SKKN Sử dụng đồ dùng trực quan trong bài Cách mạng tư sản Pháp – Lịch sử 8, để phát huy tính tích cực của học sinh

1. MỞ ĐẦU

1.1.Lí do chọn đề tài

            Dân tộc Việt Nam có lịch sử lâu đời.Từ xưa nhân dân ta đã coi trọng việc lấy lịch sử để giáo dục thế hệ trẻ. Trong các câu chuyện cổ tích, truyền thuyết, thần thoại, ca dao có nhiều yếu tố của tri thức lịch sử, phản ánh nhiều sự kiện lớn của công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc. Tri thức lịch sử có tác dụng không nhỏ vào việc giáo dục truyền thống, lòng tự hào và trách nhiệm đối với quê hương, đất nước, học tập lịch sử để “ôn cố tri tân”( Nhắc cái cũ để biết cái mới). 

           Trong những năm gần đây với sự phát triển mạnh của nền kinh tế thị trường thì tri thức lịch sử lại không thiết thực với cuộc sống thực tế. Cho nên số đông phụ huynh không hướng cho con em đầu tư nhiều vào học Lịch sử.Vì họ nghĩ cần đầu tư nhiều vào các môn chính để thi vào phổ thông, các môn khoa học tự nhiên để thi vào các trường chuyên nghiệp… Bản thân học sinh thì cho rằng Lịch sử khó nhớ, khó học nên có học cũng chỉ là để đối phó. Vì vậy giáo dục lịch sử cho học sinh là rất quan trọng. Cho nên cần phải có những phương pháp phù hợp để phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập Lịch sử.

        Do đặc điểm của việc học tập Lịch sử:  không trực tiếp quan sát các sự kiện, nên phương pháp trực quan có ý nghĩa rất quan trọng, giúp cho quá trình tư duy của học sinh phát triển.[1] Để gây hứng thú học tập cho học sinh trong học tập, để nâng cao chất lượng dạy học Lịch sử thì việc sử dụng đồ dùng trực quan giữ một vai trò vô cùng quan trọng. Vì vậy tôi chọn đề tài:“Sử dụng đồ dùng trực quan trong bài Cách mạng tư sản Pháp-Lịch sử 8, để phát huy tính tích cực của học sinh ”. 

1.2. Mục đích nghiên cứu

         Nghiên cứu để nâng cao hiệu quả bài học, giúp các em tích cực, chủ động lĩnh hội kiến thức qua đó để phát triển khả năng tư duy của học sinh, để các em có thể hiểu thêm về lịch sử dân tộc.Giúp các em có những nhận thức đúng đắn về các sự kiện lịch sử. Qua đó để giáo dục tình cảm đạo đức cách mạng cho các em, góp phần vào việc phát triển toàn diện học sinh cả về giáo dưỡng, giáo dục và phát triển học sinh, giúp các em “ôn cố tri tân” (học cũ để biết mới) .

1.3. Đối tượng nghiên cứu

    –  Đề tài nghiên cứu về việc: “Sử dụng đồ dùng trực quan trong bài Cách mạng tư sản Pháp – Lịch sử 8, để phát huy tính tích cực của học sinh” 

    –  Để có cơ sở đánh giá về hiệu quả của việc áp dụng đề tài vào thực tế dạy học, tôi chọn 2 lớp  của Trường THCS Hợp Thành Triệu Sơn, cụ thể:

– Lớp đối chứng: 8A  

– Lớp thực nghiệm: 8C  

Hai lớp tôi chọn tham gia nghiên cứu cho đề tài có nhiều điểm tương đồng nhau về  ý thức học tập của học sinh,  năng lực học tập và thái độ học tập với bộ môn Lịch sử trước khi áp dụng sáng kiến.

1.4. Phương pháp nghiên cứu

   – Sử dụng phương pháp luận sử học.

      – Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết và vận dụng vào bài giảng trên lớp.

      – Phương pháp đối chứng.

1.5. Những điểm mới của sáng kiến

     – Sử dụng đa dạng nhiều loại đồ dùng dạy học để phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập Lịch sử.

    – Ứng dụng rộng rãi trong nhiều bài học để thể hiện tính tối ưu của phương pháp “Sử dụng đồ dùng trực quan”.

    – Sử dụng đồ dùng trực quan  trong bài : Cách mạng tư sản Pháp- Lịch sử 8

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm

          Từ xưa nhân dân ta đã coi trọng việc lấy lịch sử để giáo dục thế hệ trẻ. Kiến thức lịch sử là yếu tố quan trọng nhất để giáo dục tư tưởng chính trị, hình thành thế giới quan khoa học, là một công cụ có hiệu quả trong hoạt động thực tiễn. Nó không chỉ là phương tiện nhận thức xã hội mà còn là vũ khí đấu tranh để cải tạo xã hội. Lịch sử có nhiều ưu thế trong giáo dục tư tưởng, tình cảm, đạo dức…cho học sinh. Những con người và những việc thực của quá khứ có sức thuyết phục, có sự rung cảm mạnh mẽ với thế hệ trẻ. Dạy lịch sử không chỉ giáo dục cho các em tình cảm yêu, ghét, sự căm thù và chủ nghĩa anh hùng cách mạng  mà còn bồi dưỡng cho các em biết yêu quý lao động, yêu cái đẹp, có óc thẩm mĩ, biết cách ứng xử trong cuộc sống.[2] Vì vậy giáo dục lịch sử cho học sinh là rất quan trọng. Cho nên cần phải có những phương pháp phù hợp để phát huy tính tích cực của học sinh trong học tập Lịch sử.[3]

2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm

            Phương pháp dạy học là công cụ của giáo viên để trang bị cho học sinh các tri thức và tổ chức quá trình nhận thức của học sinh. Trong dạy học Lịch sử hiện nay, cùng một phương pháp nhưng giáo viên sử dụng theo nhiều hướng khác nhau thì kết quả đạt được cũng khác nhau. Nếu giáo viên coi trọng chức năng truyền thụ tri thức thì chúng được thể hiện theo hướng thông báo, liệt kê, cung cấp kiến thức . Nếu giáo viên sử dụng phương pháp với chức năng tổ chức quá trình nhận thức cho học sinh, thì học sinh phải chủ động hoạt động, tích cực với các nguồn tri thức để tìm tòi, lĩnh hội tri thức đồng thời rèn luyện các kĩ năng và quá trình tư duy của học sinh.[4] 

          Trong thực tế vẫn còn nhiều giáo viên chưa khai thác tối đa những ưu điểm của việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học lịch sử nên hiệu quả giờ dạy chưa cao. Nhận thức rõ tầm quan trọng của việc sử dụng đồ dùng trực quan trong học tập lịch sử, tôi xin mạnh dạn đưa ra một số ý kiến của mình góp phần thu hút học sinh, nâng cao chất lượng trong dạy học lịch sử.

Qua khảo sát chất lượng đầu năm tại lớp 8A, 8C ở trường THCS Hợp Thành Triệu Sơn khi chưa áp dụng kinh nghiệm này vào giảng dạy, tôi thu được kết quả như sau:

Vậy làm thế nào để phát huy được tính tích cực của học sinh trong học tập Lịch sử, để đem lại hiệu quả tốt nhất. Đòi hỏi những giáo viên dạy môn Lịch sử phải biết lựa chọn kiến thức, phương pháp, hình thức tổ chức phù hợp với từng bài, từng chủ đề, từng đối tượng học sinh. Trước những đòi hỏi của môn học và thực tế của việc học lịch sử ở trường THCS, tôi luôn trăn trở làm thế nào để việc dạy học môn Lịch sử  có hiệu quả hơn, học sinh say mê, hứng thú với môn học hơn nữa. Vì vậy, tôi đã tiến hành thí điểm hai phương pháp dạy học cũ và mới ở hai lớp 8A và 8C ở trường THCS Hợp Thành Triệu Sơn với nội dung khai thác, sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học Lịch sử để phát huy tính tích cực của học sinh.

Ở lớp 8A (lớp đối chứng): Tôi dùng phương pháp truyền thống, trình bày kết hợp với vấn đáp. Kết quả có nhiều em thuộc bài song đó chỉ là sâu chuỗi các sự kiện lịch sử mà không hiểu bản chất các sự kiện lịch sử và không rút ra được bài học.

         Ở lớp 8C (lớp thực nghiệm): Tôi sử dụng tối đa các loại đồ dùng trực quan, kết hợp với miêu tả, tường thuật, phân tích. Kết quả đa số các em không những tích cực, hứng thú với bộ môn mà còn vận dụng tốt khi làm bài tập, các bài kiểm tra và biết liên hệ, vận dụng ở các bài học sau.

2.3. Phương pháp “Sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học Lịch sử ở trường THCS” .

          Sử dụng đồ dùng trực quan là  phương pháp dạy học đặc trưng của môn Lịch sử. Để nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng trực quan, mỗi giáo viên cần phải sử dụng đồ dùng thường xuyên trong mỗi tiết học. Không chỉ sử dụng đồ