SKKN Một số kinh nghiệm rèn luyện kỹ năng giải bài tập về công suất nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh khá – Giỏi môn Vật lý 9

1. MỞ ĐẦU

I.1: lí do chọn đề tài:

     Mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2011- 2020 của nước ta: Phát triển kinh tế nhanh, bền vững, gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả sức cạnh tranh …….đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Để hiện được thành công mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế đó thì nhân tố con người giữ vai trò quyết định trong đó có vai trò của giáo dục và đào tạo. Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị quyết số 29-NQ/TW) với nội dung Đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT: Đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học theo định hướng “coi trọng việc bồi dưỡng năng lực tự học tự nghiên cứu, tạo điều kiện cho người học phát huy tư duy sáng tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Vì vậy ngoài mục tiêu giáo dục cho các em có một nguồn tri thức khoa học phổ thông cơ bản thì việc phát hiện và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước ngay từ khi đang còn là học sinh cấp trung học cơ sở là một nhiệm vụ chiến lược hàng đầu của mỗi nhà trường. 

      Môn Vật lý là một môn khoa học tự nhiên được coi là khó tiếp cận, khó học đối với học sinh, việc tiếp thu kiến thức môn Vật lý đối với học sinh nói chung và học sinh giỏi bộ môn Vật lý nói riêng còn mang tính chất thụ động đôi khi còn phụ thuộc vào người thầy quá nhiều. Việc rèn luyện kĩ năng giải bài tập Vật lý của học sinh còn rất nhiều hạn chế. Đặc biệt đối với phần điện học cụ thể là một số kĩ năng để giải bài toán về công suất: Như tìm giá trị của điện trở để công suất tiêu thụ trên điện trở hay trên một đoạn mạch đạt giá trị lớn nhất, biện luận về độ sáng của đèn khi thay đổi giá trị điện trở trong mạch, xác định các giá trị định mức của bộ bóng đèn trong sơ đồ mạch điện, …. thì hầu hết học sinh chưa xác định được cách tư duy suy nghĩ để có hướng giải đúng. Vì vậy là một giáo viên chịu trách nhiệm bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi lớp 9 của huyện dự thi học sinh giỏi cấp tỉnh nhiều năm, tôi đã trăn trở tìm ra một số giải pháp để giúp các em làm tốt những bài tập về công suất các giải pháp đó được thể hiện trong đề tài “Một số kinh nghiệm rèn luyện kỹ năng giải bài tập về công suất nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh khá- giỏi môn Vật lý 9.” 

I.2.Mục đích nghiên cứu:

      Nghiên cứu đề  tài:“Một số kinh nghiệm rèn luyện kỹ năng giải bài tập về công suất nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh khá- giỏi môn Vật lý 9” Với mong muốn giúp các em học sinh lớp 9 hình thành được cách nghĩ, cách tư duy, cách khai thác và xây dựng được cho mình hướng giải quyết  các bài toán  điện có liên quan đến biện luận công thức, tìm công suất tiêu thụ của các dụng cụ điện, Mạch có biến trở bài toán biện luận về độ sáng của đèn, tìm giá trị của điện trở để công suất tiêu thụ điện trên biến trở đạt giá trị lớn nhất, nhỏ nhất,  Tìm định mức của bộ bóng đèn…. Từ đó hình thành phát triển tư duy, suy luận lôgic cho học sinh để làm các dạng toán tương tự. Vì thời gian có hạn nên tôi chỉ xin phép nghiên cứu một số dạng toán cơ bản về công suất. Trong thời gian tới tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu các dạng toán tiếp theo về công suất để hoàn thiện sáng kiến của mình.

I.3. Đối tượng nghiên cứu.

Đề tài tập trung nghiên cứu các phương pháp giải các bài tập có liên quan đến công suất tiêu thụ điện nhằm góp phần nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh khá- giỏi môn Vật lí 9.

I.4. Phương pháp nghiên cứu.

– Nghiên cứu lí luận: Cụ thể nghiên cứu các vấn đề:

+Tâm lí học sinh.

+ Điều kiện học tập của học sinh.

+ Phương pháp dạy học môn Vật lí.

+ Định hướng đổi mới phương pháp dạy học.

-Phương pháp điều tra sư phạm:

+ Trên cơ sở khảo sát thực tế đối tượng học sinh, nghiên cứu tài liệu kết hợp với kinh nghiệm thực tế giảng dạy của bản thân xây dựng cơ sở lí thuyết, cho học sinh áp dụng . Đúc rút và điều chỉnh đưa ra được các giải pháp thiết thực.

1. NỘI DUNG SÁNG KIẾN.

II.1. Cơ sở lý luận:

Môn Vật lý là môn khoa học tự nhiên có vị trí và vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo của giáo dục phổ thông. Việc giảng dạy bộ môn Vật lý có nhiệm vụ trang bị cho học sinh các kiến thức vật lý phổ thông cơ bản, hiện đại có hệ thống : Các hiện tượng Vật lí, các khái niệm Vật lí, các định luật Vật lí, các thí nghiệm vật lí cơ bản, các ứng dụng của Vật lí trong kĩ thuật và công nghiệp …. Hệ thống kiến thức Vật lí được gắn liền với cuộc sống và góp phần chuẩn bị tiềm lực cho học sinh tham gia lao động sản xuất. 

Việc học môn Vật lý góp phần phát triển tư duy khoa học và năng lực sáng tạo của học sinh: Giáo viên bồi dưỡng phương pháp học, phương pháp nghiên cứu bài, lòng ham thích nghiên cứu khoa học và ý thức tích cực chủ động sáng tạo trong quá trình chiếm lĩnh, xây dựng, vận dụng tri thức Vật lí cho học sinh. Rèn cho các em có khả năng thực hành tự lập, năng động và sáng tạo trong học tập, lao động sản xuất, thích ứng với sự phát triển của thời đại. Học môn Vật lí làm cho học sinh hiểu rõ về thế giới tự nhiên là vật chất, vật chất luôn ở trạng thái vận động và vận động theo quy luật . Củng cố lòng tin ở khoa học …..góp phần hình thành thế giới quan duy vật biện chứng và góp phần giáo dục kỹ thuật tổng hợp và giáo dục thẩm mỹ: làm cho học sinh nắm được những nguyên lý cơ bản về các quá trình sản xuất, cũng như cách sử sụng các dụng cụ đo lường và các máy móc đơn giản, rèn luyện cho học sinh phương pháp thực nghiệm khoa học, biết tổ chức công tác thực hành, biết sử lý các số liệu thực nghiệm, ……….Đảm bảo cho việc dạy học Vật lí gắn với đời sống, với khoa học công nghệ hiện đại. Vì vậy môn Vật lý góp phần to lớn trong việc rèn luyện cho học sinh tư duy lô gíc và tư duy biện chứng, phát triển khả năng nhận thức của con người, khả năng ứng dụng khoa học để đẩy mạnh sản xuất, cải thiện đời sống .Góp phần vào công cuộc xây dựng CNH-HĐH đất nước.