SKKN Sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực để giáo dục giới tính có hiêụ quả thông qua chương sinh sản – Sinh học 8

1. Mở đầu. 

 1.1 Lí do chọn đề tài.

          Xã hội phát triển, chất lượng cuộc sống được nâng lên đồng thời mặt trái của xã hội cũng tác động không nhỏ đến đời sống con người, nhất là lứa tuổi học sinh THCS, đây là giai đoạn phát triển đặc biệt trong đời của một con người, giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ con thành người lớn, được đặc trưng bởi sự phát triển mạnh mẽ cả về thể chất lẫn tinh thần, tình cảm và cả khả năng hoà nhập cộng đồng. Có thể nói, đây là giai đoạn quan trọng trong việc định hình nhân cách để làm chủ bản thân về những hành vi tình dục, những kiến thức chăm sóc bảo vệ sức khoẻ sinh sản sau này. 

         Trong khi đó hệ thống giáo dục phổ thông nói chung và chương trình giáo dục THCS nói riêng của nước ta hiện nay chưa đưa môn giáo dục giới tính  vào giảng dạy, mà nội dung giáo dục giới tính chỉ được lồng ghép vào một số bài trong các môn học như: Sinh học, giáo dục công dân, địa lí… Tuy nhiên, nội dung lồng ghép còn rất chung chung; đội ngũ giáo viên chuyên trách về vấn đề này chưa trường nào có. Các Thầy, Cô giảng dạy các bộ môn khi đề cập đến việc dạy các kiến thức về giới tính đôi khi còn ngại ngùng. Thái độ của các em học sinh khi nói đến vấn đề liên quan đến giới tính còn khá dè dặt. Mặc dù các em rất muốn biết và thật sự cần biết.[1]

          Có lẽ chưa bao giờ tình trạng trẻ bị xâm hại tình dục lại trở thành vấn nạn bức súc như bây giờ. Có thể là do lứa tuổi vị thành niên hiện nay có nhiều điều kiện hơn để tiếp cận với thông tin, kiến thức mới, bên cạnh mặt tích cực các em cũng phải đối mặt với những nguy hiểm như: Thông tin hình ảnh mang tính kích động sai lệch; tệ nạn xã hội (Rượu, ma tuý, mại dâm…) Hơn nữa các em chưa có kinh nghiệm sống, vì vậy các em rất dễ bị rủ rê, lôi kéo ép buộc, lừa gạt sa dần vào tệ nạn xã hội. Bên cạnh đó gia đình- người gần gũi với các em chưa thật sự quan tâm đúng mức. 

           Đương nhiên, người phải chịu hậu quả chính là các em, những người chưa được trang bị những kiến thức sơ đẳng nhất để bảo vệ chính mình. Ngay ở địa bàn xã Thạch Cẩm chúng tôi, đã có những trường hợp bé gái chỉ 13 tuổi đã bị xâm hại tình dục, phải nhờ đến cơ quan chức năng vào cuộc, nhưng do thiếu hiểu biết nên gia đình chỉ trình báo khi không còn đủ chứng cứ để buộc kẻ phạm tội chịu hình phạt; còn vài học sinh nữ bị rủ rê bỏ học, sa vào tệ nạn xã hội ở độ tuổi 12-13. Ở các xã lân cận cũng đã phát hiện học sinh mang thai ngoài ý muốn, khi gia đình biết được thì đã quá muộn phải sinh con khi bản thân em vẫn còn là một đứa trẻ. Đã có nhiều phụ nữ chưa đến tuổi 18 đi khám và phá thai tại các trung tâm y tế. Để lại hậu quả trước mắt và lâu dài như: Mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục, viêm nhiễm phụ khoa vô sinh do tắc ống dẫn trứng, tai biến nạo hút thai, sinh con khó dẫn đến tử vong cả mẹ và con, hoặc vô sinh…

         Nhiều em kết hôn khi chưa đủ 18 tuổi, chưa có nghề nghiệp ổn định, chưa tự nuôi sống chính bản thân mình.

          Trước thực tế đó để học sinh của những năm học tiếp theo không lặp lại kết quả trước đây, là một giáo viên tôi đã trăn trở nghiên cứu và lựa chọn và thực hiện đề tài “Sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực để giáo dục giới tính có hiêụ quả thông qua chương sinh sản- sinh học 8 ở trường THCS Thạch Cẩm”  

  1.2. Mục đích nghiên cứu: 

          Việc nghiên cứu đề tài nhằm tìm ra biện pháp tốt nhất để lồng ghép giáo dục giới tính cho học sinh trường THCS Thạch Cẩm, góp phần hình thành và phát triển nhân cách cho các em. Cụ thể là: Lựa chọn, áp dụng một số phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực phù hợp nhất, giúp các em chủ động lĩnh hội những tri thức về đặc điểm tâm sinh lí, cách xây dựng mối quan hệ với mọi người, đặc biệt là người khác giới, tri thức về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục, tri thức về hôn nhân và gia đình. Hình thành ở các em các kĩ năng tự bảo vệ bản thân, bình tĩnh, tự tin điều chỉnh cảm xúc, tránh xa cám dỗ, vững vàng bước vào cuộc sống.

  1.3 Đối tượng nghiên cứu:

       Các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực để lồng ghép giáo dục giới tính có hiệu quả với học sinh lớp 8 trường THCS Thạch Cẩm năm học …………  1.4. Phương pháp nghiên cứu:

       – Phương pháp nghiên cứu lí luận: Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa các tài liệu nghiên cứu.

       – Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp quan sát sư phạm, phương pháp điều tra (Phiếu anket, trò chuyện).

       – Phương pháp xử lí số liệu và phân tích sư phạm..

  1.5. Những điểm mới của SKKN:

        Đã có nhiều tác giả nghiên cứu về đề tài tích hợp giáo dục giới tính vào chương trình sinh học song chưa có đề tài nào đề cập đến một cách làm cụ thể để mang lại hiệu quả.

        Bản thân tôi năm học …………đã nghiên cứu đề tài :“ Vận dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực nhằm lồng ghép giáo dục giới tính cho học sinh trong chương sinh sản- Sinh học 8 ”.

        Nhưng đề tài của năm học …………chỉ tập trung nghiên cứu về các các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực để giúp học sinh lĩnh hội được các tri thức cấu tạo cơ thể lên quan đến giới tính, tri thức về sức khỏe sinh sản, tri thức về hôn nhân gia đình, để xây dựng cuộc sống lành mạnh.

          Thì đề tài “Sử dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực để giáo dục giới tính có hiệu quả thông qua chương sinh sản – sinh học 8. ở trường THCS Thạch Cẩm”, tôi vận dụng trên đối tượng học sinh lớp 8 năm học …………của nhà trường, phát triển các kiến thức chung trong đề tài cũ, ngoài ra ở đề tài mới đặc biệt lưu ý cho học sinh cách nhận biết các nguy cơ  trước những cám dỗ, rèn kỹ năng thoát hiểm, kỹ năng ứng phó phòng tránh với các tình huống xấu để bảo vệ bản thân.

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.

       2.1.Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm:

        Cẩm nang giáo dục giới tính trong trường học- Nhà xuất bản từ điển bách khoa do tác giả Kim Dung – Thái Hòa biên soạn có viết: Nội dung của giáo dục giới tính có thể bao gồm những vấn đề sau:

        – Đặc điểm tâm sinh lí con người và những đặc điểm về tính dục với những hiện tượng điển hình như: sự phát triển sinh lí cơ thể về chiều cao, cân nặng, cấu trúc và chức năng của hệ sinh dục, đời sống tình dục, kinh nguyệt, sinh nở, những kiến thức về sức khỏe, sinh đẻ có kế hoạch, các bệnh liên quan đến đường sinh dục…

        – Đặc điểm giới tính về đạo đức, xã hội, thẩm mỹ như: cách cư sử với mọi người, với bạn khác giới…

        – Những vấn đề về quan hệ bạn khác giới và tình yêu nam nữ như: Bản chất của tình yêu, cư sử trong tình yêu, xây dựng tình bạn, tình yêu chân chính…

        – Những vấn đề về hôn nhân gia đình…

        Những nội dung trên cần được thực hiện theo hình thức tổ chức giáo dục thích hợp, cho những đối tượng thích hợp và theo từng điều kiện hoàn cảnh thích hợp [2].

         Trong luận văn Thạc sĩ khoa học giáo dục của tác giả Lê Hà Kim Khánh trường Đại học Vinh có viết: Giáo dục giới tính, phải dạy cho các em những kiến thức, kỹ năng cụ thể như cách từ chối tình dục, cách giữ gìn thân thể, cách thoát hiểm… Mấu chốt là trang bị cho học sinh nữ lứa tuổi vị thành niên kỹ năng sống và biết cách từ chối trước những đòi hỏi hoặc dụ dỗ từ bạn tình; những cách ứng xử hợp lý trong mọi tình huống để giúp các em tránh được những nguy cơ có thể đến với chúng. Giúp cho họ rèn luyện tư tưởng, trau dồi kiến thức, xây dựng nhân cách cho phù hợp với giới tính, hiểu thế nào là tình yêu đích thực, bí quyết xây dựng hạnh phúc gia đình.[5] 

        Về phương pháp giảng dạy dùng trong giáo dục giới tính thì Cẩm nang giáo dục giới tính trong trường học- Nhà xuất bản từ điển bách khoa do tác giả Kim Dung – Thái Hòa viết: “ Sử dụng các phương pháp giảng dạy tương