SKKN Phương pháp sử dụng Bản đồ tư duy kết hợp phương pháp trực quan trong dạy và học môn Mĩ Thuật

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG BIỂU ĐỒ TƯ DUY VÀ  KẾT HỢP PHƯƠNG PHÁP TRỰC QUAN TRONG DẠY – HỌC MÔN MĨ THUẬT

1. Lý do chọn đề tài :

Mỹ thuật là một trong những môn học đặc thù, giữ vai trò quan trọng trong giáo dục thẫm mỹ ở trường phổ thông hiện nay. Đó là môn học về cái đẹp, khơi dậy tư duy sáng tạo tâm hồn trong sáng, thơ ngây và đáng yêu của lứa tuổi thiếu nhi. Dạy nghệ thuật nói chung và dạy mỹ thuật nói riêng, không phải là đưa ra một công thức cứng nhắc để làm, để vẽ mà điều cốt lõi quan  trọng là lối tư duy, tạo điều kiện cho sự phát triển trí tưởng tượng, khả năng quan sát, sáng tạo của các em. Chính những điều này? làm thế nào để các em chủ động trong học tập là điều mà giáo viên như tôi luôn trăn trở.

2. Mục đích nghiên cứu :

– Là một giáo viên mĩ thuật, việc tìm hiểu đề tài này nhằm củng cố kiến thức đầy đủ, phong phú về các phân môn trong bộ môn mỹ thuật THCS, phong phú về kiến  thức về thường thức mỹ thuật cũng như kĩ năng thực hành, cảm quan mỹ thuật để tạo một tâm thế vững vàng khi đứng trên bục giảng. Bên cạnh đó, giáo viên còn thông qua thực tế đối tượng giảng dạy nhằm nghiên cứu, tìm tòi sáng tạo ra phương pháp dạy học tích cực, có khoa học nhằm truyền đạt kiến thức và rèn luyện kĩ năng sư phạm. Đồng thời tạo được chất lượng tốt cho  học sinh. Từ đó, giáo viên có biện pháp cụ thể để động viên, khuyến khích các học sinh có tư duy mỹ thuật và kiến thức bổ trợ tốt đồng thời khắc phục những hạn chế kiến thức ở một số học sinh.

– Học sinh có vốn kiến thức cơ bản về thường thức mĩ thuật, có kiến thức kĩ năng cảm nhận thẩm mĩ, có kiến thức kĩ năng mĩ thuật và phương pháp học có hiệu quả.

– Giúp học sinh thấy được tầm quan trọng của một số kiến thức mĩ thuật trong trong cuộc sống và trong việc học tập.

– Kích thích và làm cơ sở cho sự “sáng tạo”,“sự hứng khởi, sôi nổi” và “tích cực” của học sinh qua từng tiết học. Từ đó, tạo không khí “học mà chơi, chơi mà học” gạt bỏ được áp lực học tập, tạo cảm giác cho học sinh thích thú trong giờ học. Hình thành ý thức học tập chủ động và nghiên cứu vấn đề có hiệu quả.

– Giáo dục học sinh có ý thức trong việc bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật nói chung và mỹ thuật nói riêng của Việt Nam và thế giới. Thông qua đó, học sinh hình thành cảm quan cái đẹp trong nghệ thuật cũng như trong cuộc sống.

– Đặc biệt, qua phương pháp này, giúp học sinh tiếp cận một phương pháp học tập mới, tích cực, năng động và sáng tạo, kích thích tính tự học, tự nghiên cứu của học sinh. Học sinh cũng có thể áp dụng phương pháp “Biểu đồ tư duy” cho một số môn học khác có hiệu quả hơn.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu :
4. a) Đối tượng nghiên cứu :

Học sinh từ khối 6 đến khối 9 của THCS.

1. b) Phạm vi nghiên cứu :

Học sinh Trường THCS – Minh Khai – TP.Thanh Hóa

– Phân loại học lực của tất cả học sinh.

– Tìm hiểu thái độ học tập của học sinh.

4. Phương pháp nghiên cứu :
5. a) Phương pháp nghiên cứu lý thuyết:

– Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết (Nghiên cứu qua các văn bản, chương trình, giáo trình, tài liệu sách báo về phương pháp dạy học môn Mĩ thuật.)

1. b) Phương pháp nghiên cứu thực tiễn :

Để tìm hiểu thành công đề tài với kết quả áp dụng được hiệu quả thì phương pháp nghiên cứu góp một phần chủ yếu quan trọng. Đồng thời cần có sự kết hợp hài hòa giữa các phương pháp sau:

– Phương pháp “biểu đồ tư duy”.

– Phương pháp trực quan, quan sát sư phạm, minh họa.

– Phương pháp điều tra, có phiếu điều tra.

– Phương pháp lấy ‎ ý kiến chuyên gia.

– Phương pháp gợi trí tò mò cho học sinh.

– Phương pháp đặt vấn đề và giao nhiệm vụ.

– Phương pháp hoạt động nhóm.

– Dự học các chuyên đề trao đổi, dự giờ, rút kinh nghiệm về phương pháp giảng dạy môn Mĩ thuật.

– Tìm giải pháp rút kinh nghiệm.

– Cho HS hoạt động tham quan ngoài trời, tổ chức ngoại khóa.

Tùy theo nội dung từng bài học mà có sự kết hợp phương pháp dạy học phù hợp để mang lại hiệu quả tốt cho quá trình dạy và học.

5. Dự kiến đóng góp của đề tài :

– Đóng góp cho bản thân.

– Đóng góp cho đồng nghiệp khác.

Với đề tài tôi chọn nghiên cứu hy vọng được đóng góp một phần nhỏ bé của mình vào việc dạy và học môn Mĩ thuật ở Trường THCS đạt kết quả cao. 

B. PHẦN NỘI DUNG

   Chương I. Cơ sở khoa học liên quan đến đề tài :

         1.1. Cơ sở pháp lý :

        Nghị quyết TW II khoá VIII tiếp tục khẳng định đổi mới phương pháp giáo dục, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phát triển hiện đại vào quá trình dạy học đảm bảo. 

         1.2. Cơ sở lý luận :

Mĩ thuật là một trong những môn học đặc trưng của chương trình phát triển con người toàn diện, học mĩ thuật trong trường THCS nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản về thẩm mĩ của cái đẹp để các em tiếp xúc và làm quen với cái đẹp, cảm thụ cái đẹp, biết vận dụng vào trong cuộc sống hàng ngày. Hỗ trợ các em ở các môn học khác giúp các em phát triển toàn hiện, lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản góp phần hình thành con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Trong xã hội phát triển nhu cầu thẩm mĩ ngày càng cao, do vậy việc đào tạo con người biết nhận thức, cảm thụ cái đẹp ngày càng quan trọng. Những năm qua giáo dục thẩm mĩ đã trở thành môn học trong chương trình giáo dục phổ thông, là một môn học độc lập, môn Mĩ thuật có mục tiêu chương trình sách giáo khoa, sách hướng dẫn, thiết bị riêng cho dạy và học, giáo viên được đào tạo, kết quả học tập của học sinh được theo dõi và kiểm tra, đánh giá một cách nghiêm túc. Việc giảng dạy môn Mĩ thuật dân tộc đảm bảo cho các em có thể giải quyết được các bài tập hàng ngày và hiểu về vẻ đẹp, về nền mĩ thuật truyền thống, ngoài ra nó còn tạo điều kiện cho học sinh học có hiệu quả cao hơn các môn học khác.

          1.3. Cơ sở thực tiễn :

Từ thực tế giảng dạy môn Mĩ thuật tôi thấy: Các em rất yêu thích Mĩ thuật, vì qua đó các em được tiếp xúc, làm quen với một số tác phẩm hội hoạ nổi tiếng  của thiếu nhi không những ở trong nước mà cả của quốc tế. Các em được vẽ tranh, vẽ những gì mình mơ ước, mình yêu thích, tập trung trang trí góc học tập của mình, … Song, bên cạnh việc giảng dạy cho học sinh tiếp thu tốt những kiến thức cơ bản đó thì tôi thấy còn gặp nhiều hạn chế như: nhận thức của phụ huynh học sinh, chưa thật coi trọng môn học, còn cho rằng đó là môn phụ, cho nên đồ dùng học sinh còn thiếu thốn, ít đầu tư. Mặt khác một số giáo viên chưa có phương pháp dạy thích hợp để giúp học sinh thấy hết cái hay, cái đẹp của môn học. Cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu thốn, chưa có phòng chức năng. Phòng học chưa có đủ đồ dùng cần thiết để phục vụ môn học, bàn ghế còn thô sơ, tư liệu có liên quan còn hạn chế. Vì thế trong quá trình giảng dạy, tôi luôn phải cố gắng chuẩn bị tốt các khâu để kích thích động viên học sinh thường xuyên, kịp thời. Và tôi cũng gặt hái được một số thành quả đáng kể, phần lớn học sinh say xưa với mô