SKKN Phát triển năng lực cho học sinh thông qua dạy học dự án “Chương V: Di truyền học người – Sinh học 12, ban cơ bản”

  Trang 

PHẦN  I. ĐẶT VẤN ĐỀ

5 1. Lý do chọn đề tài 5 

2. Mục đích, ý nghĩa, tính mới của đề tài  6 
3. Đối tượng, khách thể nghiên cứu 7 

1. Giả thuyết nghiên cứu 7 
2. Phương pháp nghiên cứu 7
3.  PHẦN II. NỘI DUNG ĐỀ TÀI 8 

Chương I CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 8 

1. Cơ sở lý luận của dạy học dự án     8 
2. Cơ sở thực tiễn DHDA tại trường THPT 15 

Chương II TỔ CHỨC THỰC HIỆN DẠY HỌC DỰ ÁN  18 

CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI  

1. Thời lượng dự án 18 
2. Mục tiêu dự án 18 
3. Thiết bị dạy học và học liệu 20 
4. Phương pháp dạy học 21 
5. Kế hoạch dạy học 21 
6. Bộ câu hỏi định hướng 22 

10. Tiến trình dạy học dự án 22 

ChươngIII. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM 27 1. Mục đích thực nghiệm 27 

1. Đối tượng và phạm vi thực nghiệm 27 
2. Thời điểm thực nghiệm 27 4. Phương pháp thực nghiệm 27 

5. Kỹ năng học sinh thực nghiệm được hướng dẫn và bồi 30 dưỡng 

PhầnIII. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 31 

1. Kết luận  31 2. Kiến nghị 32 

  TÀI LIỆU THAM KHẢO 33 

  PHỤ LỤC 

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lý do chọn đề tài: 

• Xuất phát từ yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy ở trường phổ thông. 

Để đảm bảo phát triển bền vững, nhiều quốc gia đã không ngừng đổi mới giáo dục để nâng cao chất lượng nguồn lực, trang bị cho thế hệ tương lai nền tảng văn hóa vững chắc và năng lực thích ứng cao trước mọi biến động của thiên nhiên và xã hội. Đổi mới giáo dục đã trở thành nhu cầu cấp thiết và xu hướng mang tính chất toàn cầu.  

Mục tiêu đổi mới được Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội quy định:       “ Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hòa đức, trí, thể, mĩ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh”. 

Đổi mới phương pháp dạy học bao gồm cả đổi mới phương pháp dạy và phương pháp học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo ở người học, hướng việc tìm tòi khám phá tri thức về phía người học. 

• Xuất phát từ thực trạng dạy học hiện nay ở trưởng phổ thông. 

Thực trạng dạy học hiện nay ở trường phổ thông có hai vấn đề cần quan tâm. 

+ Nền giáo dục mang tính “hàn lâm, kinh viện” trong đó người thầy đóng vai trò chính trong việc truyền thụ kiến thức cho học sinh, học sinh tiếp thu tri thức một cách thụ động, ít chú ý đến việc rèn luyện tính tích cực, tự lập, sáng tạo cũng như khả năng vận dụng tri thức đó vào thức tiễn. 

+ Nền giáo dục “ứng thi” việc học của học sinh mang nặng tính chất đối phó với các kỳ thi chạy theo thành tích, bằng cấp ít chú ý đến việc phát triển nhân cách toàn diện và năng lực của học sinh. 

• Xuất phát từ ưu điểm của dạy học dự án. 

Dạy học dự án là phương pháp dạy học tích cực lấy hoạt dộng của người học làm trung tâm trong đó cá nhân hay nhóm người học thiết lập một dự án có nội dung gắn kết với nội dung học tập. Dựa vào tri thức, kinh nghiệm và kỹ năng vốn có, trên cơ sở phân tích thực tiễn thuộc phạm vi học tập, cùng với tài liệu, phương tiện, người học đề xuất ý tưởng, thiết kế dự án, soạn thảo và hoàn chỉnh dự án . Qua đó tạo hứng thú cho người học, rèn cho người học các kỹ năng cần thiết của xã hội hiện nay như kỹ năng thu thập và xử lý thông tin, kỹ năng giao tiếp và cộng tác,…kỹ năng của thế kỷ 21. 

• Xuất phát từ nội dung kiến thức phần Di truyền học người. 

Di truyền học người là nội dung gắn liền lý thuyết với thực tiễn. Thông qua tìm hiểu nguyên nhân, cơ chế phát sinh và các biện pháp phòng ngừa cũng như chữa trị  các bệnh di truyền người, thấy được sự tác động mạnh mẽ của môi trường đến tình hình sức khỏe của con người, từ đó hình thành cho các em thái độ có ý thức tốt bảo vệ môi trường sống, bảo vệ sức khỏe, hệ gen của con người và đặc biệt là bản thân các em học sinh. 

Chính vì những lý do trên, chúng tôi đã chọn đề tài “PHÁT TRIỂN NĂNG 

LỰC CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC DỰ ÁN “CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI – SINH HỌC 12, BAN CƠ BẢN” nhằm mục đích góp phần thiết thực vào đổi mới phương pháp, hình thức dạy học hiện nay, nâng cao hiệu quả dạy và học môn Sinh học ở trường phổ thông, hình thành và phát triển cho học sinh các năng lực cần thiết trong quá trình học tập và thực tiễn đời sống. 

1. Mục đích, ý nghĩa, tính mới của đề tài. 

• Mục đích của đề tài. 

Phân tích, xây dựng và thiết kế kế hoạch dạy học chủ đề Di truyền học người (Sinh học 12 cơ bản) bằng phương pháp dạy học theo dự án nhằm phát triển các năng lực cho học sinh tiếp cận chương trình giáo dục phổ thông mới. 

Thiết kế giáo án theo định hướng chương trình phổ thông 2018, cung cấp thêm cho đồng nghiệp tài liệu và ví dụ tham khảo về phương pháp dạy học dự án để có thể áp dụng rộng rãi trong quá trình dạy học. 

• Ý nghĩa của đề tài. 

Tổ chức dạy học theo dự án phần Di truyền học người (Sinh học 12) nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, hình thành kỹ năng nghiên cứu khoa học, phát triển kỹ năng thực hành, kỹ năng tư duy bậc cao, rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề thực tiễn.  

• Tính mới của đề tài. 

Phân tích, xác định được các năng lực cần hình thành cho học sinh thông qua dạy học chủ đề Di truyền học người. 

Nghiên cứu, phân tích chủ đề Di truyền học người, thiết kế giáo án dạy học và thử nghiệm của phương pháp dạy học dự án theo hướng phát triển các năng lực chung và năng lực chuyên biệt cho học sinh. 

Cung cấp thêm tư liệu và một số vấn đề cơ bản để giúp giáo viên tiếp cận nhiều hơn nữa về phương pháp dạy học dự án để áp dụng vào giảng dạy bộ môn Sinh học. 

1. Đối tượng và khách thể nghiên cứu. 

3.1.Đối tượng nghiên cứu. 

Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo dự án trong dạy học phần Di truyền học người (Sinh học 12- Cơ bản). 

3.2. Khách thể nghiên cứu. 

Học sinh khối 12 trường THPT 

Giả thuyết nghiên cứu. 

Các biện pháp dạy học dự án phần Di truyền học người ( Sinh học 12) đề xuất sẽ nâng cao chất lượng dạy và học; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. 

1. Phương pháp nghiên cứu: 

• 1.Phương pháp nghiên cứu lý luận : 

Phân tích phương pháp dạy học dự án: Khái niệm, đặc điểm, ưu nhược điểm, phân loại dạy học dự án, quy trình dạy học dự án,…