SKKN Một số kinh nghiệm trong giảng dạy phần mềm Encore 5

Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU

1. Đặt vấn đề

Hiện nay, nước ta đang trong quá trình đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo ở các cấp học  nhằm đáp ứng yêu cầu về chất lượng nguồn nhân lực quốc gia trong xu thế hội nhập với khu vực và quốc tế, đặc biệt thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Trong đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học là yêu cầu không thể thiếu đang được đẩy mạnh và nhân rộng trong toàn ngành.

Chính vì xác định được tầm quan trọng đó nên Nhà nước ta đã đưa môn tin học vào trong nhà trường và ngay từ tiểu học học sinh được tiếp xúc với môn tin học để làm quen dần với lĩnh vực CNTT, tạo nền móng cơ sở ban đầu để học những phần nâng cao trong các cấp tiếp theo.

Môn Tin học ở trường phổ thông trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản về CNTT và vai trò của nó trong xã hội hiện đại. Ở cấp Tiểu học, môn Tin học giúp học sinh: Có hiểu biết ban đầu về tin học và ứng dụng của tin học trong đời sống và học tập; Có khả năng sử dụng máy tính trong việc học những môn khác, trong hoạt động vui chơi giải trí nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và tạo điều kiện để trẻ em thích ứng với đời sống xã hội hiện đại; Bước đầu làm quen với cách giải quyết vấn đề có sử dụng công cụ tin học.

Trong nội dung chương trình Tin học Tiểu học có nhiều phần mềm ứng dụng tương đối dễ sử dụng và phù hợp với đối tượng học sinh tiểu học. Trong đó có phần mềm Encore  giúp học sinh học nhạc trên máy tính. Encore là phần mềm soạn nhạc ra đời từ những năm 1990 và là một trong những ứng dụng soạn nhạc đầu tiên cho phép thêm và chỉnh sửa nốt nhạc bằng thao tác bấm chuột. Phiên bản hiện nay mà học sinh trường tôi đang được học là Encore 5. Để sử dụng tốt phần mềm này học sinh phải vận dụng tốt các kĩ năng sử dụng chuột và bàn phím máy tính đồng thời học sinh phải có vốn kiến thức về âm nhạc và vốn từ vựng tiếng anh liên quan đến âm nhạc. Trong quá trình học và thực hành của học sinh trường Tiểu học Hà Huy Tập, nhiều học sinh đã biết sử dụng các công cụ có trong phần mềm, kĩ năng thao tác với chuột máy tính khá tốt. Tuy nhiên, kiến thức về lý thuyết các em chưa nhớ được nhiều do phần mềm có nhiều từ vựng tiếng anh các em chưa được học nên nhiều học sinh các bài tập cơ bản trong sách giáo khoa các em vẫn chưa thể hoàn thành hết. Ngoài ra, hầu hết các em chưa thành thạo các thao tác cơ bản trên phần mềm, vẫn còn phải nhờ đến sự hỗ trợ nhiều từ giáo viên… Qua quá trình quan sát, phân tích thực trạng học và thực hành của học sinh để tìm ra giải pháp nhằm phát huy được hết khả năng của học sinh trong các năm học, bản thân tôi chọn đề” tài: “Một số kinh nghiệm trong  giảng dạy phần mềm Encore 5 tại trường Tiểu học Hà Huy Tập”.

1. Mục đích (mục tiêu) nghiên cứu:

Tìm hiểu yêu cầu chuẩn kiến thức, kĩ năng về sử dụng phần mềm Encore 5 được đưa vào chương trình Tin học Tiểu học khối  4, 5.

Đưa ra các thực trạng về cơ sở vật chất, giáo viên, về việc học và thực hành ứng dụng trên phần mềm Encore 5 của học sinh tại trường Tiểu học Hà Huy Tập trước khi áp dụng các giải pháp. 

Nghiên cứu tìm hiểu thực trạng của học sinh khi học nhạc trên phần mềm Encore 5 từ đó thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức dạy học nhằm nâng cao chất lượng học sinh. Giúp học sinh nắm vững lý thuyết của bài học và thực hành tốt trên phần mềm Encore 5 để hoàn thành các yêu cầu bài tập của sách giáo khoa.

Đưa ra các biện pháp để hướng dẫn học sinh học và thực hành tốt trên phần mềm Encore 5, đồng thời kết hợp với năng khiếu âm nhạc để hoàn thành những bài nhạc lí theo yêu cầu và tự do thể hiện những ý tưởng sáng tạo.

Phần thứ 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Cơ sở lý luận của vấn đề

CNTT luôn được đề cao trong công cuộc đổi mới giáo dục. Môn Tin học đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo chính thức đưa vào chương trình phân ban cho khối THPT, bắt đầu từ năm học 2006 – 2007. Việc triển khai môn học này sẽ trở thành bắt buộc trên phạm vi toàn quốc. 

Trong Nghị quyết số 40/2000/NQ-QH10 do Quốc hội ban hành ngày 09/12/2000 về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Quốc hội đã xây dựng đề án giảng dạy, học tập ngoại ngữ, tin học ở nhà trường phổ thông.

Chỉ thị 14/2001/CT-TTg thực hiện hiện Nghị quyết 40/2000/QH10 ngày 11/6/2011 do Thủ Tướng Chính Phủ ban hành về việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông của Quốc hội. Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng một đề án tổng thể đổi mới chương trình giáo dục phổ thông trình Chính phủ phê duyệt trong tháng 7 năm 2001; trong đó bao gồm cả vấn đề cải tiến tổ chức giảng dạy và học tập ngoại ngữ, tin học trong nhà trường phổ thông; những định hướng về việc thiết kế mục tiêu, chương trình giáo dục, chuẩn kiến thức và kế hoạch dạy học cho trường trung học phổ thông kỹ thuật.

Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/5/2006 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định chương trình và chuẩn kiến thức, kĩ năng của các môn học và hoạt động giáo dục trong trường phổ thông. Theo Chương trình này, môn Tin học ở trường phổ thông trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản về công nghệ thông tin và vai trò của nó trong xã hội hiện đại. Môn học này giúp học sinh bước đầu làm quen với phương pháp giải quyết vấn đề theo quy trình công nghệ và kĩ năng sử dụng máy tính phục vụ học tập và cuộc sống. Cũng theo chương trình này, môn Tin học được đưa vào dạy bắt buộc ở cấp Trung học phổ thông và tự chọn ở các cấp Tiểu học, Trung học cơ sở.

Theo Công văn 4323/BGDĐT-GDTH ngày 25/8/2015 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ GDTH năm học ………. đưa ra nhiệm vụ cụ thể về môn Tin học như sau: “Tiếp tục thực hiện tổ chức dạy học môn Tin học theo Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05/5/2006 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ở những nơi có đủ điều kiện. Đẩy mạnh cách hoạt động giáo dục có nội dung Tin học – Công nghệ thông tin dưới hình thức các câu lạc bộ để học sinh được tiếp cận, hình thành các kĩ năng học tập, sử dụng sáng tạo.”

Quyết định số 117/QĐ-TTg ngày 25/1/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và hỗ trợ các hoạt động dạy – học, nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025”.

Kế hoạch số 345/KH-BGDĐT ngày 23/5/2017 thực hiện Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và hỗ trợ các hoạt động dạy – học, nghiên cứu khoa học góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2016 – 2020, định hướng đến năm 2025”.  

Ngoài ra, Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra Công văn Số: 4095/BGDĐT-CNTT về việc Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ CNTT năm học ……….với nhiều nhiệm vụ trọng tâm như: Ứng dụng CNTT trong các hoạt động điều hành và quản lý giáo dục. Ứng dụng CNTT hỗ trợ đổi mới nội dung, phương pháp dạy, học và kiểm tra đánh giá. Triển khai hạ tầng và thiết bị CNTT. Bồi dưỡng kỹ năng ứng dụng CNTT cho giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục…

Như vậy, có thể thấy CNTT đang không ngừng phát triển. Việc ứng dụng CNTT vào giáo dục không chỉ giúp giáo viên đổi mới được các phương pháp, hình thức dạy học mà còn giúp học sinh có thể vừa học vừa chơi vừa thực hành, dần hình thành niềm đam mê cho các em để định hướng về sau.

1. Thực trạng vấn đề nghiên cứu

Tuy môn Tin học là một môn mới và là môn học tự chọn nhưng nhà trường đã tạo điều kiện để học sinh có thể học từ khối lớp 1, mua sắm máy móc và trang thiết bị  phục vụ cho việc dạy và học môn tin học đầy đủ.

Giáo viên được đào tạo những kiến thức cơ bản về tin học để đáp ứng yêu cầu cho dạy và học môn tin học trong bậc tiểu học.

Phòng Giáo dục huyện Krông Ana  đã thành lập Tổ Chuyên môn chuyên biệt  tin học cấp tiểu học từ năm 2010. Hàng năm tổ Chuyên môn chuyên biệt thường xuyên tổ chức các buổi Chuyên đề, Tập huấn, đặc biệt là tổ chức các buổi thao giảng, dự giờ nhằm trao đổi học hỏi chuyên môn, trao đổi kinh nghiệm giữa giáo viên tin học trong toàn huyện để nâng cao chất lượng giảng dạy. 

Vì là môn học trực quan, sinh động, môn học khám phá những lĩnh vực mới nên học sinh rất hứng thú học, nhất là những tiết thực hành.

Trường Tiểu học Hà Huy Tập  đã có một phòng máy vi tính để cho học sinh thực hành, nhưng số lượng học sinh nhiều. Vì vậy cũng gây một số khó khăn cho việc thực hành trên máy của học sinh.

Môn Tin học mới chỉ là môn tự chọn trong chương trình bậc tiểu học, nên chương trình và sự phân phối chương trình bước đầu chưa có sự thống nhất và đang hoàn chỉnh. Đồng thời Tin học là một môn học mới nên chưa có nhiều kinh nghiệm về lý luận cũng như thực tế cho việc giảng dạy trong nhà trường phổ thông. 

Trong khi giảng dạy giáo viên chủ yếu dùng phương pháp đọc hiểu, dành thời gian giảng dạy lý thuyết quá nhiều vì vậy giờ thực hành ít, do đó học sinh thao tác trên máy còn chậm, học sinh nhàm chán, không gây được hứng thú cho học sinh, ở lứa tuổi này học sinh thích sáng tạo vào khám phá thế giới xung quanh bằng máy tính, ở phần mềm này nên cho học sinh thực hành nhiều để tăng cường kỹ năng thao tác và sáng tạo trong các bài tập mà giáo viên giao, cũng như sự tìm tòi, khám phá để có sự sáng tạo linh hoạt trong bài học.

Phần mềm Encore 5 có giao diện bằng tiếng anh với những thuật ngữ âm nhạc mà học sinh chưa được làm quen nên phần lớn các em học sinh đề gặp khó khăn khi thao tác với phần mềm,  đặc biệt là những em tiếp thu kiến thức còn chậm.

Phần mềm Encore 5 là phần mềm chưa có bản quyền chính thức, giáo viên gặp khó khăn trong quá trình cài đặt, cũng như khai thác các chức năng của phần mềm, mặt khác phần mềm hay xảy ra lỗi trong đó có lỗi không lưu được bài làm của học sinh được dẫn đến học sinh dễ thất vọng và chán nản.

Kiến thức về môn âm nhạc của giáo viên và học sinh còn hạn chế nên việc giảng dạy và tiếp thu bài hiệu quả chưa cao.

Phòng máy chưa có loa nên việc giáo viên làm mẫu bài để cho học sinh nghe thử chưa thực hiện được, đồng thời một số tai nghe ở máy của học sinh bị hỏng nên học sinh không nghe được sản phẩm của mình do đó chưa gây được hứng thú cho học sinh khi thực hành.

Một vài em tiếp thu các kiến thức về môn Tin học còn chậm, các thao tác với chuột và bàn phím chưa nhanh nên khi thao tác với phần mềm chưa đạt hiệu quả cao.

Qua kiểm tra khảo sát chất lượng của học sinh tôi thấy nhiều em thao tác còn chậm, kỹ năng thực hành chưa tốt, đặc biệt là khi học phần mềm Encore 5, học sinh còn thụ động, còn e ngại, chưa mạnh dạn để làm các bài tập. Sau quá trình khảo sát trước khi tiến hành nghiên cứu đề tài này bản thân tôi đã thu thập số liệu như sau.

Bảng khảo sát học sinh lớp 4A, 5A trước khi áp dụng một số nội dung và hình thức của giải pháp (cuối năm học ……….).

Tổng số học sinh được khảo sát:  50 học sinh.

+ Khả năng ghi nhớ lý thuyết

+ Kĩ năng thực hành (Kĩ năng sử dụng chuột, bàn phím để hoàn thành bài tập trong sách giáo khoa)

III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề: 

1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp

– Giải pháp, biện pháp được nêu trong đề tài nhằm giúp học sinh học và thực hành trên phần mềm Encorre 5 một cách hiệu quả, hoàn thiện và thành thạo các thao tác khi tương tác với phần mềm.

– Giúp học sinh tăng cường khả năng tư duy trong cách thực hiện các thao tác để thể hiện khả năng vận dụng kiến thức, hình thành cho học sinh kĩ năng thực hành các đề tài mở nhằm thúc đẩy sự sáng tạo của học sinh, từ đó học sinh tò mò, khám phá thế giới xung quanh, say mê, hứng thú, yêu thích môn học.

Trong đề tài này, tôi chia sẻ những kinh nghiệm và giải pháp giúp học sinh học say mê hứng thú, yêu thích môn học, biết vận dụng kiến thức của mình vào cuộc sống, hoàn thiện và thành thạo các thao tác khi tương tác với phần mềm Encore 5, linh hoạt trong khi sử dụng các thanh công cụ và nốt nhạc để giải quyết các bài tập một cách chính xác và khoa học. Từ đó học tốt phần mềm Erncore 5 nói riêng và môn tin học tiểu học nói chung.