SKKN Một số giải pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, giúp trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi

MỤC LỤC

1. MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài.

Như chúng ta đã biết “Giáo dục mầm non là trường học đầu tiên của mỗi con người, là nền tảng đầu tiên của ngành giáo dục và đào tạo”[1]. Mục tiêu của giáo dục mầm non chính là chăm sóc, giáo dục trẻ nhằm tạo điều kiện cho trẻ phát triển tư duy, óc sáng tạo, có những thói quen hành vi tốt, hình thành những thói quen ban đầu nhân cách con người trẻ.

Việc học của trẻ mầm non được thông qua hình thức “Chơi mà học, học bằng chơi”[1]. Trẻ nhỏ mong muốn tự nhiên là được cảm nhận và khám phá một cách tích cực về thế giới. Quá trình học hỏi, khám phá của trẻ được diễn ra thông qua nhiều hoạt động. Trong đó, hoạt động vui chơi có vai trò chủ đạo trong việc giáo dục trẻ, hoạt động vui chơi không chỉ là hoạt động giúp trẻ giải trí, thư giản mà còn giúp trẻ cảm nhận và khám phá thế giới xung quanh một cách tự nhiên, thuận lợi, nhanh chóng. Tất cả các trò chơi đều có khả năng hỗ trợ cho việc học của trẻ như Tiến sĩ Phan Thị Thu Hiền đã nói: “Chương trình giáo dục mầm non tốt là một chương trình lấy trẻ làm trung tâm. Có nghĩa là được xây dựng dựa trên hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm và khả năng nhận biết của trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện không chỉ chú trọng tới sự phát triển trí tuệ mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, phát triển thể chất và khả năng giao tiếp xã hội của trẻ”[2]

Bởi vậy trong những năm học qua, ngành giáo dục Mầm non đề ra mục tiêu xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm. Triển khai tập huấn chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2016 – 2020 để tất cả các cơ sở giáo dục mầm non áp dụng đưa vào thực tiễn. Trong  đó, nội dung xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm có vị trí quan trọng nhất và được đặt lên hàng đầu. Vì, nó định hướng cho giáo viên mầm non trong việc sử dụng hiệu quả môi trường giáo dục, lập kế hoạch giáo dục và cách tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ trong trường mầm non theo hướng “mở” một cách linh hoạt. Môi trường đó còn tạo cho trẻ sự tự tin, thoải mái, trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động nhất là đối với trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi, các cháu đang bước vào giai đoạn bước ngoặt tâm lý, chịu sự khủng hoảng lớn về tâm lý lứa tuổi trẻ lên 3. Do đó, việc xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm sẽ tạo ra bước đột phá để trẻ 3 – 4 tuổi bước qua thời kỳ khủng hoảnh tâm lý được an toàn, lành mạnh, tự tin trong mọi hoạt động, hạn chế được những tác động trái chiều, phản khoa học và giáo dục. Góp phần quan trọng để hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.

Tuy nhiên trên thực tiễn hiện nay, việc tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm để trẻ hoạt động là việc làm đã được các giáo viên thực hiện từ lâu, nhưng thực tế chỉ là hình thức trang trí theo chủ đề và đang thực hiện, hời hợt, chưa xuất phát từ trẻ, chưa kích thích tính tò mò, khám phá của trẻ, trẻ chưa hứng thú, tích cực học tập. Điều đó cho thấy việc sử dụng những biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là rất cần thiết.

Nhận thấy được tầm quan trọng đó đối với trẻ em lứa tuổi mầm non, đặc biệt là trẻ 3 – 4 tuổi. Là một người trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ, tôi luôn băn khoan trăn trở, làm thế nào để tìm ra các giải pháp tối ưu, nhằm cải tiến nâng cao, chất lượng xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Tôi quyết định đi sâu vào tìm hiểu và nghiên cứu đề tài: “Một số giải pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, giúp trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi (Họa Mi) hoạt động tích cực tại trường mầm non Nga Thạch –  Huyện Nga Sơn – Tỉnh Thanh Hóa” làm đề tài nghiên cứu trong năm học này.

1. . Mục đích nghiên cứu. 

+ Tìm ra một số biện phápxây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm lớp 3 – 4 tuổi (Họa Mi), giúp trẻ hoạt động tích cực tại trường mầm non Nga Thạch – huyện Nga Sơn – tỉnh Thanh Hóa.

+ Bên cạnh đó nhằm thu hút được sự tham gia của cha, mẹ trẻ và sự quan tâm của các cấp, các ngành đối với việc xây dựng môi trường giáo dục cho trẻ hoạt động tích cực, góp phần thực hiện có hiệu quả chuyên đề xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở trường mầm non Nga Thạch – huyện Nga Sơn – tỉnh Thanh Hóa.

1.3. Đối tượng nghiên cứu

Nghiên cứu một số biện pháp xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm lớp 3- 4 tuổi (Họa Mi) giúp trẻ hoạt động tích cực tại trường mầm non Nga Thạch – huyện Nga Sơn – tỉnh Thanh Hóa.

1.4. Phương pháp nghiên cứu

– Phương pháp quan sát theo dõi.

– Phương pháp trò chuyện, đàm thoại.

– Phương pháp thực hành trải nghiệm.

– Phương pháp trao đổi đồng nghiệp, phụ huynh.

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2.1. Cơ sở lý luận.

Chúng ta có thể khẳng định rằng yếu tố môi trường có tính chất quyết định đến sự phát triển cả về thể chất cũng như tinh thần của trẻ. Trẻ được sống và học tập, sinh hoạt trong môi trường giáo dục tích cực sẽ có một cơ thể khoẻ mạnh, thông minh, nhanh nhẹn, hình thành nên nhân cách lành mạnh làm nền móng vững chắc cho các giai đoạn phát triển sau này của trẻ.

“Môi trường giáo dục là nơi có nguồn thông tin phong phú, khuyến khích tính độc lập và tính tích cực của trẻ”[3].

         Tài liệu hướng dẫn thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm có đoạn viết “Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất, tình cảm, xã hội, trí tuệ, hoàn cảnh gia đình, văn hóa và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ em có hứng thú, cách học và tốc độ học tập khác nhau và chúng đều có thể thành công. Trẻ học bằng chơi tốt nhất khi có người lớn hỗ trợ và mở rộng những gì chúng đang hứng thú và đang thực hiện. Mỗi nhà trường cũng cần phải xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ được trải nghiệm”[4]. 

        Tài liệu hướng dẫn thực hiện Mô đun MN1-D (Dành cho giáo viên) cũng khẳng định “Môi trường giáo dục trong trường mầm non là rất quan trọng trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ ở. Hiệu quả của việc tạo môi trường nhằm góp phần thực tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ” [5].

Trong những năm qua, việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đã được các cấp quản lý từ trung ương, địa phương rất quan tâm. Thực hiện Kế hoạch số 237/KH-SGDĐT- GDMN ngày 15/02/2017 của Sở Giáo dục và Đào tạo về việc triển khai Chuyên đề “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” giai đoạn 2016 – 2020. Vì vậy, đòi hỏi người giáo viên phải đáp ứng được tất cả các yêu cầu trong trường Mầm non đó là:     

+ Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.

+ Xây dựng kế hoạch GD lấy trẻ làm trung tâm.

+ Tổ chức hoạt động chơi, học.

+ Phối hợp với cha mẹ trong chăm sóc, giáo dục trẻ.

+ Chăm sóc trẻ khuyết tật học hoà nhập, trẻ có hoàn cảnh khó khăn [1].

Căn cứ vào Chương trình giáo dục Mầm non theo Thông tư 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25 tháng 7 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Giá dục và Đào tạo và được sửa đổi, bổ sung một số nội dung theo Thông tư số 28/2016/TT-BGDĐT ngày 30/12/2016 ở lứa tuổi Mầm non.

Căn cứ vào kế hoạch nhiệm vụ năm học ……….của trường mầm non Nga Thạch, căn cứ vào điều kiện thực tế của nhà trường, vào khả năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống của trẻ, đáp ứng được yêu cầu của chương trình GDMN. Từ đó tôi lên kế hoạch, và thực hiện xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm của lớp tôi phụ trách giúp trẻ hoạt động tích cực.

2.2. Thực trạng

2.2.1. Thuận lợi.

– Năm học ……….trường Mầm non Nga Thạch vinh dự được đón nhận trường chuẩn quốc gia mức độ 1. Năm học ……….trường kiểm định chất lượng giáo dục đạt cấp độ 3. Lớp tôi được đầu tư, trang bị cơ sở vật chất kiên cố, trang thiết bị đầy đủ theo thông tư 02/BGD&ĐT đảm bảo việc học tập và sinh hoạt của trẻ.

– Bản thân là giáo viên có nhiều năm công tác và giảng dạy tại lớp mẫu giáo 3 – 4 tuổi, luôn yêu nghề mến trẻ, có niềm đam mê việc chăm sóc và giáo dục các cháu. Có khả năng tiếp thu và ứng dụng nhanh các chuyên đề mới của chương trình giáo dục mầm non.

– Các cháu đều khỏe mạnh, chiếm 95% kênh bình thường. Trẻ đến lớp đều đặn ngoan ngoãn, biết vâng lời cô giáo.

– Đa số các bậc phụ huynh nhiệt tình tích cực ủng hộ nhà trường, ủng hộ giáo viên trong việc chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ và xây dựng môi trường giáo dục tại lớp.

2.2.2. Khó khăn.