SKKN Phân loại và hướng dẫn học sinh làm bài tập nhận biết các chất vô cơ ở chương trình Hóa học lớp 9

MỤC LỤC

1. MỞ ĐẦU
2. Lí do chọn đề tài.

         Hóa học là bộ môn khoa học thực nghiệm, kiến thức hóa học được vận dụng rất nhiều trong thực tế cũng như trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nó có liên quan đến vấn đề kinh tế – xã hội – môi trường như: sản xuất lương thực, thực phẩm… Đặc biệt có khả năng phát huy sự hiểu biết của học sinh đối với thế giới bên ngoài nếu giáo viên biết khai thác, lồng ghép, tích hợp liên hệ các câu hỏi, bài tập thực tiễn vào trong quá trình dạy và học. Với phương châm giáo dục hiện nay, trước hết tạo điều kiện cho học sinh “Học đi đôi với hành, lý thuyết gắn liền với thực tế” tạo cho học sinh sự hứng thú, hăng say trong học tập. Xây dựng cho các em thái độ học tập đúng đắn, phương châm học tập chủ động, tích cực, sáng tạo, lòng ham học, ham hiểu biết, năng lực tự học, tự thu thập thông tin, phân tích thông tin, vận dụng kiến thức vào cuộc sống, giúp cho các em có nhiều hiểu biết về tự nhiên và hoạt động của nó đối với đời sống con người, đặc biệt là đối với môi trường, từ đó giáo dục các em ý thức bảo vệ môi trường.

          Trong những năm gần đây đối với bộ môn hóa học lớp 9, vấn đề về phân biệt và hướng dẫn học sinh làm bài tập nhận biết các chất bị mất nhãn có áp dụng trong dạy học và làm các bài kiểm tra, song vẫn còn nhiều học sinh còn lúng túng trong việc làm loại bài tập này. Phần vì do tiết dạy còn hạn  chế (45 phút) do đó phần lớn giáo viên tập chung đi sâu vào nội dung bài dạy, thời gian dành cho việc phân loại và hướng dẫn nhận biết các chất còn rất ít, Do đó học sinh chỉ lĩnh hội được kiến thức suông, chính vì thế trong quá trình học tập, học sinh dễ bị nhàm chán, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập của bộ môn. 

          Là một giáo viên giảng dạy bộ môn hóa học đã nhiều năm, tôi thực sự trăn trở về vấn đề này và tôi nghỉ rằng, ngoài việc phát huy tốt các phương pháp giảng dạy tích cực, thì vấn đề quan trọng không thể thiếu đó là hướng dẫn và phân loại bài tập nhận biết nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo, tự tin và hứng thú trong học tập, nhất là các giờ thực hành. Với lí do trên, tôi đã mạnh dạn, tìm tòi, nghiên cứu, tham khảo… và áp dụng đề tài “Phân loại và hướng dẫn học sinh làm bài tập nhận biết các chất vô cơ ở chương trinh Hóa Học lớp 9”  với mong muốn nâng cao chất lượng đại trà và chất lượng mũi nhọn,

2. Mục đích nghiên cứu

        Nghiên cứu đề tài này với mục đích giúp học sinh biết phân loại và hướng dẫn làm bài tập nhận biết chất vô cơ đã mất nhẫn, góp phần nâng cao hứng thú và kết quả học tập môn hóa học. Học sinh hình thành kỹ năng thao tác thí nghiệm, biết cách làm bài tập nhận biết và phân biệt các chất ở chương trình hóa học lớp 9. 

3. Đối tượng nghiên cứu.

     – Đối tượng: Học sinh khối 9 –  Trường THCS Hoằng Đông – Hoằng Hoá.

     – Phạm vi: Bộ môn Hóa Học lớp 9.

4. Phương pháp nghiên cứu.

        Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau

    – Phương pháp nghiên cứu sách tham khảo Hoá học dành cho học sinh THCS.

    – Phương pháp nghiên cứu đề thi HSG cấp Huyện, cấp Tỉnh qua các năm.

    – Phương pháp phân loại được các bài tập nhận biết dựa vào tính chất vật lí và tính chất hoá học.

    – Phương pháp tổ chức dạy phụ đạo học sinh yếu, kém và bồi dưỡng học sinh khá giỏi.

    – Phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh 2 tuần 1 lần.

    – Tổ chức triển khai, đánh giá hiệu quả thông qua sinh hoạt chuyên môn của tổ.

1. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

         Nhận biết và phân biệt các chất vô cơ ở chương trình hoá học lớp 9 là một trong những nguồn kiến thức để hình thành kiến thức và kĩ năng thao tác cho học sinh. Thông quan nhận biết và phân biệt các chất, học sinh được rèn luyện, củng cố và tìm tòi phát hiện ra kiến thức, kĩ năng mới. Nhận biết và phân biệt các chất là công cụ hữu hiệu để kiểm tra kiến thức, kĩ năng của học sinh, qua đó giáo viên có những biện pháp giúp đỡ học sinh vượt qua khó khăn và khắc phục những sai lầm thông qua thực hành thí nghiệm. 

       Với học sinh lớp 9, nhất là bộ môn Hoá học, việc hình thành kĩ năng giải bài tập nhận biết là cả một quá trình, do vậy tôi phải hướng dẫn các bước đi cho học sinh hiểu từ mức độ dễ đến khó, sau đó mới tiến hành làm mẫu một vài ví dụ đơn giản, từ đó học sinh hiểu thì mới biết cách làm bài. Việc lập luận để giải thành công một bài nhận biết ( hoặc phân biệt chất ) đối với học sinh trung bình của lớp 9 là một vấn đề khó, học sinh thường bí từ, bí câu khi làm loại bài tập này.

       Với chút ít kinh nghiệm của bản thân và những kinh nghiệm học hỏi được từ đồng nghiệp, tham khảo các nguồn tài liệu, các đề thi, các bài kiểm tra….. . Tôi hy vọng rằng sẽ góp được một phần nhỏ trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Hoá học lớp 9.

2. Thực trạng  vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. 

              2.1. Thuận lợi và khó khăn

           – Thuận lơi.

        Hiện nay có nhiều kênh thông tin cung cấp tài liệu cho học sinh như sách giáo khoa, sách bài tập, sách tham khảo, đặc biệt là việc học tập trực tuyến. Đa số các em năng động, thích tìm tòi khám phá các vấn đề xung quanh. Phương tiện dạy học hiện nay ngày càng đa dạng hiện đại. Đội ngũ giáo viên yêu nghề nhiệt tình, có năng lực chuyên môn vững vàng, ham học hỏi.

        Thực tế trong những năm gần đây, bộ môn hoá học bậc THCS đã và đang được quan tâm nhiều hơn cả về cơ sở vật chất cũng như thời gian dạy ngoài giờ lên lớp và bậc phụ huynh đều quan tâm. Vì lẽ đó hiệu quả của môn học ngày càng