SKKN Phát triển năng lực tự học và hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử cho học sinh qua tổ chức dạy học bài 17 “Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà từ sau ngày 2-9-1945 đến trước ngày 19-12-1946” (lớp 12) theo mô hình lớp học đảo ngược với sự hỗ trợ của công cụ trực tuyến Padlet

A. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài 

 Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học”. Trong định hướng phát triển năng lực người học hiện nay, năng lực tự học (NLTH) có vai trò quan trọng không chỉ trong giáo dục nhà trường mà cả trong thực tiễn của mỗi cá nhân. Ngoài việc nâng cao kết quả học tập, tự học còn tạo cơ hội cho người học phát triển và rèn luyện kĩ năng hoạt động độc lập, sáng tạo và học tập suốt đời. Để phát triển được NLTH cho người học đòi hỏi mỗi giáo viên (GV) phải sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tích cực, đa dạng hóa các mô hình dạy học…  

Trong các mô hình dạy học hiện nay, mô hình lớp học đảo ngược (Flipped classroom) là mô hình giáo dục hiện đại đáp ứng được những yêu cầu nêu trên. Thay vì giảng dạy như thường lệ, GV sẽ là người hướng dẫn; ngược lại người học thay vì tiếp thu kiến thức thụ động từ GV, các em sẽ tự tiếp cận kiến thức ở nhà, tự mình trải nghiệm, khám phá, tìm tòi các thông tin liên quan đến bài học. Mô hình mới này giúp học sinh (HS) phát huy và rèn luyện tính tự học, tính chủ động làm chủ quá trình học tập của bản thân mà không bị động, phụ thuộc trong quá trình khám phá tri thức. 

Để tổ chức mô hình lớp học đảo ngược (LHĐN) hiệu quả, người GV cần có sự hỗ trợ của các công cụ trực tuyến nhằm giúp HS trong quá trình tự học, tự nghiên cứu bài học trước khi đến lớp như Zalo, Messenger, Microsoft Teams, Classdojo, Shubclassroom, Edmodo, Padlet… Trong số đó, Padlet được coi là một công cụ hỗ trợ hiệu quả. Padlet là trang mạng cho phép chúng ta cộng tác với những người dùng khác bằng văn bản, hình ảnh, liên kết và các nội dung khác. Cũng từ đây, GV có thể hướng dẫn và giúp học sinh phát NLTH một cách hiệu quả. Đồng thời, HS sẽ khai thác được học liệu bài học, hoàn thiện những dạng bài tập GV yêu cầu sẵn trước khi vào bài học chính thức và hoàn thiện các bài tập trắc nghiệm khách quan qua mô hình LHĐN để góp phần nâng cao hiệu quả bài thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử.  

Việc áp dụng mô hình LHĐN trong dạy học môn Lịch sử sẽ khắc phục được hạn chế “cháy giáo án” ở trên lớp do khối lượng kiến thức lớn mà thời gian tiết học có hạn; giúp GV và HS có thời gian để củng cố kiến thức cơ bản và phát triển tư duy bậc cao; giúp HS luyện được nhiều dạng bài tập theo 4 mức độ trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia. Đồng thời, quá trình tự nghiên cứu bài học ở nhà, hoàn thành các nhiệm vụ trước khi đến lớp sẽ hình thành và phát triển NLTH cho HS. Bên cạnh đó, môn Lịch sử nói chung và bài 17 “Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà từ sau ngày 2-9-1945 đến trước ngày 19-12-1946” với nguồn tư liệu phong phú, nhiều kiến thức khó cần khai thác sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong việc áp dụng mô hình LHĐN. 

Xuất phát từ những lý do trên và nhằm góp phần đề xuất quy trình dạy học theo mô hình LHĐN trong môn Lịch sử nên tôi chọn đề tài “Phát triển năng lực tự học và hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử cho học sinh qua tổ chức dạy học bài 17 “Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà từ sau ngày 2-9-1945 đến trước ngày 19-12-1946” (lớp 12) theo mô hình lớp học đảo ngược với sự hỗ trợ của công cụ trực tuyến Padlet” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm. Đây là một đề tài mới, chưa được công bố ở bất kỳ cuộc thi, Luận án, luận văn nào. 

• Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 

• Mục đích nghiên cứu 

Xác định khả năng áp dụng mô hình LHĐN trong dạy học bài 17 “Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà từ sau ngày 2-9-1945 đến trước ngày 19-12-1946” (lớp 12) nhằm phát triển NLTH của HS nói riêng và góp phần nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT nói chung. 

• Nhiệm vụ nghiên cứu 

• Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài. 
• Xây dựng quy trình và kế hoạch dạy học bài 17 “Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà từ sau ngày 2-9-1945 đến trước ngày 19-12-1946” (Lịch sử lớp 12) theo mô hình LHĐN với sự hỗ trợ của công cụ trực tuyến Padlet nhằm phát triển NLTH và hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử cho học sinh. 
• Công cụ đánh giá NLTH của HS thông qua mô hình LHĐN. 
• Quy trình hướng dẫn học sinh ôn thi và xây dựng ngân hàng bài tập theo đúng 4 mức độ trong bài 17 (Lịch sử lớp 12) để nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT cho học sinh. 
• Tiến hành thực nghiệm sư phạm để đánh giá khả năng ứng dụng thực tế và hiệu quả của mô hình đã đưa ra. 

• Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 

• Đối tượng nghiên cứu: Mô hình LHĐN với sự hỗ trợ của công cụ trực tuyến Padlet trong dạy học bài 17 “Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà từ sau ngày 29-1945 đến trước ngày 19-12-1946” nhằm phát triển NLTH và hiệu quả bài thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử cho học sinh. 

• Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chỉ nghiên cứu tại trường THPT nơi tác giả công 

tác. 

• Phương pháp nghiên cứu 

Thực hiện đề tài này chúng tôi sử dụng các phương pháp sau: Phương pháp phân tích, tổng hợp; phương pháp phân loại, hệ thống; phương pháp quan sát khoa học; phương pháp khảo sát điều tra; phương pháp thực nghiệm; phương pháp toán học thống 

kê… 

• Đóng góp dự kiến của đề tài 

• Ý nghĩa về mặt lí luận 

• Khẳng định vai trò, ý nghĩa, sự cần thiết của việc áp dụng mô hình LHĐN, ứng dụng Công nghệ thông tin trong trong dạy học bài 17 (lớp 12) nhằm phát triển NLTH và hiệu quả bài thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử cho HS. 
• Đề tài hướng dẫn cụ thể quy trình xây dựng kế hoạch dạy học theo mô hình LHĐN, quy trình hướng dẫn HS ôn thi tốt nghiệp THPT, xây dựng ngân hàng bài tập trắc nghiệm khách quan đủ 4 mức độ với sự hỗ trợ của công cụ trực tuyến Padlet trong dạy học bài 17 (lớp 12) nhằm phát triển NLTH và hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT môn Lịch sử cho học sinh. 

5.2. Ý nghĩa về mặt thực tiễn 

• Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần nâng cao nhận thức về lí luận bộ môn, rèn luyện kĩ năng nghiên cứu khoa học và kĩ năng vận dụng lí luận vào dạy học của bản thân. 
• Đề tài có thể là tài liệu tham khảo cho GV lịch sử và GV các bộ môn khác. 
• Đề tài có thể được các trường THPT khác trên địa bàn tỉnh nghiên cứu và vận dụng phù hợp trong dạy học các đối tượng tương ứng.