SKKN Rèn luyện một số kĩ năng thực hành môn Lịch sử cho học sinh thông qua tiết học thực hành Lịch sử lớp 10 – Bộ sách kết nối tri thức và cuộc sống

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 

1. Lí do chọn đề tài: 

 Chương trình giáo dục phổ thông môn Lịch sử mới đặc biệt coi trọng nội dung “thực hành lịch sử”, kết nối lịch sử với thực tiễn cuộc sống. Chương trình coi thực hành là một nội dung quan trọng và là công cụ thiết thực, hiệu quả để phát triển năng lực và phẩm chất học sinh. Vì vậy, trong dạy học nhất thiết phải rèn luyện cho HS các kĩnăng cơ bản, đặc biệt là kĩ năng thực hành, góp phần đào tạo những con người lao động mới vừa nắm vững lí thuyết vừa có khả năng vận dụng linh hoạt những điều đã học vào giải quyết các vấn đề trong thực tiễn cuộc sống.  

Thực hành bộ môn Lịch sử được coi là một hoạt động trí tuệ giúp HS phát triển các kĩ năng tư duy nói chung, tư duy lịch sử nói riêng. Đặc biệt, qua các nội dung thực hành, học sinh sẽ được phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo cả trong suy nghĩ và hành động, qua đó các kĩ năng, kĩ xảo được rèn luyện và ngày càng thuần thục hơn. 

Trong chương trình Lịch sử lớp 10 – THPT đang thực hiện với tổng số 52 tiết, trong đó số tiết thực hành lên tới 8 tiết, hầu hết sau mỗi chủ đề đều có tiết thực hành. Như vậy tiết thực hành lịch sử chiếm một thời lượng khá lớn trong phân phối chương trình môn Lịch sử lớp 10. 

Mặt khác, thực hành Lịch sử là nội dung chương trình hoàn toàn mới so với chương trình trước đó, đồng thời cũng là năm học đầu tiên thực hiện chương trình sách giáo khoa mới nên thực trạng việc giáo viên tổ chức học sinh thực hiện ở tiết học thực hành bộ môn còn rất lúng túng, hình thức tổ chức còn đơn điệu, chưa phong phú đa dạng. Học sinh chưa thật sự chủ động, tích cực trong các tiết học thực hành. Vì vậy chưa nâng được tầm quan trọng của tiết thực hành Lịch sử. 

Nguyên nhân của thực trạng trên là do các em chưa được rèn luyện nhiều về kĩ năng thực hành bộ môn. 

 Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi quyết định chọn vấn đề: “Rèn luyện một số kĩ năng thực hành môn Lịch sử cho học sinh thông qua tiết học thực hành Lịch sử lớp 10 – Bộ sách kết nối tri thức và cuộc sống” để làm đề tài sáng kiến trong năm học này. 

2. Đóng góp của đề tài sáng kiến: 

-Tính mới: 

+ Đây là đề tài hoàn toàn mới. Bởi chưa có nguồn tài liệu chính thống viết về rèn luyện kĩ năng thực hành môn Lịch sử lớp 10 đang thực hiện ở năm học 2022-2023. 

+ Đề tài đem đến cho học sinh tại trường trung học phổ thông Anh Sơn 3 nói riêng, học sinh các trường trung học phổ thông nói chung về một số kĩ năng thực hành bộ môn Lịch sử. Qua đó học sinh có thể vận dụng linh hoạt vào các tiết thực hành ở các môn thuộc ban khoa học xã hội. 

• Tính khoa học: 

Đề tài trình bày được cơ sở lí luận, pháp lí; cơ sở thực tiễn về việc rèn luyện một số kĩ năng thực hành môn Lịch sử cho học sinh lớp 10 thông qua các tiết học thực hành. Các phương pháp rèn luyện kĩ năng trình bày logic, rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu. 

• Tính hiệu quả của đề tài: 

+ Đề tài thông qua việc rèn luyện kĩ năng thực hành môn Lịch sử nhằm góp phần phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực học sinh. 

+ Từ sản phẩm của đề tài, giáo viên bộ môn có thể áp dụng linh hoạt rèn luyện kĩ năng thực hành cho học sinh ở các tiết thực hành thuộc các chủ đề khác của môn Lịch sử. 

3. Mục đích nghiên cứu: 

• Nhằm rèn luyện kĩ năng thực hành bộ môn cho học sinh thông qua các học tiết học thực hành 
• Thông qua rèn luyện kĩ năng thực hành bộ môn nhằm góp phần phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất cho người học. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Lịch sử ở trường THPT. 

4. Nhiệm vụ nghiên cứu: 

• Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn liên quan đến việc thực hiện đề tài. 
• Nghiên cứu và thiết kế các biện pháp để rèn luyện các kĩ năng thực hành cho học sinh khi học các tiết thực hành môn Lịch sử – Tiến hành thực nghiệm sư phạm. 

5. Đối tượng nghiên cứu: 

• Các biện pháp để rèn luyện kĩ năng thực hành khi thực hiện kế hoạch dạy học các tiết thực hành môn Lịch sử lớp 10. 

• Học sinh lớp 10 THPT Anh Sơn 3 năm học 2022-2023. 

6. Phạm vi nghiên cứu: 

– Đề tài tập trung đề ra các biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành bộ môn Lịch sử cho học sinh. 

7. Phương pháp nghiên cứu: 

• Nhóm phương pháp lí thuyết: 

+ Nghiên cứu các lí luận liên quan đến đề tài 

+ Lí thuyết về các biện pháp rèn luyện kĩ năng thực hành bộ môn của học sinh. 

• Nhóm phương pháp thực tiễn:  

+ Quan sát, điều tra, khảo sát, phân tích toán học, đánh giá. 

+ Thiết kế một số biện pháp trong các tiết học thực hành môn Lịch sử – chương trình Lịch sử lớp 10. 

8. Cấu trúc đề tài: 

Đề tài gồm có 3 phần: 

• Phần đặt vấn đề: Thực hiện những nội dung mở đầu của đề tài. 
• Phần nội dung: Triển khai cơ sở lí luận, thực tiễn và những biện pháp thực hành và nội dung thực nghiệm. 
• Phần kết luận: Khái quát nội dung đã thực hiện, kết quả đạt được và một số đề xuất.