SKKN Một số biện pháp ứng dụng CNTT trong việc thiết kế bài giảng điện tử môn khám phá khoa học cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi

1. MỞ ĐẦU
2. Lý do chọn đề tài

Bước sang thế kỉ XXI, sự phát triển mạnh mẽ không ngừng của khoa học công nghệ, kinh tế và xã hội trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đòi hỏi con người phải phát triển toàn diện về mọi mặt, có khả năng xử lý những phát sinh trong cuộc sống một cách có hiệu quả. Xuất phát từ nhu cầu thực tế ấy, Đảng và Nhà nước ta đã đặt ra mục tiêu phấn đấu cho nghành giáo dục nói chung là: Giáo dục ‘‘đức dục, trí dục, Thể dục và mĩ dục” ( Theo Nghị Quyết Trung Ương 02).

Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu của giáo dục mầm non là xây dựng nền tảng ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách con người và phù hợp với xu hướng phát triển của thời đại. Để thực hiện nhiệm vụ đó, nghành giáo dục mầm non đã và đang có những thay đổi tích cực, đặc biệt là thay đổi trong cách tiếp cận nội dung, phương pháp, hình thức nuôi dạy trẻ, một trong những đổi mới trên là đổi mới trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ, chúng ta đã hướng vào đứa trẻ. Lấy trẻ em làm trung tâm của quá trình dạy học, phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ trong hoạt động. Giáo viên là điểm tựa, là thang đỡ giúp cho sự phát triển mọi mặt của trẻ, trẻ em có năng lực giải quyết các vấn đề, các tình huống có ý nghĩa đối với cuộc sống của chúng và dễ dàng hòa nhập với xã hội.

Phát triển nhận thức, đặc biệt là hình thành thái độ nhận thức và kĩ năng nhận thức cho trẻ Mẫu giáo là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong quá trình giáo dục ở trường mầm non. Đối với trẻ lứa tuổi mầm non, hoạt động khám phá khoa học có vai trò vô cùng quan trọng, là quá trình trẻ tham gia hoạt động khám phá, tìm hiểu thế giới tự nhiên, xã hội. Thông qua đó giúp trẻ mở rộng vốn hiểu biết, trí tò mò và trau dồi các kỹ năng: Quan sát, so sánh, phân loại, suy luận chia sẻ thông tin, giải quyết vấn đề, đưa ra quyết định. Có thể coi khám phá khoa học là bộ môn không thể thiếu, không thể xem nhẹ với công tác chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non.

Trong thực tiễn giáo dục hiện nay việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong quá trình dạy trẻ nói chung và thiết kế giáo án điện tử môn khám phá khoa học nói riêng được giáo viên đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên cách thức tiến hành và hiệu quả của việc xây dựng một giáo án điện tử môn khám phá khoa học còn rất hạn chế, dẫn đến trẻ tiếp thu kiến thức một cách máy móc, không biết vận dụng chúng vào thực tế cuộc sống, trẻ chưa thực sự hứng thú với giờ học, phần lớn trẻ còn lúng túng khi tiếp xúc với cái mới, còn nhiều trẻ lười suy nghĩ không muốn tìm hiểu, suy đoán, ngại lập luận và không dám đưa ra quyết định của bản thân…và thường đầu hàng trước những câu trả lời khó, những tình huống suy luận và chờ bạn khác trả lời. Điều này ảnh hưởng rất lớn tới việc hình thành nhân cách độc lập, tự tin và tính tích cực sáng tạo ở trẻ.  

Trên thực tế ở các trường mầm non nói chung, trường mầm non Thạch Cẩm nói riêng, khi tổ chức các hoạt động khám phá khoa học cho trẻ, nhà trường, giáo viên chưa có điều kiện cho trẻ đi tham quan thực tế,vì vậy khi sử dụng CNTT giáo viên có thể khai thác các thông tin trên mạngmột cách hiệu quả. Thông qua những giờ học có sử dụng các giáo án điện tử, những hình ảnh đẹp, quen thuộc gần gũi, được chuyển tới trẻ một cách linh hoạt và nhẹ nhàng,  góp phần hình thành cho trẻ nhận thức về cái đẹp và thế giới xung quanh qua đó trẻ biết yêu cái đẹp, mong muốn tạo ra cái đẹp trong cuộc sống và những kỹ năng sống cần thiết đối với lứa tuổi mầm non nói chung trẻ Mẫu giáo lớn 5-6 tuổi nói riêng. 

Có thể nói việc biết sử dụng và ứng dụng CNTT vào dạy học sẽ giúp cho người học dễ hiểu và người dạy truyền tải được kiến thức mong muốn.Tuy nhiên khả năng sử dụng phần mềm microsoft powerpoint trong việc thiết kế bài giảng điện tử của giáo viên trường tôi và cả bản thân tôi còn rất hạn chế, phần lớn giáo viên chỉ biết dạy các giáo án có sẵn hay copy từ trên mạng, chưa biết chèn âm thanh không biết cắt, ghép hay lồng ghép tranh này với tranh khác theo mong muốn vào bài giảng vì vậy mà bài giảng chưa gây được sự chú ý với trẻ. Để trẻ em tham gia vào hoạt động học tập có hiệu quả cao, quá trình học tập phải được thực hiện thông qua những bài giảng có nội dung phong phú, hình ảnh trực quan sinh động và chính xác và phù hợp với độ tuổi. 

  Trẻ Mẫu giáo lớn là độ tuổi cuối bậc học ở trường mầm non, vì vậy cần trang bị không những về kiến thức mà còn rèn luyện cho trẻ các kỹ năng sống, đểtrẻ có vốn kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng cơ bản để bắt đầu cho các cấp học tiếp theo. Để đạt được điều đó, đòi hỏi mỗi giáo viên mầm non cần tích cực sáng tạo trong việc thay đổi các hình thức học tập, không ngừng nâng cao kiến thức dành thời gian nghiên cứu các phần mềm ứng dụng để từ đó tìm ra các giải pháp, cách thức, phương thức giảng dạy làm cho giờ học trở nên nhẹ nhàng. Trẻ được trau dồi tiếp cận kiến thức một cách nhẹ nhàng lại nhớ lâu, khắc sâu và hình thành tốt trí nhớ có chủ định, tạo nên những lớp chủ nhân tương lai của đất nước vừa có đức vừa có tài. 

 Xuất phát từ những lý do trên mà tôi chọn đề tài:“Một số biện phápứng dụng công nghệ thông tin trong việc thiết kế bài giảng điện tử môn khám phá khoa học cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi”,ở trường Mầm non Thạch Cẩmđể làm đề tài nghiên cứu.

2. Mục đích nghiên cứu 

Qua việc ứng dụng CNTT giúp trẻ lĩnh hội trọn vẹn kiến thức môn khám phá khoa học,nhằm kích thích hứng thú, giúp cho trẻ nhanh nhẹn, khéo léo. Thông qua đó phát triển các giác quan, rèn luyện khả năng ghi nhớ có chủ định và kỹ năng giao tiếp của trẻ, đồng thời các bạn bè đồng nghiệp có thể tham khảo và sử dụng, qua đó nâng cao khả năng sử dụng tin học cho bản thân.

3. Đối tượng nghiên cứu

Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc thiết kế bài giảng điện tử môn khám phá khoa học cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non Thạch Cẩm.

4. Phương pháp nghiên cứu

4.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

Sử dụng các phương pháp đọc, ghi chép, phân tích hệ thống và khái quát hóa những nguồn tài liệu có liên quan tới đề tài nghiên cứu nhằm xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.

4.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

        4.2.1 Phương pháp quan sát 

Phương pháp này được sử dụng để thu thập thông tin về việc tổ chức các bài giảng điện tử nhằm kích thích hứng thú và mức độ nhận thức của trẻ trong trường mầm non Thạch Cẩm. 

  4.2.2 Phương pháp đàm thoại

Phương pháp này được tiến hành thông qua các cuộc trò chuyện, và những buổi rút kinh nghiệm về các giờ dạy ở trường để biết được thực trạng sử dụng CNTT trong việc thiết kế bài giảng điện tử môn khám phá khoa học của giáo viên.

         4.2.3 Phương pháp nghiên cứu sản phẩm

Phương pháp nghiên cứu sản phẩm của hoạt động là phân tích sự phát triển tâm sinh lý và nhận thức của trẻ thông qua những giờ tổ chức hoạt động khám phá khoa học của trẻ Mẫu giáo 5 – 6 tuổi, phương pháp này được sử dụng để nhận ra được trẻ đã có khả năng đến đâu những gì đạt được và chưa đạt được có liên quan đến đề tài từ đó tìm ra cách thức để giải quyết và khích lệ qua đó giúp trẻ phát triển một cách toàn diện cả về: Đức – Trí – Thể – Mỹ. 

4.2.4 Phương pháp thống kê