SKKN Một số giải pháp gây ứng thú giúp học sinh lớp 9 học tốt phân môn học hát

• ĐẶT VẤN ĐỀ

1. LỜI NÓI ĐẦU

Trong những năm gần đây, theo đà phát triển sự nghiệp giáo dục của đất nước, môn Âm nhạc đã được đặt đúng vị trí và được quan tâm đúng mức. 

       Với tư cách là một môn học nghệ thuật nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục thẩm mĩ, môn Âm nhạc trong trường phổ thông cùng với các bộ môn khoa học khác góp phần giáo dục, phát triển toàn diện, hài hoà nhân cách học sinh về Đức  – Trí – Thể- Mĩ. Đồng thời hình thành ở học sinh một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu âm nhạc lành mạnh, cách tư duy sắc sảo, lòng khát khao sáng tạo, tâm hồn được mở rộng, trí tuệ được nâng cao, con người trở nên tốt đẹp hơn, cao thượng và hướng thiện.

Có thể nói rằng với bộ môn Âm nhạc ở trường THCS, trong ba phân môn: Học hát, nhạc lí – TĐN và Âm nhạc thường thức thì Học hát là phân môn chiếm thời lượng lớn nhất, là trọng tâm và là “linh hồn” của môn học. Bản thân môn Âm nhạc nói chung và phân môn học hát nói riêng đòi hỏi người học phải có sự hứng thú cao và một niềm đam mê nhất định. Trên thực tế làm bất cứ việc gì nếu có hứng thú thì sẽ dễ đi đến thành công. Học hát cũng vậy khi khai thác, tìm hiểu một tác phẩm âm nhạc mà hoạt động nhận thức của học sinh dựa trên cơ sở của sự hứng thú thì các em sẽ thấy hết được cái hay, cái đẹp, cái “thần” của các bài hát. Các em đã được làm quen với phân môn này từ các lớp khối 6,7,8. Tuy nhiên, đối với học sinh khối lớp 9 thì để học tốt phân môn học hát là điều không mấy dễ dàng. 

Chính vì vậy là một giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Âm nhạc, tâm huyết với nghề, yêu thích ca hát tôi luôn trăn trở và nhận thấy rằng tạo hứng thú cho học sinh lớp 9 tham gia học tốt phân môn học hát là việc làm hết sức quan trọng và cần thiết bởi nó sẽ tạo cho học sinh sự phấn chấn, hào hứng để tiếp thu bài học một cách có hiệu quả. Đồng thời tạo điều kiện cho những học sinh có năng khiếu về âm nhạc phát huy sức sáng tạo, niềm đam mê đối với môn Âm nhạc nói chung và phân môn học hát nói riêng.

1. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU:
2. Thực trạng:

Chúng ta đều biết rằng, lứa tuổi học sinh lớp 9 là lứa tuổi có nhiều thay đổi về mặt thể chất và tâm sinh lí. Một phần là do các em tự cảm thấy các em đã “lớn”, sự hồn nhiên của các em đã có sự  giảm sút, bắt đầu có sự e ngại khi tham gia trình bày một bài hát trước tập thể. 

Một thực tế nữa là khi giảng dạy một số ít giáo viên Âm nhạc chưa thực sự đổi mới phương pháp dạy – học, giáo viên còn “dạy chay”, học sinh thì “học vẹt” một cách thụ động. Chính vì vậy đã tạo cho các em một “sức ì” khá lớn trong khi học. Đặc biệt là nhiều em không còn nhiệt tình đón nhận môn Âm nhạc lớp 9 như những năm học trước. 

Bên cạnh đó, với một thị trường âm nhạc phong phú và đa dạng như hiện nay thì đa số các em ở lứa tuổi này đã định hướng được thị hiếu âm nhạc của riêng mình. Những bài hát hàng ngày mà đa số các em học sinh lớp 9 tiếp xúc không còn là những bài hát thiếu nhi mà các em từng yêu thích ở khối lớp dưới nữa mà thay vào đó là những thể loại âm nhạc rất đa dạng và phong phú mà có thể gọi đó là “dòng nhạc thị trường”. Yêu cầu đặt ra là giáo viên phải làm sao thu hút được học sinh vừa tìm hiểu được các dòng nhạc trên thị trường đồng thời quay về với thế giới âm nhạc bác học, phù hợp với lứa tuổi của các em.  

Hơn thế nữa, học sinh lớp 9 tham gia học bộ môn Âm nhạc cũng rất khác biệt với các khối lớp dưới. Các em chỉ học có một học kỳ và áp lực học tập của các em cũng rất nặng nề. Nhưng nếu thu hút được các em say mê, yêu thích môn học thì đây là hướng tích cực giúp các em có thái độ sống đúng đắn, có niềm tin yêu cuộc sống, yêu quê hương, yêu gia đình, thầy cô, bè bạn,…

Tuy nhiên, là những học sinh lớp 9 các em đã có sự hiểu biết đúng đắn, có nhiều suy nghĩ, ước mơ hoài bão về cuộc sống. Hơn nữa mọi hoạt động của các em mang tính tập thể rất cao,…nên khi giáo dục các em cũng không gặp nhiều khó khăn như ở các lớp học dưới. 

Bởi vậy, làm sao gây được hứng thú để các em yêu thích bộ môn âm nhạc nói chung và phân môn học hát nói riêng một cách tự nhiên nhất, mang đến cho các em những rung động, những cảm xúc tình cảm chân thành, góp phần quan trọng vào việc làm đẹp tâm hồn của các em là điều mà tôi luôn hướng tới.

1. Kết quả của thực trạng:

Từ thực trạng trên, tôi đã thực hiện một điều tra nhỏ về hứng thú của học sinh lớp 9 đối với môn Âm nhạc nói chung và phân môn học hát nói riêng ở lớp 9A và 9B tại thời điểm đầu năm học …………. 

*Điều tra cơ bản ban đầu cho thấy:  

Để dạy phân môn học hát cho học sinh lớp 9 đạt hiệu quả khả quan hơn tôi đã nghiên cứu tài liệu và thực tế, mạnh dạn áp dụng vào thực tế giảng dạy một số giải pháp nhằm giúp học sinh có niềm tin và yêu thích bộ môn hơn. Trong khuôn khổ của đề tài này tôi xin trình bày “Một số giải pháp gây ứng thú giúphọc sinh lớp 9 học tốt phân môn học hát”.

1. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN:

Bản thân nghệ thuật âm nhạc nói chung và phân môn học hát ở trường THCS nói riêng là nguồn cảm hứng, là sự kích thích, sự say mê học tập của học sinh. Vậy làm sao tạo được hứng thú đối với học sinh lớp 9 khi học phân môn học hát? 

1. Trước hết, một giáo viên có lòng say mê, nhiệt tình, tâm huyết với nghề phải hiểu rõ về đặc thù môn học và đặc điểm của từng đối tượng học sinh, từ đó có phương pháp dạy học phù hợp.
2. Phải thấy được công tác chuẩn bị bài chu đáo và sử dụng tối đa phương tiện dạy học là yêu cầu cực kì quan trọng. Từ việc tìm hiểu xuất xứ, tác giả bài hát đến việc nghiên cứu, cái hay cái đẹp của tác phẩm cả về nội dung và hình thức. Hơn thế nữa, đặc thù của nghệ thuật âm nhạc là sử dụng âm thanh để tác động và thính giác, gợi lên những cảm xúc, tình cảm, tâm trạng ở người nghe. Chính vì vậy những phương tiện dạy học như: Đàn, băng đĩa, đài, bảng phụ, tranh ảnh minh hoạ có chất lượng cao…Đặc biệt hơn cả là giọng hát truyền cảm của giáo viên là điều không thể thiếu khi trình bày một tác phẩm âm nhạc. 
3. Theo phân phối chương trình thì mỗi bài hát trong phân môn học hát được bố trí gồm 1 tiết học hát và 1-2 lần ôn ở các tiết tiếp theo. Chính vì vậy mà giáo viên cần vận dụng linh hoạt các bước dạy phân môn học hát, xác định được đâu là nhiệm vụ trọng tâm trong từng tiết học và ôn bài hát để vừa tạo được hứng thú, sự say mê trong học tập của HS vừa đảm bảo yêu cầu giáo dục.  
4. Phải luôn xác định học sinh là đối tượng trung tâm, là chủ thể của hoạt động học gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới thiệu bài hát mới. Luôn phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh, phối hợp tổ chức 1 số trò chơi đơn giản để củng cố và phát triển hứng thú của học sinh trong suốt giờ học. Đặc biệt là phải tạo ra một môi trường âm nhạc sinh động làm cho học sinh vừa là người học, vừa là người hưởng thụ và sáng tạo.
5. Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, trong trường để học sinh có điều kiện thể hiện năng khiếu âm nhạc của mình.

*Đối tượng nghiên cứu:

– Lớp 9A: Thực nghiệm (Đây là lớp có phong trào học ở mức trung bình)

– Lớp 9B: Đối chứng (Đây là lớp có phong trào học tương đối tốt)

1. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN:

Theo phân phối chương trình phân môn học hát lớp 9 các em được học bốn bài hát: Bóng dáng một ngôi trường, Nụ cười, Nối vòng tay lớn và Lí kéo chài. Để gây hứng thú cho học sinh lớp mà tôi tiến hành thực nghiệm (Lớp 9A) tôi đã áp dụng một số biện pháp sau trong quá trình dạy phân môn học hát:

1. Gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới thiệu bài hát mới.