SKKN Một số biện pháp tích cực trong công tác chủ nhiệm lớp đạt hiệu quả

Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Người giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò hết sức quan trọng trong việc hướng dẫn, chỉ đạo lớp và đào tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo dục toàn diện. Người giáo viên chủ nhiệm lớp đóng rất nhều vai trò: vừa là thầy dạy học vừa là người cha, người mẹ và cũng có lúc phải là người bạn tốt nhất của các em. Từ đó có thể uốn nắn các em đi theo quỹ đạo của mình. Giáo viên có chỉ đạo, quản lí lớp tốt thì mới dẫn đến việc giảng dạy tốt. Khi mọi hoạt động của lớp đã đi vào nề nếp thì việc học tập của các em chắc chắn sẽ tốt hơn.
Chính vì vậy, giáo viên chủ nhiệm phải là người có năng lực, kinh nghiệm và uy tín, có khả năng tổ chức tốt công tác dạy học và giáo dục học sinh của một lớp.
Để thực hiện được nhiệm vụ giáo dục toàn diện học sinh, đòi hỏi người giáo viên chủ nhiệm Bậc Tiểu học phải là một “Người thầy tổng thể” là người thầy mẫu mực, tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo, là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, là một giáo viên trực tiếp giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm lớp nhiều năm, với sự trăn trở, mong muốn, cần phải làm gì để thực hiện có hiệu quả, thực hiện tốt mục tiêu giáo dục? Quá trình dạy học và giáo dục sẽ mang lại điều gì cho trẻ, đúc rút được kinh nghiệm gì, có sáng kiến gì góp phần vào cải tiến phương pháp dạy học và giáo dục? Với lòng yêu nghề mến trẻ, tinh thần hăng say học tập, rèn luyện, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm, tích cực tham gia phong trào dạy học, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện học sinh ở trường Tiểu học, tôi quyết định lựa chọn và nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp tích cực trong công tác chủ nhiệm lớp đạt hiệu quả”.
Sáng kiến là những giải pháp đã được vận dụng có hiệu quả trong những năm qua. Với mong muốn được chia sẻ với đồng nghiệp nhằm thực hiện tốt hơn công tác chủ nhiệm lớp của người giáo viên Tiểu học.
II. MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI
Thấy được tầm quan trọng của giáo viên chủ nhiệm lớp ở tiểu học. Từ đó tìm hiểu các biện pháp tích cực nhằm nâng cao hiệu quả trong việc giáo dục toàn diện học sinh ở trường Tiểu học, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục tiểu học.
II. 1.Đối tượng nghiên cứu
Một số biện pháp tích cực trong công tác chủ nhiệm lớp đạt hiệu quả.

II. 2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Với đề tài này chỉ hướng vào một số biện pháp tích cực trong công tác chủ nhiệm lớp đạt hiệu quả .
Đề tài này thực hiện trong 2 năm học (……….; ……….).
Đối tượng chính là học sinh lớp 2C, lớp 2B trường tiểu học Lê Hồng Phong.
II. 3.Phương pháp nghiên cứu
* Để thực hiện tốt đề tài này, tôi xây dựng nhóm phương pháp nghiên cứu như sau:
– Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
– Phương pháp điều tra.
– Phương pháp phân tích tổng hợp.
– Phương pháp khảo sát, đánh giá.
Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.Cơ sở lý luận
Công tác chủ nhiệm có vai trò rất quan trọng trọng việc nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục trong nhà trường phổ thông và giáo viên chủ nhiệm là người được hiệu trưởng bổ nhiệm trong số những giáo viên có kinh nghiệm và có uy tín. Là người tổ chức các hoạt động giáo dục trong lớp, các hoạt động tập thể và chịu trách nhiệm trước hiệu trưởng về công tác giáo dục đạo đức, lối sống và chuẩn kiến thức kĩ năng cần đạt của lớp mình được quy định tại Quyết định số 16 / QĐ – BGDĐT ngày 5/5/2006 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc Ban hành Chương trình giáo dục phổ thông.
Giáo viên chủ nhiệm (GVCN) có vai trò quan trọng trong việc giáo dục (GD) học sinh, là người đại diện Hiệu trưởng quản lý hoạt động học tập, sinh hoạt của một lớp học trong nhà trường, là người chiếm giữ vị trí trung tâm, trụ cột trong quá trình GD, rèn luyện học sinh, là linh hồn của lớp học, là cố vấn đáng tin cậy dẫn dắt, định hướng, giúp học sinh biết vươn lên, tự hoàn thiện và phát triển nhân cách.
Chất lượng giáo dục học sinh cao hay thấp của một lớp do GVCN lớp quyết định. Sự phát triển toàn diện, sự đi lên của tập thể lớp đều có vai trò quan trọng của GVCN.
Thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp là trong đó đã xây dựng được một lớp học có nề nếp, có thói quen học tập tốt, phát huy được tính chủ động, tích cực học tập của học sinh, góp phần vào việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay nhằm nâng cao chất lượng học tập của học sinh (HS) (nề nếp là mẹ đẻ của chất lượng )
Đội ngũ giáo viên trong nhà trường là lực lượng chủ yếu quan trọng nhất trong tập thể sư phạm, làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục, là người quyết định chất lượng giáo dục trong nhà trường, trong đó đội ngũ giáo viên chủ nhiệm là người quản lý giáo dục trực tiếp học sinh một lớp, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giáo dục nhân cách cho học sinh. Để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh người giáo viên chủ nhiệm ở Tiểu học phải là người toàn diện, là người mẫu mực, là tấm gương sáng để học sinh noi theo.
Trong những năm gần đây, công tác chủ nhiệm lớp ở các trường tiểu học nói chung đã được chú trọng. Trường TH Lê Hồng Phong cũng như các trường học khác trong huyện đã tổ chức, sắp xếp, phân công công tác giáo viên chủ nhiệm đầu năm học, chú trọng đến những giáo viên nhiệt huyết, giáo viên có năng lực và giàu kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh.
2. Lý luận thực tiễn
Ở trường, thầy, cô giáo chủ nhiệm các em là những người có uy tín với các em nhất, là người mà các em luôn yêu quý, tin tưởng nhất, phục tùng nhất. Các em nghe lời thầy, cô chủ nhiệm mình là trên hết. Thầy, cô giáo chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến mọi hoạt động và sự phát triển toàn diện của các em.
Học sinh Tiểu học thật ngây thơ và trong sáng, các em như tờ giấy trắng, thầy, cô là những người có trách nhiệm viết lên những điều đẹp đẽ nhất, những điều thật ý nghĩa đối với các em và đối với đất nước. Học sinh Tiểu học như mầm cây mới nhú, rất cần sự che chở, bảo vệ, chăm sóc, uốn nắn không chỉ của thầy cô giáo mà còn của gia đình, và của toàn xã hội.
Học sinh tiểu học còn chưa biết hành động độc lập, giáo viên phải là người tổ chức các hoạt động, làm sao cho từng em học sinh có được công việc thích hợp và bộc lộ được khả năng của mình. Mở rộng và khơi sâu trí thức, rèn luyện kĩ năng, giáo dục ý thức tự giác và ứng xử, thỏa mãn nhu cầu, kích thích sự hứng thú, phát triển năng lực của học sinh. Trong mắt các em, giáo viên chủ nhiệm là “Thần tượng”, là người mà các em tin tưởng tuyệt đối nhất, cô giáo nói gì các em cũng nghe, vâng lời cô giáo là cái duy nhất có ở tất cả các em học sinh. Chính vì thế mà người giáo viên chủ nhiệm phải chú trọng từng lời nói, hành động, việc làm chuẩn mực nhất trước học sinh, là tấm gương sáng để các em noi theo. Qua công tác chủ nhiệm, người giáo viên tiểu học góp phần to lớn trong việc hình thành và phát triển toàn diện cho các em, giúp các em trở thành người có ích cho xã hội, gia đình.

3.Thực trạng của vấn đề
Trong nhiều năm làm công tác chủ nhiệm bản thân tự nhận thấy những năm gần đây tệ nạn xã hội phát triển ngày càng nhiều, ý thức chấp hành nội quy, nề nếp của một bộ phận học sinh còn hạn chế, gây ảnh hưởng không tốt đến việc học tập của các em …trong khi đó nhu cầu phát triển của xã hội ngày càng cao.
Trường học nằm trên địa bàn vùng ba, là một địa phương có nhiều phụ huynh điều kiện kinh tế khó khăn,phải bươn chải với cuộc sống, thời gian đầu tư cho học tập của các em hạn chế dẫn đến kết quả học tập yếu nên dễ bị chán nản.
Chính vì vậy mà các biện pháp tích cực trong công tác chủ nhiệm nhằm đảm bảo tỷ lệ chuyên cần/ ngày để duy trì sĩ số; nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện là vấn đề hết sức quan trọng, trong giai đoạn thực hiện mục tiêu phổ cập giáo dục hiện nay.
3.1.Thuận lợi – khó khăn
a. Thuận lợi
Trường học khang trang, phòng học sáng sủa, sạch sẽ, bàn ghế đúng quy cách; có thiết bị đồ dùng dạy học.
Ban giám hiệu đã kết hợp tốt với các bộ phận khác trong nhà trường nhằm chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thường xuyên trong công tác chủ nhiệm lớp của giáo viên.
Giáo viên chủ nhiệm lớp là những người nhiệt tình, có tâm huyết với công tác giáo dục (chuyên môn đã cân nhắc lựa chọn kỹ lưỡng trước khi phân lớp).
Một số giáo viên chuyên, thực sự quan tâm tới việc học của lớp nên đã có sự động viên, khuyến khích, dìu dắt các em trong học tập.
Sĩ số học sinh không quá đông (24 em/ lớp), thuận lợi cho việc kiểm tra đôn đốc kịp thời.
Việc chấp hành nội quy, nề nếp, đi học chuyên cần, đúng giờ, tham gia các phong trào hoạt động Đội đa số các em làm rất tốt.
Đa số phụ huynh đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của giáo dục, đặc biệt là giáo dục ở bậc Tiểu học – bậc học nền tảng cho quá trình học của con em mình. Họ đã có ý thức tự giác, thái độ tích cực trong việc giáo dục con em mình và kết hợp với nhà trường để giáo dục học sinh. Đây là điều rất cần thiết góp phần quyết định thành công của giáo viên chủ nhiệm, của người thầy và của nhà trường.
Tuy nhiên, bên cạnh đó tôi cũng gặp một số khó khăn như sau:
b. Khó khăn
– Một số ít giáo viên vẫn còn tình trạng công tác chủ nhiệm lớp làm chưa tốt.
– Chưa quan tâm nhiều đến đặc điểm tâm sinh lý, hoàn cảnh của học sinh.
– Chưa có sự phối hợp, gắn kết thường xuyên với cha mẹ học sinh (CMHS).
– Chưa quan tâm đầu tư tiết sinh hoạt hàng tuần.
– Việc xây dựng, triển khai thực hiện các quy định về nề nếp còn mang tính chất chung chung, thiếu kiểm tra đôn đốc, sơ tổng kết qua loa,…
– Việc đổi mới phương pháp, rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh còn hạn chế.
– Một số gia đình phương pháp và kĩ năng giáo dục trẻ chưa phù hợp.
– Một số em mồ côi cha (mẹ); bố mẹ ly hôn phải ở với ông bà, các em này thường có tính khí bất thường, hay quậy phá, tự ti…
– Một số em thuộc gia đình có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, lo kiếm sống, ảnh hưởng đến việc học tập. Việc giáo dục con cái của họ là “Trăm sự nhờ thầy”. Từ đó ảnh hưởng rất lớn đến việc dạy học và giáo dục của thầy cô ở trường, làm cho việc dạy học và giáo dục ở trường khó khăn hơn, kém hiệu quả hơn.
Trong khi đó mục tiêu giáo dục không chỉ giáo dục con người có tri thức mà còn cần đào tạo con người phát triển toàn diện.
III. CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
III.1.Mục tiêu của giải pháp
Bản thân tôi cảm thấy công tác chủ nhiệm vô cùng nan giải. Nó đóng vai trò rất quan trọng, trong việc giáo dục và đào tạo một em học sinh ở lứa tuổi tiểu học, là nền móng để cho các em lớn lên và trưởng thành, là một người có năng lực và phẩm chất đạo đức chuẩn mực. Vì vậy mục đích các biện pháp, giải pháp của đề tài này là muốn nâng cao chất lượng học tập, rèn ý thức tự giác, tự quản, rèn các kĩ năng sống, giáo dục nhân cách, phẩm chất đạo đức cho các em học sinh tiểu học nói chung và các em học sinh của lớp mình đang chủ nhiệm nói riêng. Sao cho cuối năm đạt kết quả cao trong mọi lĩnh vực.