SKKN Sử dụng hiệu quả bảng tương tác trong dạy học Tiếng Anh ở tiểu học

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Việc đổi mới phương pháp giảng dạy đang là một yêu cầu được đặt ra hàng đầu cho ngành giáo dục nước ta. Bên cạnh việc đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên thì ứng dụng CNTT, đưa thiết bị dạy học mới vào sử dụng là một yêu cầu thiết thực. Giảng dạy tiếng Anh cũng như các bộ môn khác có thể vận dụng các phương tiện CNTT để minh họa cho các khái niệm trừu tượng của lý thuyết hay những hình ảnh khô khan trong sách giáo khoa,  giúp bài giảng sinh động hơn với các hình ảnh, đoạn phim trực quan từ mạng internet, các trò chơi tạo sự tương tác cao giữa thầy và trò, đem lại hiệu quả cao trong việc học tiếng Anh. Các phần mềm soạn giảng như power point, violet, activinspire thực sự tạo ra sự khác biệt trong việc dạy và học tiếng Anh so với phương pháp dạy và học truyền thống. 

Trong những năm qua, được sự chỉ đạo của Sở giáo dục Thành phố hồ Chí Minh về việc vận dụng CNTT trong giảng dạy, Phòng giáo dục và đào tạo quận Tân Phú đã tăng cường đầu tư các trang thiết bị hiện đại cho các trường trong địa bàn quận với mục đích góp phần vào việc đổi mới phương pháp giảng dạy để từng bước nâng cao chất lượng dạy và học. Năm học ………, trường tiểu học Lê lai được trang bị một bảng tương tác hiện đại để phục vụ cho việc dạy và học. Qua nhiều năm thực hiện giảng dạy với bảng tương tác thông minh, tôi thực sự thấy được hiệu quả của nó trong lớp học. Đề tài “Sử dụng hiệu quả bảng tương tác trong dạy học tiếng Anh bậc tiểu học” nhằm chia sẻ với các giáo viên tiếng Anh ở các trường tiểu học một số kinh nghiệm sử dụng bảng tương tác nhằm tăng hiệu quả giảng dạy, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. 

1. NỘI DUNG
2. Thực trạng:

Năm học ………, nhà trường tập huấn cho giáo viên cách sử dụng phần mềm ActivInspire và tổ chức cuộc thi soạn bài giảng bằng phần mềm mới này. Mặc dù đây là một phần mềm mới nhưng các giáo viên đều hào hứng tham gia và tôi may mắn giành giải nhất. Năm học ………trường được trang bị 01 bảng tương tác, cài đặt phần mềm ActivInspire cho giáo viên ứng dụng và khai thác, tích cực chuyển sang dạy học với bảng tương tác từ năm học ……….

Ban giám hiệu luôn khuyến khích tạo mọi điều kiện để giáo viên sử dụng bảng tương tác trong giảng dạy. Nhà trường tổ chức các buổi tập huấn về kĩ thuật sử dụng bảng tương tác và phần mềm ActivInspire cho giáo viên tại cơ sở, và cử giáo viên cốt cán tham dự các lớp tập huấn do ngành tổ chức. Do vậy, đến nay 100% giáo viên trong trường đều biết sử dụng bảng tương tác và biết soạn bài giảng bằng phần mềm ActivInspire phục vụ cho giảng dạy. Ngoài ra, giáo viên luôn ý thức tự học, tự tìm hiểu về đặc thù và cách sử dụng phần mềm mới này.

Bên cạnh những thuận lợi, tôi cũng gặp nhiều khó khăn khi thực hiện ứng dụng bảng tương tác vào trong giảng dạy.

Một là, trường chưa có phòng chức năng. Tất cả giáo viên luân phiên dùng 01 bảng tương tác nên thời gian sử dụng bảng của mỗi giáo viên chưa nhiều và chưa linh hoạt.

Hai là, bảng tương tác chưa phát huy hết hiệu quả vì bản thân tôi chưa khai thác hết các chức năng của nó.

Ba là, đa số học sinh ở Lê lai thuộc thành phần lao động, bố mẹ chưa quan tâm đến việc học của con cái nên kết quả học tập chưa cao. Vì học sinh yếu nên việc thiết kế bài dạy là một việc không dễ đối với giáo viên. Hơn nữa, học sinh chưa ý thức được việc học tập dẫn đến mất tập trung khi giáo viên giảng bài. Do đó bài học phải được thiết kế phù hợp với đối tượng học sinh yếu. Nội dung bài học phải được cụ thể hóa và trực quan hóa để học sinh yếu dễ tiếp thu bài và nhớ bài tốt hơn. Đối với bộ môn tiếng Anh, kinh nghiệm cho thấy để có một tiết học hiệu quả thì cần phát huy tối đa tính tích cực của học sinh thông qua sự tương tác giữa thầy và trò. 

1. Nguyên nhân:

Sĩ số học sinh của trường Lê Lai khá đông so với diện tích nhà trường, do vậy nhà trường chưa có phòng chức năng riêng được trang bị bảng tương tác cho bộ môn tiếng Anh. 

Việc ứng dụng bảng tương tác để đổi mới phương pháp dạy học ở môn tiếng Anh đang ở giai đoạn đầu nên vẫn chưa phát huy hết hiệu quả tối đa của nó. Vì chưa thường xuyên giảng dạy trên bảng nên việc sử dụng bảng chưa thành thạo, dẫn đến mất thời gian. Hơn nữa, tuy bảng tương tác mang lại nhiều tiện ích cho việc giảng dạy nhưng không thể hỗ trợ và thay thế hoàn toàn cho các phương pháp trực quan khác của giáo viên. Đôi lúc có thể xảy ra một số tình huống bất lợi như mất điện, máy vi tính bị treo, bị virus hay do bảng tương tác mắc một số lỗi kĩ thuật khác. Nếu giáo viên không đủ bản lĩnh xử lý tình huống sẽ ảnh hưởng không tốt đến kết quả bài dạy, khó có thể chủ động điều khiển tiến trình bài dạy theo ý muốn.

Bên cạnh đó, học sinh còn phân biệt môn chính, môn phụ dẫn đến việc thiếu quan tâm của các em và của phụ huynh  trong việc học tiếng Anh. Đặc biệt học sinh ở trường Lê Lai đa số là con em lao động, bố mẹ không có thời gian quan tâm đến việc học của con cái dẫn đến tình trạng các em lười học bài nên kết quả học tập chưa cao. Việc thiết kế giáo án trên phần mềm mới này được thực hiện khá đơn giản. Tuy nhiên, để có một bài giảng đạt yêu cầu cần phải mất nhiều thời gian và công sức. Làm thế nào để giúp các em vừa hiểu bài vừa hứng thú học tập, đặc biệt là các học sinh yếu? Với tôi, làm thế nào để mỗi tiết dạy bằng bảng tương tác đều mang lại cho các em một hoạt động, một trò chơi mới không phải là điều dễ dàng vì ngoài ý tưởng tôi cần phải biết các kĩ thuật để thiết kế nó. 

III. Giải pháp:

Năm học ………và ………, trước khó khăn về cơ sở cật chất, nhà trường linh động cho giáo viên luân phiên đăng ký buổi dạy với bảng tương tác nên giáo viên tiếng Anh đều được dạy ít nhất 2 tuần/ lần. Tôi luôn đăng ký đầy đủ các buổi dạy với bảng tương tác và tìm các bài dạy cũng như các hoạt động mang tính tương tác cao để nâng cao hiệu quả giảng dạy. Năm học ………, nhà trường bố trí một phòng đa năng cho bộ môn Anh văn, được trang bị bảng tương tác thông minh. Điều này tạo thuận lợi cho giáo viên tiếng Anh trong việc ứng dụng bảng tương tác trong dạy học. 

Bản thân tôi luôn tham dự đầy đủ các buổi tập huấn về bảng tương tác do ngành tổ chức, nhờ giáo viên tin học hỗ trợ, tự tìm tòi đọc sách, tìm tài liệu trên mạng internet về các thao tác, kĩ thuật sử dụng bảng tương tác và phần mềm ActivInspire, tăng cường sử dụng bảng tương tác để dạy học nhằm giúp bản thân cũng như tạo cơ hội cho học sinh thao tác trên bảng nhuần nhuyễn hơn.

Ngoài ra, tôi luôn tìm tòi đưa bài giảng bằng phần mềm ActivInspire vào lớp học với nhiều hoạt động, trò chơi đa dạng, phong phú nhằm thu hút sự chú ý của học sinh, giúp các em dễ hiểu bài hơn. Sau mỗi bài dạy với bảng tương tác, tôi đều rút ra những ưu điểm và những hạn chế cần khắc phục; lắng nghe những góp ý, chia sẻ từ Hiệu phó chuyên môn nhà trường, Hội đồng bộ môn tiếng Anh của quận, tổ chuyên môn tiếng Anh, để thực hiện những bài giảng hay, hiệu quả hơn.

1. Phương pháp thực hiện:

Để sử dụng bảng tương tác một cách hiệu quả, trước hết giáo viên cần hiểu rõ về bảng tương tác và chức năng của nó.

• Tìm hiểu về hệ thống bảng tương tác và chức năng của nó:

Bảng tương tác (Interactive whiteboard – IWB), là một bảng cảm ứng lớn được kết nối với một máy chiếu kĩ thuật số và một máy tính PC. Máy chiếu hiển thị hình ảnh từ máy tính lên bảng tương tác và chúng ta có thể điều khiển máy tính bằng cách chạm ngón tay trực tiếp lên bảng hoặc với một cây bút đặc biệt. Với các tính năng tương tác cao,  IWB được ứng dụng rộng rãi trong dạy học.

Hệ thống dạy học tương tác Activboard gồm các thành phần cơ bản sau:

• Bảng tương tác (Activboard)
• Bút tương tác (Activpen)
• Máy chiếu, máy tính
• Phần mềm công cụ Activeinspire, và một số công cụ, tài nguyên khác.

                                    Hệ thống bảng tương tác ActivBoard

Một số thiết bị khác đi kèm với bảng giúp tăng cường tính tương tác trong dạy học:

• ActivView: để kiểm tra bài làm của học sinh ngay tại lớp.
• ActivVote: giúp giáo viên kiểm tra đánh giá toàn lớp, học sinh tham gia phản hồi bằng cách nhấp vào một trong sáu nút trên thiết bị, thường được sử dụng khi trả lời câu hỏi trắc nghiệm.

Phần mềm ActivInspire:

• ActivInspire là phần mềm công cụ được phát triển để sử dụng với IWB. ActivInspire cung cấp các chức năng và kĩ thuật để tạo ra các flipchart (còn gọi là bảng lật – như một bài trình chiếu của Powerpoint), đồng thời có thể tương tác với các tài nguyên kĩ thuật số khác.
• ActivInspire được tích hợp nguồn tài nguyên dồi dào và hơn 90 000 tài nguyên khác trên trang web cộng đồng Promethean Planet với nhiểu bài giảng, công cụ, hình ảnh, âm thanh… giúp giáo viên soạn bài giảng dễ dàng.

Các chức năng của bảng tương tác:

–    Giáo viên có thể viết hoặc vẽ trên bảng tương tác bằng bút thông minh, đổi màu bút viết và nét bút đậm nhạt khác nhau. Đặc biệt bảng có chức năng cảm ứng đa điểm (hai người có thể tương tác trên bảng cùng lúc) giúp cho việc phối hợp nhóm đạt hiệu quả. Trên màn hình bảng tương tác là thanh công cụ với các phím nóng mà người dùng có thể  sử dụng để viết, vẽ, chú thích, tô màu, đánh dấu, xoá, chèn hình, âm thanh, phim, hủy bỏ thao tác hoặc khôi phục lại thao tác. 

–    Giáo viên cũng dễ dàng chỉnh sửa một đối tượng như sao chụp, di chuyển. Dữ liệu và văn bản được lưu trữ và trình bày có thể được thay đổi dễ dàng. Ngoài ra, giáo viên có thể ghi âm trực tiếp phần giảng dạy hay ý kiến của học sinh, sau đó phát lại. Bảng còn có chức năng phóng to vùng hình ảnh được trình chiếu, che những hình ảnh được chiếu trên bảng và mở dần từng phần, chiếu sáng vùng cần nhấn mạnh, chức năng nhận dạng chữ viết tay, chụp ảnh màn hình, liên kết web, truy cập Google trực tiếp từ phần mềm tích hợp của bảng tương tác.

–    Thông qua máy chiếu, mặt bảng tương tác được sử dụng như một giao diện máy tính hiện đại giúp giáo viên đổi mới phương pháp giảng dạy truyền thống bằng cách chia sẻ ý kiến về thông tin trình chiếu, biến bảng trắng thành bảng tương tác rộng, kích thích niềm say mê và sự hợp tác của học sinh. Những bài giảng trên bảng được lưu vào máy tính sau đó có thể in ra, lưu lại, gửi lên trang web chia sẻ với các đồng nghiệp ở khắp mọi nơi.