SKKN Sử dụng đồ dùng dạy học môn Khoa học lớp 4

A.ĐẶT VẤN  ĐỀ

1. Lời mở đầu:

         Khoa học là một môn học thực hành. Những hiểu biết mà các em nhận thức được là thực tế đang xảy ra xung quanh các em, là những điều mà các em có thể áp dụng ngay vào bản thân mình, những người xung quanh và môi trường thiên nhiên.       

        Cùng với các môn học khác, môn Khoa học được xây dựng trên cơ sở tiếp nối những kiến thức về  tự nhiên của môn Tự nhiên – xã  hội lớp 1,2,3. Nội dung chương trình được cấu trúc  đồng tâm, mở rộng và nâng cao theo 3 chủ  đề:

1. Con người và sức khoẻ. 
2. Vật chất và năng lượng. 
3. Thực vật và động vật. 

         Các chủ đề trên được mở rộng  và nâng cao theo nguyên tắc từ gần đến xa, từ đơn giản đến phức tạp để giúp học sinh có cái nhìn về con người, thiên nhiên và cuộc sống xung quanh.

        Chương trình được lựa chọn thiết thực, gần gũi với học sinh, giúp các em có thể vận dụng các kiến thức khoa học vào cuộc sống hàng ngày, hình thành và  phát triển kỹ năng học tập khoa học  nhằm tạo  điều kiện cho học sinh phát huy tính tích cực, tự tìm tòi phát hiện kiến thức khoa học.

      Trong quá trình dạy học, học sinh nhận thức nội dung bài học dưới sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên có sự hỗ trợ của thiết bị  dạy hoc. Đối với học sinh tiểu học, thiết bị dạy học là yếu tố rất cần thiết giúp các em quan sát sự vật, hiện tượng một cách trực quan; giúp các em nhận thức sâu hơn bài học. Thiết bị dạy học còn làm tăng hứng thú học tập của học sinh, tạo điều kiện cho học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức, hình thành tốt kĩ năng, kĩ xảo…Chính vì vậy muốn thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng dạy học không thể không quan tâm tới đổi mới cách sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học.

      Đối với việc giảng dạy môn Khoa học ở tiểu học, thiết bị, đồ dùng dạy học lại càng đặc biệt quan trọng bởi phương pháp dạy học đặc trưng của môn học là quan sát và thí nghiệm. Những kiến thức, kĩ năng, phương pháp học tập môn Khoa học là cơ sở để học tiếp các môn Sinh học, Vật lý, Hóa học…ở bậc học cao hơn. Vì vậy có thể nói Thiết bị, đồ dùng dạy học là yếu tố không thể thiếu trong mỗi tiết học

      Để tạo điều kiện cho học sinh được phát triển kĩ năng học tập khoa học, phát huy tính tích cực, chủ động tìm tòi, phát hiện kiến thức,  bản thân tôi cũng đã  nghiên cứu tìm phương pháp để có thể sử dụng đồ dùng dạy học một cách hiệu quả nhất. Vì thế, tôi xin trình bày một số biện pháp nâng cao chất lượng “Sử dụng đồ dùng dạy học môn Khoa học lớp 4”.

II.Thực trạng việc sử dụng đồ dùng dạy học trong môn Khoa học:

1.Thực trạng:

– Những năm gần đây giáo viên Tiểu học cũng đã quan tâm sử dụng thiết bị đồ dùng dạy học song phần lớn chỉ coi đó là phương tiện minh họa thay cho lời giảng của giáo viên chứ ít được sử dụng làm phương tiện để tổ chức các hoạt động học tập của từng cá nhân hoặc từng nhóm học sinh.

– Trong quá trình sử dụng giáo viên đã gặp không ít những khó khăn vì chưa nắm vững những nguyên tắc sử dụng thiết bị, đồ dùng sao cho hợp lý, có hiệu quả. Phần lớn là sự tự mày mò, học hỏi lẫn nhau, chưa được bồi dưỡng một cách cơ bản, có hệ thống nên còn nhiều lúng túng. 

– Bộ đồ dùng dạy học được trang bị đáp ứng được xu thế đổi mới phương pháp dạy học. Mỗi lớp chỉ được cung cấp một bộ, chỉ đủ để giáo viên làm mẫu, ít có điều kiện để các nhóm học sinh được thực hành. 

– Ngoài ra, không gian lớp học còn chật hẹp, tủ đựng đồ dùng chưa đồng bộ nên việc sắp xếp, bảo quản còn nhiều bất tiện.

2.Kết quả,hiệu quả của thực trạng :

– Giáo viên còn lúng túng khi sử dụng các đồ dùng làm thí  nghiệm khoa học

– Việc sử  dụng đồ dùng trong mỗi tiết Khoa học chủ yếu là  giáo viên thao tác minh họa, học sinh quan sát nghe cô giảng giải.

– Một số  đồ dùng cấp phát đã bị hỏng sau một vài lần sử dụng.

– Học sinh ít được làm thí nghiệm khoa học. 

B.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 

I.Các giải pháp thực hiện:

1. Đối với công tác quản lý:

      – Sắp xếp bố trí đội ngũ giáo viên có trình độ đào tạo đạt chuẩn và trên chuẩn, trình độ tay nghề vững vàng, có sức khoẻ, tâm huyết với nghề giảng dạy khối 4.

      – Tạo thuận lợi để giáo viên có điều kiện chuẩn bị đồ dùng, làm thử các thí nghiệm khoa học.

      – Trường tổ chức tập huấn hướng dẫn sử dụng, khai thác triệt để các đồ dùng bộ môn khoa học, đồng thời, phát động giáo viên, học sinh tự sưu tầm, tự làm đồ dùng  dạy học bổ sung.

      – Trường tổ chức thi sử dụng đồ dùng dạy học; Thi đồ dùng dạy học tự làm.

2. Đối với giáo viên:

      – Phải xác định được mục tiêu phân môn Khoa học lớp 4, cần đạt theo chuẩn kiến thức kỹ năng.

      – Duy trì hiệu quả các buổi sinh hoạt chuyên môn, thống nhất nội dung phương pháp hình thức tổ chức dạy học, cách sử dụng khai thác hợp lý đồ dùng dạy học của các bài học tuần tiếp theo.

      – Đọc nghiên cứu sách hướng dẫn, sử dụng Thiết bị dạy học làm thí nghiệm thử trước khi lên lớp giảng bài.

      – Tìm hiểu những thiết bị, đồ dùng cần thiết trong dạy học từng bài, xem những thiết bị dạy học nào  đã được trang cấp, còn thiếu những gì để sưu tầm, tự

làm bổ  sung.

      – Dặn dò  học sinh chuẩn bị đồ dùng cho tiết học sắp tới có thể theo nhóm hoặc cá nhân. 

3. Cơ sở vật chất:

      – Có đủ SGK cho học sinh, SGV, thiết kế bài giảng, sách hướng dẫn sử dụng đồ dùng dạy học môn khoa học lớp 4.

      – Có tủ đựng đồ dùng dạy học.

      – Bàn ghế ngồi phải đảm bảo tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh di chuyển thảo luận nhóm- làm thí  nghiệm khoa học.