 15 tháng 9 năm 2009. Nghe – nói – đọc – viết là bốn kĩ năng của Tiếng Việt, để đạt các yêu cầu so với chuẩn kiến thức – kĩ năng theo quyết định số 16/2006/ QĐ-BGDĐT ban hành ngày 15 tháng 5 năm 2006. Dạy học tăng cường Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 3. Bài tập bổ trợ Tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số lớp 1, 2, 3 tại Đăk Lăk của Sở Giáo dục và Đào tạo Đăk Lăk nhằm bổ trợ cho học sinh các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết Tiếng Việt để giúp các em học tốt môn Tiếng Việt và các môn học khác. 

II. 2. Thực trạng 

1. Thuận lợi, khó khăn * Thuận lợi: 

• Nhà trường, tổ chuyên môn thường tổ chức chuyên đề, thao giảng, dự giờ để giáo viên trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình giảng dạy. 
• Đội ngũ giáo viên có nhiều kinh nghiệm, có ý thức tốt về trách nhiệm người giáo viên và sẵn sàng giúp đỡ đồng nghiệp về chuyên môn cũng như giúp nhau tháo gỡ những khó khăn.  
• Các em học sinh đa số rất ngoan, nghe lời cô giáo, thích khích lệ động viên khen thưởng,… 
• Được sự quan tâm về việc học tập của một số phụ huynh có ý thức trách nhiệm cùng với giáo viên trong việc học tập của con em mình như: Chuẩn bị đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập, thường xuyên nhắc nhở và tạo điều kiện tốt cho con em mình đến lớp cũng như học tập ở nhà. 

* Khó khăn: 

• Trường thuộc địa bàn của xã có nhiều khó khăn, học sinh dân tộc thiểu số của lớp tôi chiếm 100% trong đó hơn 50% học sinh đọc, viết rất yếu. Đa số các em tiếp thu kiến thức còn nhiều hạn chế; kĩ năng nghe, nói, đọc, viết rất chậm. 
• Cha mẹ các em phần lớn nằm trong diện lao động nghèo, hoàn cảnh khó khăn và diện xóa đói giảm nghèo lại nhiều. Vì thế, cha mẹ chưa hoặc không quan tâm, chăm lo đến việc học hành cho con em mình. Cá biệt còn có trường hợp học sinh theo cha mẹ đi làm lò gạch, đi nhặt điều, đi mót cà phê,…. làm gián đoạn việc học tập của các em gây ảnh hưởng đến độ liên tục của bài học trong chương trình, các em không tiếp thu được bài, hổng kiến thức. Đã khiến cho nhiều học sinh không tích cực trong các hoạt động học tập. Nhiều cha mẹ học sinh không hoặc chưa quan tâm đúng mức đến việc học tập của con em mình, chưa tạo điều kiện tốt để các em đến lớp cũng như nhắc nhở các em học bài, đọc bài ở nhà. 
• Học sinh dân tộc thiểu số khó nhớ, mau quên, nhiều em đọc, viết chưa thành thạo, đọc sai tiếng từ và dấu thanh còn nhiều. 
• Đồ dùng dạy học môn Tiếng Việt còn hạn chế. Giáo viên mất nhiều thời gian đầu tư vào đồ dùng dạy học tự làm.