SKKN Một số phương pháp dạy từ vựng tiếng anh ở tiểu học

A. PHẦN MỞ ĐẦU 

I. Lý do chọn đề tài 

  Trong quá trình học ngoại ngữ, từ vựng có thể xem là phần quan trọng 

nhất vì nó là phương tiện dùng để diễn đạt ý tưởng đồng thời đó cũng là cầu nối giữa các kĩ năng nghe, nói, đọc và viết. Tuy nhiên, việc dạy từ vựng lại không đơn giản chút nào, nhất là dạy cho trẻ đang ở ngưỡng bắt đầu học ngoại ngữ. Dạy tiếng Anh nói chung và dạy từ vựng nói riêng cho trẻ đòi hỏi ở người giáo viên không chỉ có khả năng ngôn ngữ mà còn là cách làm thế nào để khiến học sinh tham gia vào bài học. Để làm được điều đó, giáo viên buộc phải tạo ra sự đa dạng trong các hoạt động trong giờ học. Đó là lí do tại sao giáo viên cần lựa chọn và phối hợp các phương pháp và kỹ thuật dạy từ một cách  linh hoạt và uyển chuyển  để duy trì khả năng tập trung vốn kém ở học sinh tiểu học. Làm thế nào  có thể tạo ra cho trẻ một không khí học tập vui vẻ và thư giãn mà hiệu quả là điều mà  tôi băn khoăn, trăn trở. 

II. Mục đích và phương pháp nghiên cứu 

1. Mục đích 

 Đề tài tập trung nghiên cứu việc sử dụng các kỹ thuật và  phương pháp dạy từ vựng cho học sinh tiểu học. Trên cơ sở đó, đưa ra một số kiến nghị để nâng cao hiệu quả của việc vận dụng từ vựng trong các tình huống giao tiếp.       Việc vận  dụng  đúng đắn và  khoa học  các kỹ thuật dạy từ  trong giờ học Tiếng Anh ở Tiểu học nhằm: 

• Tạo sự hứng thú say mê học tập của học sinh .  

• Khơi dậy niềm khao khát tham gia vào hoạt động tìm hiểu, khám phá, thử nghiệm của học sinh. 

• Giúp HS chủ động thực hiện các hoạt động học tập. 

• Giúp HS tập trung chú ý. 

• Tạo điều kiện cho học sinh vừa học, vừa chơi . 

• Giúp các em tái hiện, hệ thống hóa kiến thức một cách dễ dàng nhất . 

2. Phương pháp nghiên cứu : 

Giáo viên cần áp dụng nhiều phương pháp nghiên cứu như:

• Phương pháp điều tra 
• Phương pháp thực nghiệm 
• Phương pháp nghiên cứu lí thuyết dạy ngôn ngữ 
• Nghiên cứu các phương pháp dạy từ qua tài liệu, mạng, trên truyền hình. 

III. Giới hạn đề tài  

• Giới thiệu các phương pháp và kỹ thuật dạy từ vựng Tiếng Anh cho học sinh Tiểu học. 
• Đưa ra một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy từ. 
• Đối tượng nghiên cứu là học sinh lớp 3, 4 của trường tiểu học Khương Đình 

IV. Cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn 

1. Cơ sở lý luận : 

Trong dạy và học tiếng Anh, từ vựng là một trong ba thành tố tạo thành hệ thống kiến thức ngôn ngữ và đóng vai trò là phương tiện, điều kiện hình thành và phát triển kỹ năng giao tiếp. Trong bất kỳ một ngôn ngữ nào, vai trò của từ vựng cũng hết sức quan trọng. Có thể thấy một ngôn ngữ là một tập hợp của các từ vựng. Không thể hiểu ngôn ngữ mà không hiểu biết từ vựng, hoặc qua các đơn vị từ vựng. Nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc chỉ hiểu các đơn vị từ vựng riêng lẻ, độc lập với nhau mà chỉ có thể nắm vững được ngôn ngữ thông qua mối quan hệ biện chứng giữa các đơn vị từ vựng. Như vậy việc học từ vựng và rèn luyện kĩ năng sử dụng từ vựng là yếu tố hàng đầu trong việc truyền thụ và tiếp thu một ngôn ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng. Vì từ vựng là một đơn vị ngôn ngữ nên nó được thể hiện dưới hai hình thức: Lời nói và chữ viết. Muốn sử dụng được ngôn ngữ đó, tức là phải nắm vững hình thức biểu đạt của từ bằng lời nói và chữ viết. Song do có mối liên quan của từ vựng với các yếu tố khác trong ngôn ngữ (ngữ pháp, ngữ âm, ngữ điệu …) hoặc trong tình huống giao tiếp. Nếu không có một vốn từ vựng cần thiết thì người học không thể sử dụng các cấu trúc câu và các chức năng ngôn ngữ trong giao tiếp. Tuy nhiên, các quan điểm dạy và học từ vựng trong tiếng Anh không ngừng biến đổi dẫn đến các phương pháp dạy và học từ vựng cũng đã có nhiều đổi thay. Do đó, việc lựa chọn phương pháp dạy hoc như thế nào để phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của học sinh, bồi dưỡng năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên cho học sinh là điều mà tất cả giáo viên dạy Tiếng Anh quan tâm. 

2. Cơ sở thực tiễn 

Hiện nay trong nhà trường tiểu học việc dạy và học tiếng Anh đang diễn ra cùng với sự đổi mới phương pháp giáo dục, nhằm làm phù hợp với nhận thức của học sinh, giúp cho học sinh được tiếp cận với các nội dung, kiến  thức hiện đại. Vốn từ vựng tiếng Anh trong chương trình học cũng được sử dụng phù hợp với sự phát triển chung của xã hội và đặc điểm tâm lí của học sinh. Do học sinh tiểu học đang hình thành và phát triển năng lực nhận thức trên cơ sở tư duy cụ thể nên việc dạy từ vựng cần bắt nguồn từ hệ thống chủ điểm, chủ đề thú vị, gần gũi với trải nghiệm của các em để quá trình học tập diễn ra tự nhiên. Ở độ tuổi này học sinh vận dụng từ vựng tốt nhất khi được tham gia tích cực vào các hoạt động giao tiếp thông qua các tình huống cụ thể, các chủ đề quen thuộc. Điều này đòi hỏi mỗi giáo viên phải vận dụng, linh hoạt, mềm dẻo các phương pháp và kỹ thuật dạy từ nhằm đáp ứng nhu cầu và điều kiện dạy học khác nhau ở các địa phương. Hơn nữa việc cung cấp vốn từ cho học sinh phải đảm bảo tính liên thông giữa các cấp học, tính tích hợp giữa các chủ đề, chủ điểm. Làm thế nào để cung cấp cho học sinh vốn từ vựng  phong phú và qua đó giúp các em hình thành và phát triển năng lực sử dụng Tiếng Anh như một công cụ giao tiếp? đó là câu hỏi lớn cần được giải đáp để nâng cao chất lượng học từ của vựng của học sinh Tiểu học.  

V. Kế hoạch thực hiện : 

1. Xác định trình độ tiếng Anh của học sinh. Cần thực tế về những việc giáo viên  trông đợi các em làm. 
2. Suy nghĩ cách thức thiết kế nội dung bài học để học sinh có thể hiểu và sử dụng một cách đầy đủ, trọn vẹn từ vựng đã được dạy bằng cách: 
   • Liên kết nội dung bài học với hiểu biết sẵn có của học sinh như thế nào?  – Xây dựng thông tin nền như thế nào?  Chiếu một đoạn video hoặc  một bài hát, hay đọc to một cuốn sách về chủ đề có liên quan. 

 Xác định ngôn ngữ và khái niệm nào cần được dạy trước. 

• Phát triển từ vựng thuộc phạm vi bài học như thế nào?  
• Cần những dụng cụ hình ảnh trợ giúp nào? 

1. Cân nhắc xem có thể dạy như thế nào đối với những học sinh học theo phương thức bằng miệng, bằng hình ảnh, bằng âm thanh hay bằng vận động. 
2. Chuẩn bị các phương tiện trợ giúp giảng dạy như bản đồ, biểu đồ, tranh ảnh và thẻ ghi chú trước khi bắt đầu giờ dạy. 
3. Bổ sung ngân hàng từ vựng vào các hoạt động của học sinh. 
4. Điều chỉnh bài khóa để giải thích lại các khái niệm bằng ngôn ngữ tiếng Anh dễ hiểu hơn. Lược bỏ những chi tiết không cần thiết. 
5. Lựa chọn trò chơi phù hợp với từng bài học cụ thể để củng cố và kiểm tra việc nắm bắt và vận dụng từ đã học của học sinh. 
6. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học, đầu tư nghiên cứu các phần mềm phục vụ cho việc dạy từ, tích cực thiết kế trò chơi trên máy vi tính nhằm làm tăng vốn từ cho học sinh, chọn lọc và xây dựng kho tư liệu trò chơi có chất lượng để tích lũy thành hệ thống phục vụ thường xuyên, lâu dài và thuận lợi cho việc đổi mới phương pháp dạy từ vựng.