SKKN Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm vào quá trình dạy học môn Giáo dục công dân lớp 6

1. PHẦN MỞ ĐẦU

I.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.

Trong chiến lược “trồng người” Đảng và Nhà nước ta đã đặt giáo dục ở một vị trí cao, coi giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu. Bởi vì muốn đất nước phát triển giàu mạnh thì đòi hỏi thế hệ trẻ của đất nước phải giỏi, phải năng động, đó sẽ là một thế hệ trẻ phát triển toàn diện cân đối hài hoà về tất cả các mặt đức – trí – thể – mỹ. Cùng với sự phát triển của khoa học và công nghệ, muốn giáo dục đạt hiệu quả thì phải đổi mới phương pháp giáo dục, việc đổi mới này được tiến hành trong quá trình dạy học, tức là bổ sung thêm một số phương pháp mới để quá trình dạy học đạt hiệu quả cao hơn.

Trong chương trình giáo dục công dân (GDCD) nói chung  và ở bậc Trung  học cơ sở (THCS) nói riêng, môn GDCD có một  vị trí rất quan trọng, cùng với các môn học khác thì môn GDCD góp phần quan trọng trong viêc đào tạo nhân cách học sinh thành những người lao động có tri thức có đạo đức, có năng lực hoạt động thực tiễn, có trách nhiệm đối với bản thân, gia đình và xã hội.

Môn GDCD lớp 6 có nhiệm vụ giúp học sinh hình thành những xúc cảm, tình cảm, niềm tin đạo đức, vì đó là động cơ bên trong  giúp các em tự hoàn thiện, tự điều chỉnh để vươn tới cái đẹp, cái chân – thiện – mĩ trong cuộc sống. Đây là yêu cầu có tính đặc trưng của môn GDCD so với một số môn học khác và cũng là yêu cầu bức xúc trong giai đoạn hiện nay.

Để thực hiện được mục tiêu nhiêm vụ của môn GDCD ở trường THCS nói chung và lớp 6 nói  riêng đòi hỏi phải có sự quan tâm đúng mức của những người làm công tác giáo dục mà đặc biệt là những  giáo viên trực tiếp giảng dạy bộ môn này. Họ phải biết sử dụng các phương pháp dạy học phù hợp trong quá trình giảng dạy để giảm đi sự nặng nề khô khan nhàm chán, gây hứng thú cho người học, khuyến khích họ tích cực chủ động chiếm lĩnh tri thức, từ đó nâng cao chất lượng hiệu quả học tập bộ môn.

Trong chương trình đổi mới nội dung và phương pháp dạy học, bên cạnh những phương pháp mới, tôi nhận thấy phương pháp dạy học thảo luận nhóm là một phương pháp dạy học kích thích tính tích cực chủ động chiếm lĩnh tri thức của học sinh, đem lại hiệu quả cho việc học tập. Song việc sử dụng phương pháp thảo luận nhóm vào quá trình dạy học còn nhiều bất cập  nên kết quả học tập của học sinh chưa cao. Vậy làm thế nào để sử dụng phương pháp thảo luận nhóm vào quá trình dạy học một cách có hiệu quả? Trong một bài dạy thì những kiến thức nào cần đưa ra thảo luận?, những kiến thức nào không nên thảo luận? quá trình thảo luận cần đảm bảo những yếu tố nào?, làm sao để tổ chức được một giờ dạy  tốt khi vận dụng phương pháp thảo luận nhóm, điều đó phụ thuộc phần lớn vào người giáo viên. Người giáo viên phải biết cách hướng dẫn học sinh thảo luận đúng cách và cùng kết hợp tốt các phương pháp dạy học khác để giờ học  đạt hiệu quả. Vậy muốn nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn GDCD ở trường THCS nói chung và ở lớp 6 nói riêng phải  liên quan đến nhiều  vấn đề nhưng ở phạm vi đề tài này tôi chỉ đề cập đến một vấn đề  thuộc yếu tố chủ quan của người giáo viên đó là bước đầu sử dụng phương pháp thảo luận nhóm vào quá trình dạy học môn GDCD lớp 6.

I.2. MỤC TIÊU,  NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI.

2.1. Mục tiêu:

Tìm ra tác dụng tích cực nhất của việc sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong việc dạy học, đồng thời tìm cách hạn chế được những yếu tố chưa tích cực để quá trình dạy học đạt hiệu quả.

2.2. Nhiệm vụ:

Tìm hiểu khảo sát việc sử dụng các phương pháp dạy học GDCD lớp 6 đang sử dụng hiện nay.

Tìm hiểu tâm lí học tập và kết quả học tập của học sinh lớp 6.

Vận dụng phương pháp thảo luận nhóm vào dạy một số bài cụ thể, từ đó rút ra một cách tổng quát tính ưu việt của phương pháp đó.

I.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là toàn bộ học sinh khối 6 trường THCS Lê Duẩn, cụ thể là: Vận dụng các phương pháp dạy học thảo luận nhóm vào dạy đối tượng học sinh lớp 6 trường THCS Lê Duẩn.

I.4. GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU.

Nghiên cứu việc sử dụng phương pháp dạy học GDCD lớp 6, trên cơ sở đó để tìm ra phương thức ứng dụng phương pháp thảo luận nhóm để đạt hiệu quả giáo dục cao nhất.

I.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.

  Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng một số phương pháp sau đây:

Phương pháp quan sát.

Phương pháp thực nghiệm.

Phương pháp phân tích tổng hợp.

1. PHẦN NỘI DUNG

II.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN.

Mục tiêu giáo dục nói chung và của môn GDCD nói riêng là đào tạo người học sinh trở thành công dân phát triển về mọi mặt. Họ sẽ trở thành người lao động trong tương lai có tri thức khoa học, có phẩm chất chính trị  có đạo đức trong sáng, có lối sống lành mạnh góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh. Để thực hiện được mục tiêu này, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học của người giáo viên phải làm sao phát huy được tính chủ động, sáng tạo của học sinh, giúp học sinh sớm hình thành chuẩn ba  yêu cầu về: Kiến thức – Kỹ năng -Thái độ. Do đó khi sử dụng phương pháp và hình thức tổ chức dạy học giáo viên cần phải kết hợp các phương  pháp sao cho có hiệu quả nhất, phải lấy học sinh làm trung tâm. Trong quá trình dạy học, phải hình thành và rèn luyện phương pháp tự học, khả năng hoạt động của cá nhân, biết hợp tác với nhau trong học tập thông qua các hoạt động tổ, nhóm…

Sử dụng các phương pháp dạy học GDCD ở trường THCS phải quán triệt nguyên tắc “Học đi đôi với hành”,“Lý luận phải gắn liền với thực tiễn”. Muốn vậy người giáo viên phải đa dạng hoá các hình thức dạy học, kết hợp hoạt động dạy với hoạt động xã hội, gắn nội dung với thực tiễn cuộc sống đặt ra, rút ra những bài học bổ ích cho bản thân nhằm góp phần hình thành thế giới quan khoa học, có niềm tin vào cuộc sống .

Phương pháp dạy học GDCD ở trường THCS cần phải sử dụng các phương pháp dạy hoc truyền thống nhằm kế thừa, phát huy mặt tích cực của nó, kết hợp linh hoạt sáng tạo với các phương pháp dạy học hiện đại nhằm tránh tình trạng học sinh tiếp thu một cách thụ động gượng ép mà phải có trạng thái hứng thú, tích cực chủ động chiếm lĩnh tri thức, hình thành kỹ năng và thái độ cho bản thân.

Sử dụng các phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động của học sinh với tư cách là người hướng dẫn chủ đạo không  giảm đi vai trò của người thầy giáo mà ngược lại càng khẳng định vai trò chủ đạo, quyết định của người thầy giáo đối với chất lượng học tập của học sinh vì người thầy giáo là người thiết kế, tổ chức, hướng dẫn học sinh độc lập, chủ động sáng tạo chiếm lĩnh tri thức mới theo yêu cầu nội dung chương trình GDCD hiện nay.

Đối với môn GDCD lớp 6 , đây là lớp đầu của bậc trung học cơ sở, trình độ tư duy của học sinh còn hạn chế, sự mới mẻ về nội dung kiến thức  làm cho các em gặp nhiều khó khăn trong việc lĩnh hội tri thức mới. Vì vậy trong quá trình giảng dạy, người giáo viên phải biết sử dụng và kết hợp các phương pháp phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý và khả năng nhận thức của học sinh thì mới đạt hiệu quả trong dạy học. Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phải biết tận dụng, kết hợp mọi điều kiện, khai thác tối đa các thiết bị, phương tiện, các tư liệu phục vụ giảng dạy, qua đó gây hứng thú học tập, học sinh sẽ chủ động, độc lập chiếm lĩnh kiến thức, đồng thời cũng biết giúp đỡ hợp tác với nhau cùng chiếm lĩnh tri thức, hình thành kỹ năng thái độ niềm tin cho bản thân.

Chúng ta biết rằng phương pháp thảo luận nhóm là phương pháp tổ chức cho học sinh bàn bạc, trao đổi, chia sẻ những  thông tin tri thức của bản thân cùng nhau xây dựng nhận thức mới.

Về thực chất, phương pháp thảo luận là tổ chức cho học sinh bàn bạc, trao đổi trong nhóm nhỏ.Thảo luận nhóm được sử dụng rộng rãi nhằm giúp học sinh tham gia một cách chủ động vào quá trình học tập, tạo cơ hội cho học sinh có thể chia sẻ kiến thức, kinh ngiệm, ý kiến giải quyết một vấn đề có liên quan đến bài học.

Phương pháp thảo luận nhóm xuất phát từ các yêu cầu đổi mới nội dung chương trình, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh trong hoạt động học tập nhằm hình thành, rèn luyện khả năng chủ động, tự giác của mỗi cá nhân, đồng thời biết hợp tác giúp đỡ nhau để cùng chiếm lĩnh tri thức.