SKKN Một số kinh nghiệm xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ 24 – 36 tháng

MỤC LỤC

• MỞ ĐẦU

• Lý do chọn đề tài

Như chúng ta đã biết môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự nhiên và xã hội cần thiết, trực tiếp ảnh hưởng đến việc hoạt động của trẻ. Việc xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non thực sự cần thiết và rất quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ. Thông qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển toàn diện về thể chất, ngôn ngữ, trí tuệ, tình cảm – kỹ năng xã hội, khả năng thẩm mỹ, sáng tạo của trẻ.

Một môi trường sạch sẽ, an toàn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Bởi khi trẻ được hoạt động trong môi trường thân thiện, có độ mở sẽ phát huy được các thế mạnh mà trẻ có. [2]

Đặc biệt là trẻ độ tuổi nhà trẻ 24 – 36 tháng, là lứa tuổi rất hứng thú với cái mới lạ, hấp dẫn. Trẻ thích tìm tòi, khám phá, tìm hiểu về mọi điều xung quanh mình. Thích được giao tiếp cùng mọi người. [1] Chính vì vậy nếu có một môi trường mà trẻ là trung tâm của mọi hoạt động trong môi trường đó sẽ giúp trẻ được tự nhiên, thoải mái hoạt động. Khi trẻ không bị gò bó, mà được tự mình tìm hiểu, khám phá thì trẻ sẽ bộc lộ ra bên ngoài cho giáo viên biết được những mặt mạnh, mặt yếu. Từ đó cô giáo sẽ phát huy mặt mạnh cho trẻ và khắc phục những mặt yếu cho trẻ. Từ đó hình thành tiền đề nhân cách cho trẻ.

Mặt khác môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp yêu cô giáo và bạn bè hơn.

Thực tiễn giáo dục mầm non hiện nay cho thấy, việc tổ chức môi trường hoạt động lấy trẻ làm trung tâm ở trường mầm non đã được quan tâm thực hiện và bước đầu đã thu được kết quả nhất định. Tuy nhiên việc tổ chức môi trường hoạt động chưa đi vào thực chất mà chỉ chuyển biến về hình thức nên hiệu quả chưa cao, còn tồn tại một số hạn chế sau:

Đa số giáo viên đã biết cách xây dựng môi trường hoạt động nhưng môi trường hoạt động của trẻ chưa phong phú còn mang tính áp đặt;

Cách bố trí các hoạt động chưa linh hoạt, chưa khai thác hiệu quả sử dụng

các góc đồ dùng đồ chơi;

Trẻ chưa thực sự tích cực hoạt động và hoạt động hiệu quả chưa cao.

Từ những hạn chế trên, là một giáo viên, bản thân tôi đã không ngừng học hỏi và tìm những giải pháp nhằm khắc phục hạn chế đang còn mắc phải. Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số kinh nghiệm xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi ở trường mầm non Đông Văn, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình.

• Mục đích nghiên cứu

Xây dựng môi trường hoạt động lấy trẻ làm trung tâm là việc làm tạo cơ hội cho trẻ chủ động học tập, rèn luyện kỹ năng theo trình độ của mình. Đây là một trong những tiêu chí đổi mới chương trình giáo dục hiện nay.

Tạo môi trường hoạt động tốt là cơ hội cho trẻ khám phá trải nghiệm cũng cố kiến thức đã lĩnh hội, phát triển khả năng sáng tạo.

Ngoài ra tạo môi trường hoạt động còn hình thành ở trẻ những tình cảm yêu thương gần gũi của trẻ đối với trường lớp, cô giáo, bạn bè, với mọi người xung quanh. Chính vì lý do này tôi đã nghiên cứu đề tài để tạo ra môi trường tốt cho trẻ hoạt động. Mong muốn tạo ra môi trường thân thiện an toàn phù hợp với lứa tuổi trẻ, kích thích trẻ tìm tòi khám phá. Trẻ tích cực vào hoạt động để mang lại hiệu quả cao trong quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục.

• Đối tượng nghiên cứu.

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Một số kinh nghiệm xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ 24-36 tháng tuổi ở trường mầm non Đông Văn, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

• Phương pháp nghiên cứu

Trong bài viết sáng kiến kinh nghiệm của mình tôi đã sử dụng các phương

pháp sau:

• Phương pháp nghiên cứu lý luận.

Tôi đã sử dụng phương pháp nghiên cứu lý luận bằng cách tham khảo các tài liệu khác nhau có liên quan đến giáo dục mầm non. Sau đó hệ thống hóa và tổng hợp để từ đó có những thông tin đầy đủ về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi này làm cơ sở cho việc nghiên cứu đề tài xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi.

Tích cực sưu tầm tư liệu, hình ảnh qua thông tin thực tế ở các lớp để phục

vụ cho bài viết.

• Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.

Phương pháp điều tra thực tế thu thập thông tin, tôi đã tiến hành khảo sát hoạt động của 25 trẻ nhóm tôi phụ trách tại trường mầm non Đông Văn. Để nắm bắt được kiến thức, kỹ năng cũng như thái độ của trẻ đối với môi trường trẻ đang hoạt động.

• Phương pháp thống kê toán học.

Xử lý số liệu, thông tin thu được thông qua việc sử dụng các phép tính toán học.

• Phương pháp thực nghiệm khoa học.

Sau khi điều tra phân tích kết quả trên trẻ tôi đã tiến hành áp dụng các biện pháp tôi cho là khả quan để giúp trẻ tích cực hoạt động thông qua việc tạo môi trường .

• Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.

Tiến hành tham khảo các bài viết, ý kiến của cán bộ quản lý, của các đồng nghiệp về vấn đề mình đang thực sự quan tâm xây dựng môi trường hoạt động cho trẻ 24 – 36 tháng tuổi để xây dựng bài viết của mình hoàn chỉnh.

• NỘI DUNG

• Cơ sở lý luận

Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục Quốc dân chịu trách nhiệm chăm sóc trẻ từ 0 đến 6 tuổi. Mục tiêu của giáo dục mầm non là hình thành cho trẻ những tạo nền tảng, cơ sở ban đầu hết sức quan trọng cho việc giáo dục trẻ em thành người công dân tốt cho đất nước, tạo ra những tiền đề cần thiết để cho trẻ bước vào trường tiểu học. Muốn vậy người làm công tác ở trường mầm non phải biết tổ chức môi trường cho trẻ hoạt động phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi, giúp trẻ phát triển toàn diện về các mặt: thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ, tình cảm…[1]

Môi trường nói chung được hiểu là tổng thể các yếu tố tự nhiên và xã hội tác động tương hỗ với nhau tạo nên một khung cảnh sống với những điều kiện để con người tồn tại và phát triển

Môi trường giáo dục mầm non bao gồm: môi trường tự nhiên (như các điều kiện không khí, ánh sáng, nguồn nước, cây xanh, địa điểm trường) và môi trường xã hội (bao gồm: bầu không khí giao tiếp trong trường mầm non, phong cách làm việc, mối quan hệ giữa con người với con người, giữa trường mầm non với các tổ chức kinh tế, xã hội, văn hóa khác…)

Một quan điểm khác lại phân chia môi trường giáo dục thành môi trường

vật chất và môi trường xã hội.

Môi trường vật chất trong trường mầm non bao gồm các trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, không gian phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Môi trường vật chất tạo cho trẻ những cơ hội tốt để trẻ thỏa mãn nhu cầu hoạt động và phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, thẩm mĩ, đạo đức, xã hội.

Môi trường xã hội được hiểu là toàn bộ những điều kiện xã hội như chính

trị, văn hóa, các mối quan hệ, giúp trẻ hình thành nhân cách của mình.

Môi trường xã hội đặc biệt được nhấn mạnh ở đây là môi trường giao tiếp trong trường mầm non bao gồm sự giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với những người xung quanh. Môi trường này vừa mang tính chất sư phạm vừa mang tính chất gia đình.[2]

Việc phân loại môi trường có thể khác nhau, tuy nhiên đều quan trọng đối với giáo dục mầm non là cần phải cung ứng điều kiện cần thiết để kích thích và phục vụ trẻ hoạt động một cách tích cực, chăm sóc trẻ tốt, thông qua đó, nhân cách trẻ sẽ được phát triển tốt và thuận lợi.

Hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ. Trong đó có hai bộ phận không thể tách rời nhau, bổ sung cho nhau đó là: môi trường vật chất (phòng, nhóm, lớp, hành lang, trang thiết bị dậy học) và môi trường tinh thần (bầu không khí, quan hệ xã hội giao tiếp với trẻ và người lớn, trẻ với trẻ, và những người lớn với nhau).

Không chỉ vậy, đối với các nhà giáo dục khi tạo được môi trường phù hợp cho trẻ hoạt động sẽ là phương tiện, là điều kiện để phát triển phù hợp với từng trẻ và từng lứa tuổi. Có một môi trường giáo dục tốt sẽ thu hút được sự quan tâm, chú ý, sự tham gia của các bậc phụ huynh.