SKKN Một số kinh nghiệm giúp học sinh thảo luận nhóm có hiệu quả trong môn Lịch sử 6

1. MỞ ĐẦU.

1.1. Lí do chọn đề tài

  Là người giáo viên trực tiếp cầm phấn giảng dạy bộ môn Lịch sử,bản thân tôi rất băn khoăn về vấn đề học tập bộ môn này của các em. Làm thế nào để nâng cao chất lượng dạy và học môn Lịch sử là cả một vấn đề rất nan giải.

  Từ đó đặt ra yêu cầu đối với cả người dạy và người học là: Trò thì hứng thú, say mê, Thầy thì thì phát huy được tính tích cực ở trò, phải khơi dậy được niềm đam mê ở trò… Trong quá trình giảng dạy tôi đã cố gắng học hỏi bạn bè, đồng nghiệp, đồng thời nghiên cứu về một số giải pháp nhằm tạo hứng thú học tập cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở bộ môn Lịch sử.

Ngày nay giáo dục thế hệ trẻ là nhiệm vụ mà tất cả các quốc gia trên thế giới đều coi là chiến lược của dân tộc mình . Đảng cộng sản Việt Nam trong nghị quyết ghi rõ “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”  – Đại hội IX

       Ngày nay, khi khoa học kĩ thuật phát triển mạnh thì giáo dục còn có sứ mệnh  giúp học sinh vận dụng kiến thức khoa học vào cuộc sống, đào tạo ra những con người biết làm việc trong môi trường hợp tác, hòa nhập quốc tế và công nghệ cao; hướng tới đào tạo người công dân toàn cầu.

Vì vậy trong quá trình giảng dạy của mình, tôi đã đúc rút ra một số kinh nghiệm giúp các em biết làm việc tập thể, biết hợp tác theo nhóm qua đề tài “ Một số kinh nghiệm giúp học sinh thảo luận nhóm có hiệu quả trong môn lịch sử 6”.

1.2. Mục đích nghiên cứu 

  –  Trong những năm gần đây, chương trình sách giáo khoa mới của bộ GD&ĐT đã có rất nhiều những thay đổi về nội dung của bài học, về số lượng câu hỏi, bài tập, bài thực hành, sơ đồ, biểu đồ, lược đồ…Những sự thay đổi đó nhằm mục đích nâng cao chất lượng giáo dục ở đối tượng học sinh, mà chất lượng của học sinh phụ thuộc chủ yếu vào phương pháp dạy học của đội ngũ giáo viên đứng lớp.

– Nếu như trước đây việc truyền thụ kiến thức là nhiệm vụ quan trọng và đòi hỏi người dạy phải đóng vai trò chủ đạo tận dụng hết mọi năng lực của mình để giúp học sinh vấn đề bằng phương pháp thuyết giảng cho học sinh tiếp thu là chính. Thì nay phương pháp này không hợp lý nữa mà phương pháp dạy học mới ngày nay là lấy học sinh làm trung tâm, học sinh đóng vai trò chủ đạo trong tiến trình học thì người thầy, người giáo viên khi  soạn bài giảng phải có những phương pháp dạy học mới, tích cực và phù hơp, tạo niềm đam mê và hứng thú học tập cho học sinh.

– Trong chuỗi những phương pháp mà tôi đã sử dụng và đổi mới trong phương pháp dạy học của mình thì tôi tâm đắc nhất là phương pháp thảo luận nhóm. Cho nên tôi quyết định chọn vấn đề“ Một số kinh nghiệm giúp học sinh thảo luận nhóm có hiệu quả trong môn lịch sử 6 ”

– Trong một lớp học thường có sự phân hóa đối tượng học sinh,có học sinh giỏi , khá , trung bình , yếu kém và trong nội dung bài học cũng có nội dung dễ nhận biết,  có nội dung trừu tượng… khó nhận biết, mà để phát huy tính tư duy của học sinh thì giáo viên là người hướng dẫn, giúp đỡ các em khai thác kiến thức, không nên tự giải thích, thuyết trình kiến thức cho các em. Để làm được việc này thì nên cho các em cùng nhau trong một tổ, nhóm đọc sách giáo khoa cùng bàn bạc , phân tích , mổ xẻ ,so sánh một nội dung khó trong bài. Người giáo viên soạn cho học sinh câu hỏi thảo luận rồi các em đánh giá, nhận xét và đưa ra câu trả lời cho nội dung trong đó.

* Thông qua tình huống này các em trong nhóm sẽ tự giải quyết được vấn đề.  Từ đó các em sẽ tự tin, dạn dĩ  và yêu mến bộ môn Lịch sử, ham học hỏi nhiều hơn.Đồng thời các em còn có được sự đoàn kết ,tương thân, tương ái giúp đỡ nhau trong học tập theo hướng tích cực.Về phía giáo viên sẽ hạn chế được phương pháp dạy học cũ như diễn giải, thuyết trình, mang tính áp đặt kiến thức.

1.3. Đối tượng nghiên cứu

        – Trong đề tài này tôi chỉ tập trung nghiên cứu bộ môn lịch sử 6, đối tượng là học sinh khối 6, với mục đích nâng cao quá trình tiếp thu và tạo sự hưng phấn cho các em trong quá trình học tập lịch sử lớp 6. Từ đó tôi tiến hành nghiên cứu và đưa ra một số các kinh nghiệm nhỏ đó là “ Một số kinh nghiệm  giúp học sinh thảo luận nhóm có hiệu quả trong môn lịch sử 6 ”, với nghiên cứu này có thể áp dụng cho các khối 7,8,9 học lịch sử và có một số điểm áp dụng cho các môn khoa học xã hội khác như :Ngữ văn hoặc Địa lí.

1.4. phương pháp nghiên cứu.

-Dựa vào nguồn tài liệu lịch sử có liên quan,các phương pháp luận lịch sử.

-Thông qua các tiết dạy học trên lớp.

-Nghiên cứu các phương pháp dạy học mới theo tài liệu đổi mới phương pháp dạy học tích cực.

-Học tập qua các đợt tập huấn đổi mới phương pháp dạy học.

-Hướng dẫn học sinh đọc tài liệu, cập nhật thông tin thời sự, qua báo, chí, ti vi, mang …Đồng thời giáo viên hướng dẫn học sinh cập nhật, chon lọc những thông tin phù hợp.

       1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm:

      Vận dụng ,trải nghiệm thường xuyên ở các tiết dạy trên lớp, liên tục học hỏi trau dồi kiến thức từ đó rút ra kinh nghiệm, bài học để áp dụng phương pháp mình đang nghiên cứu có hiệu quả cao trong thực tế dạy học ở trường.

2. Nội dung sáng kinh nghiệm

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kinh nghiệm.

Như ta đã biết, Lịch sử là một bộ môn học khoa học xã hội quan trọng. Dạy học lịch sử là quá trình giáo viên cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản về lịch sử , nhằm phục vụ cho việc giáo dưỡng, giáo dục và phát triển học sinh qua môn học. Lịch sử vốn tồn tại khách quan, là những vấn đề đã xảy ra trong quá khứ nên trong quá trình giảng dạy, ôn tập, giúp học sinh nắm bắt được những hình ảnh lịch sử cụ thể là rất khó, bên cạnh những lời nói sinh động đòi hỏi giáo viên phải cần phải lựa chọn các phương pháp giảng dạy phù hợp để đạt được hiệu quả cao trong việc truyền thụ kiến thức bộ môn.

Đặc thù học tập môn lịch sử của bậc Trung học cơ sở là các em phải tiếp cận với nhiều sự kiện lịch sử, với những vị anh hùng, những danh nhân lịch sử vĩ đại không chỉ của dân tộc mà cả của thế giới từ cổ chí kim, từ cận đại đến hiện đại… Khi học lịch sử thì yêu cầu các em phải nhớ sự kiện và hiểu nội dung bài học một cách chính xác, đầy đủ. Bởi vậy khi học, buộc các em phải cần cù, chịu khó lĩnh hội kiến thức, thì mới thực sự đạt được kết quả cao. Vì những lý do nêu trên mà môn lịch sử khó gây được hứng thú học tập cho các em. Căn cứ vào tài liệu học tập và mục đích truyền thụ, người dạy phải đề ra những phương pháp ôn tập phù hợp với đối tượng học sinh giúp các em nắm bắt nhanh và lưu giữ tốt kiến thức lịch sử, biết nhận xét, đánh giá một sự kiện, một chân dung, một giai đoạn lịch sử… Tạo nên hứng thú trong quá trình chủ động lĩnh hội kiến thức của học sinh. 

         Từ thực tiễn nêu trên, để học sinh tiếp thu nhanh, nhớ lâu, trong giảng dạy bộ môn lịch sử ở Trường Trung học cơ sở giáo viên phải phát huy được tính tích cực của học sinh. Từ đó tôi tiến hành nghiên cứu và đưa ra “ Một số kinh nghiệm giúp học sinh thảo luận nhóm có hiệu quả trong môn lịch sử 6 ”

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm

      – Theo kinh nghiệm và trong thực tế cho thấy : khi hoạt động cả lớp, có một số em không chú ý, nói chuyện hoặc làm việc riêng… khi giáo viên gọi đến tên thì không biết trả lời về vấn đề gì. Chỉ có những học sinh khá, giỏi, tập trung nghe giảng thì thường hay phát biểu và trả lời câu hỏi dạn dĩ, lưu loát và chính xác nội dung yêu cầu.