SKKN Một số phương pháp dạy học giúp học sinh tránh được nỗi sợ học lập trình phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực của người học qua phần chủ đề 5 “ giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính” tin học 10

Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ. 

• LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. 

• Lí do chọn đề tài  

1. 1. • Cách mạng công nghiệp 4.0 đã tạo ra nhiều đột phá về công nghệ mới trong các lĩnh vực như: trí tuệ nhân tạo, chế tạo robot, phát triển mạng internet, công nghệ in 3D, công nghệ nano, công nghệ sinh học, khoa học vật liệu, lưu trữ năng lượng và tin học. 

Trong quá trình giảng dạy nhiều năm thì tôi nhận thấy: 

• Theo thói quen của nhiều em học sinh, các em hiểu nghiễm nhiên học môn tin là học những thao tác sử dụng như cách sử dụng internet, sử dụng hệ điều hành window, chương trình soạn thảo văn bản MS Word, chương trình soạn thảo trình diễn MS PowerPoint … Đây là những phần học không cần đòi hỏi tư duy, mà chỉ cần học kĩ và nhớ thao tác, thực hành nhiều lần thì sẽ thành  thạo 
• Nhưng khi học bộ môn lập trình thì hầu như các em bị “choáng” vì bộ môn rất “mới”,và cách học cũng “mới”. Học những thao tác và thực hành nhiều không còn tác dụng, học thuộc bài cũng không còn ổn nữa. Lúc này các em cần phải học cách tư duy logic, tìm thuật toán, và viết những dòng lệnh máy tính chính xác đến từng đấu chấm, dấu phẩy. 
• Giao diện chương trình không thân thiện, dễ gây sự nhàm chán cho học sinh. 
• Về mặt cú pháp nó chỉ dễ đọc đối với những học sinh các nước nói tiếng Anh. 
• Không có tính thực tiễn, nên không gây hứng thú cho học sinh. 
• Hiện trạng phòng thực hành của trường THPT Nghi Lộc 3 thì có  phòng nhưng các máy tính hoạt động không ổn định , nhiều máy hỏng. Nên tình trạng thiếu máy thực hành cũng là một lí do làm học sinh sự học lập trình. 
• Với tâm lí thông thường các em học sinh coi tin học là môn phụ không quan trọng nên nhiều em chủ quan không dành đủ thời gian để học nên không hiểu bài và dần bị mất căn bản. Đây cũng là lí do mà nhiều em bị điểm kém và mặc cảm với học lập tình dù có thể các em học rất giỏi các môn học khác. 
• Ở trường phổ thông chúng ta không chú trọng học chuyên sâu về ngôn ngữ lập trình để tạo ra các phần mềm máy tính mà tập trung rèn luyện kĩ năng tư duy logic, tư duy hệ thống và sáng tạo không chỉ để giải quyết những vấn đề trong tin học mà đây còn là những kĩ năng vô cùng quan trọng để giải quyết nhiều vấn đề trong cuộc sống. 

Trước những thực trạng đó tôi đã băn khoăn , trăn trở và suy nghĩ:  

• Làm thế nào cho các em học sinh không còn nỗi sợ khi học lập trình 
• Làm thế nào để các em có thể tạo ra các chương trình thú vị bằng cách sử dụng các câu lệnh Python. Cũng giống như những môn học khác như toán học, vật lý, hóa học … khi các em đã thực sự hiểu và yêu thích bộ môn tin học các em sẽ tìm thấy nhiều niềm vui, sự đam mê khi tìm hiểu và khám phá những điều mới mẻ nhưng đầy hấp dẫn trong bộ môn tưởng chừng như khô khan này. 

     Từ những băn khoăn , suy nghĩ đó tôi đã nghiên cứu ra một số phương pháp. Qua nhiều lần ứng dụng, tôi đã đạt được kết quả rất khả quan, nên muốn chia sẻ một chút kinh nghiệm của mình cho đồng nghiệp qua đề tài 

 “ Một số phương pháp dạy học giúp học sinh tránh được nỗi sợ học lập trình phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực của người học qua phần chủ đề 5 “ giải quyết vấn đề với sự trợ giúp của máy tính” tin học 10 ”. 

• Tính mới của đề tài trong thực tế của ngành giáo dục. 

Thứ nhất, trong thực tế chúng ta đã thay đổi trong việc soạn giáo án theo yêu cầu của bộ giáo dục là đưa phần định hướng năng lực vào trong phần mục tiêu của bài học. Đề tài này, tôi đã làm rõ được mỗi phần kiến thức trong tiến trình bài học giáo viên hình thành cho học sinh năng lực gì. Như vậy, nó đã khắc phục được tính chung chung trong cách soạn giáo án cũ. 

Thứ hai, theo “chương trình giáo dục phổ thông tổng thể” thì bên cạnh định hướng năng lực cho học sinh thì giáo viên còn phải hình thành phẩm chất cần đạt qua mỗi bài học. Đề tài này, tôi đã làm rõ được  các phẩm chất cần đạt qua mỗi phần kiến thức trong tiến trình bài học. 

Thứ ba, khi thiết kế các hoạt động dạy học có nhiều sự linh động, đa dạng  giữa các bài , giữa các nội dung. Ví dụ như: 

 ( Thường phù hợp vào hoạt động khởi động để tăng hứng thú hoặc hoạt động luyện tập, vận dụng ) 

 Thu hút sự chú ý bằng cách đặt câu hỏi hoặc tổ chức trò chơi nhỏ 

 Dẫn dắt nội dung bằng câu chuyện và hình ảnh minh họa cho bài giảng 

 Trưng bày sản phẩm học tập của học sinh 

 Tăng độ tương tác giữa giáo viên và học sinh 

 Giảng bài một cách hài hước 

 Tạo hoạt động tập thể, nhóm 

 Chuẩn bị giáo án một cách kỹ lưỡng 

 Sử dụng sơ đồ Mindmap 

Hoạt động thực hành được thực hiện trên máy tính của nhà trường và cả trên máy tính cá nhân hay điện thoại thông minh của học sinh 

Giáo viên hướng dẫn học sinh cài đặt trên máy tính và điện thoại của học sinh phần mềm Python . hoặc có thể sử dụng web chạy trực tiếp như: https://www.programiz.com/python-programming/online-compiler/ 

 Việc thể hiện các hoạt động kiểm tra thường xuyên hay định kì có thể được thực hiện qua ứng dụng cộng nghệ số khác nhau như:  

1. Sử dụng https://quizizz.com/ để tạo câu hỏi rồi cho thực hiện trực tiếp hay giao về nhà để tạo hứng thú cho học sinh. 
2. Sử dụng https://azota.vn/  Ứng dụng giao bài tập, kiểm tra 

• MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 

• Mục tiêu 1: Tìm hiểu thực trạng, nguyên nhân vì sao học sinh không hứng thú học lập trình , tìm ra biện pháp giúp học sinh học lập trình, có hiệu quả tốt nhất. 
• Mục tiêu 2: Trên cơ sở lí luận và khảo sát thực tiễn, rút ra được những điểm tích cực và hạn chế khi học sinh học lập trình, đề xuất các biện pháp góp phần giúp học sinh cải tiến việc dạy và học lập trình cho học sinh trung học phổ thông. 

• KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 

• Khách thể nghiên cứu: 

     + Chương trình THPT 2018 môn tin học lớp 10 

     + Phần mềm ứng dụng Python 

• Đối tượng nghiên cứu 

        Đối tượng: Học sinh lớp 10 Trường THPT Nghi Lộc 3- xã Nghi Xuân – Nghi Lộc – Nghệ An 

• GIẢ THUYẾT KHOA HỌC 

• Nếu đề tài được áp dụng thành công thì sẽ giúp học sinh  nâng cao chất lượng học tập bộ môn lập trình cũng như các môn học khác. 
• Góp phần giúp nhà trường nâng cao chất lượng giáo dục học sinh. 

 -Học sinh hoàn thành khối lượng bài tập thực hành cao hơn trước từ 1,2 đến 1,5 lần; chủ động thực hành độc lập, sáng tạo và làm được bài tập thực hành ngay tại lớp. 

Học sinh thực hành nhanh và kĩ năng gõ phím đúng yêu cầu.   – Học sinh sẽ không còn nỗi sợ khi nói đến học lập trình  

• NHIỆM VỤ VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 

• Nhiệm vụ nghiên cứu 

Sáng kiến kinh nghiệm có nhiệm vụ sau đây: 

• Phân tích rõ thực trạng về việc dạy học tin học lớp 10 THPT. – Xây dựng KHDH  theo năng lực. 
• Xây dựng các hoạt động hình thành kiến thức khi dạy học tin học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh lớp 10  THPT –  Kết quả thực nghiệm. 

• Phạm vi nghiên cứu.  

• Về nội dung 

         +  Khả năng học lập trình của học sinh lớp 11 và lớp 10  trường THPT Nghi Lộc 3 . 

         + Đề xuất một số giải pháp nhằm chất lượng và tạo hứng thú học lập trình cho học sinh khối 10 . 

• Về Thời gian 

Thời gian tiến hành điều tra và phân tích: Từ tháng 11/2020