SKKN Tạo hứng thú học toán cho học sinh thpt thông qua thiết kế một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hiện nay, chương trình giáo dục Toán ở nước ta đã và đang chuyển biến theo hướng gắn liền tri thức toán học với thực tiễn, quan tâm đến kỹ năng sử dụng các kiến thức toán học đã được học của học sinh. Có thể thấy điều đó qua mục tiêu của chương trình GDPT môn Toán mới được Bộ GD&ĐT ban hành ngày 26/12/2018. Cụ thể, môn Toán hình thành và phát triển cho học sinh những phẩm chất chủ yếu, năng lực chung và năng lực toán học với các thành tố cốt lõi là năng lực tư duy và lập luận toán học, năng lực mô hình hóa toán học, năng lực giải quyết vấn đề toán học, năng lực giao tiếp toán học, năng lực sử dụng các công cụ và phương tiện toán; phát triển kiến thức, kỹ năng then chốt và tạo cơ hội để học sinh được trải nghiệm, áp dụng toán học vào đời sống thực tiễn. Giáo dục toán học tạo dựng sự kết nối giữa các ý tưởng toán học, giữa toán học với các môn khoa học khác và giữa toán học với đời sống thực tiễn.
Toán học là một trong những bộ môn khoa học cơ bản, có nhiều ứng dụng trong cuộc sống. Do đó, dạy và học toán trong nhà trường phổ thông sao cho hiệu quả luôn là điều được quan tâm.Theo các văn bản chỉ đạo về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh (thông tư 32…).
Hiện nay, giáo dục nước ta đang định hướng chuyển đổi dạy các bộ môn khoa học như toán sang hướng tinh gọn, thực tế, khơi gợi tính sáng tạo cho học sinh. Quá trình đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông và đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học là yêu cầu cấp thiết đặt ra cho ngành giáo dục nước nhà. Việc đưa
Mặc dù đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực và bồi dưỡng năng lực học toán cho học sinh đã được triển khai từ lâu. Tuy nhiên phần lớn giáo viên vẫn đang mang nặng cách dạy truyền thống theo kiểu truyền thụ kiến thức một cách thụ động, truyền đạt kiến thức một chiều, nhàm chán. Theo phương pháp dạy học trải nghiệm sáng tạo, học sinh sẽ trở thành trung tâm, là người chủ động nghiên cứu, phân tích để lĩnh hội kiến thức thông qua các hoạt động trải nghiệm đa dạng từ các trò chơi, cuộc thi, thí nghiệm, làm dự án…Từ đó giúp các em thấy được ứng dụng của môn toán trong cuộc sống, đem lại niềm tin, yêu thích, hứng thú học tập môn Toán.
Không chỉ học sinh, giáo viên cũng cần sáng tạo trong cách thức giảng dạy, thiết kế được đa dạng hoạt động để học sinh trải nghiệm. Vì qua đó, các thầy cô sẽ dần trau dồi thêm chuyên môn và kỹ năng sư phạm của mình. Một số hình thức trải nghiệm sáng tạo thầy cô hay sử dụng là tổ chức các cuộc thi, các chuyên đề STERM, các câu đố, trò chơi toán học hấp dẫn, yêu cầu vận dụng các kiến thức hoạt động trải nghiệm sáng tạo vào chương trình giáo dục phổ thông phù hợp với xu thế phát triển chung của xã hội, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT theo Nghị quyết 29 của BCH Trung ương Đảng khóa XI.
1
toán học để tìm lời giải…
Dạy học trải nghiệm sáng tạo giúp học sinh phát triển hài hòa về đức, trí, thể, mĩ , với phương châm “ học đi đôi với hành”, “ lí luận gắn liền với thực tiễn”, đáp ứng được yêu cầu của chương trình mới hiện nay, đảm bảo sự cân đối giữa “học” kiến thức và “ áp dụng” kiến thức vào giải quyết các vấn đề trong học tập và thực tiễn cuộc sống.
Với kinh nghiệm nghiên cứu và giảng dạy bộ môn Toán, chúng tôi nhận thấy đây là một khâu quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học theo năng lực, kịp thời điều chỉnh phương pháp dạy học, chúng tôi chọn “TẠO HỨNG THÚ HỌC TOÁN CHO HỌC SINH THPT THÔNG QUA THIẾT KẾ MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO TRONG DẠY HỌC” làm đề tài nghiên cứu.
2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
+ Học sinh khối 10,11,12.
+ Đề tài tập trung nghiên cứu, tìm hiểu và đề xuất giải pháp thiết kế hoạt động ngoại khóa môn Toán THPT, thiết kế lồng ghép trò chơi trong dạy học môn Toán, thiết kế dạy học dự án Steam.
Thông qua các hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm nâng cao chất lượng dạy học, tạo ra niềm yêu thích học Toán đối với học sinh THPT.
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
– Phương pháp thống kê và xử lí số liệu
– Phương pháp phân tích và tổng hợp
– Phương pháp chuyên gia
– Phương pháp khảo sát thực tế và thực nghiệm
4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Sáng kiến kinh nghiệm này dự định nghiên cứu các nội dung sau: 4.1. Đọc hiểu nghiên cứu một số tài liệu liên quan về hoạt động trải nghiệm sáng tạo, vai trò của hoạt động trải nghiệm và hình thức và phương pháptổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
4.2. Thiết kế một số hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học Toán ở trường Phổ Thông hiện nay.
4.3. Trình bày một cách có hệ thống các kết quả về các vấn đề trên.
4.4. Tiến hành thực nghiệm sư phạm hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Toán ở trường Phổ Thông hiện nay.
5. ĐÁNH GIÁ CHUNG
5.1. Đóng góp mới của đề tài
5.1.1. Về lý luận:
– Quan điểm về hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Toán . – Làm rõ yêu cầu và mục đích của dạy học trải nghiệm sáng tạo nhằm phát huy năng lực
2

và phẩm chất của học sinh trung học Phổ Thông.
5.1.2. Về thực tiễn: – Những biện pháp dạy học theo hướng trải nghiệm sáng tạo góp phần phát triển năng lực và phẩm chất học sinh. – Gợi ý các biện pháp thiết kế hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học toán
– Kết quả nghiên cứu có thể làm tài liệu cho học sinh và giáo viên bộ môn.
5.2. Tính khoa học và tính khả thi của đề tài
5.2.1. Quan điểm về hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong dạy học toán ở trường phổ thông có cơ sở lý luận, có biện pháp hợp lý, khoa học và thực tiễn. 5.2.2. Những biện pháp DH trải nghiệm sáng tạo trong dạy học môn Toán THPT đã đề xuất có tính khả thi và hiệu quả, góp phần tạo hứng thú học Toán cho học sinh nhằm để phát huy năng lực và phẩm chất học sinh.
3

PHẦN II. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Khái niệm hoạt động trải nghiệm sáng tạo
Trong bài viết này, chúng tôi hiểu học trải nghiệm môn Toán THPT là quá trình người học được tiếp cận hoặc làm việc trực tiếp trên đối tượng học tập môn Toán. Trong quá trình này, các em huy động những kinh nghiệm của bản thân để có được kinh nghiệm mới nhằm nâng cao nhận thức, giá trị sống của bản thân về thế giới. Học sinh tiếp cận với Toán ở góc độ gần gũi, thực tế, áp dụng vào thực tiễn để giải quyết vấn đề và từ đó chủ động thu nạp kiến thức, kỹ năng.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là một hình thức hoạt động giáo dục thông qua sự trải nghiệm giúp người học phát triển toàn diện về phẩm chất, nhân cách và hình thành những năng lực cần thiết.
Vậy bản chất của hoạt động trải nghiệm sáng tạo là gì?
Đó là hoạt động giáo dục theo con đường gắn lý luận với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức và hành động, hình thành và phát triển cho học sinh niềm tin, tình cảm, những năng lực cần có của người công dân trong tương lai.
Giáo dục thông qua trải nghiệm có liên quan chặt chẽ “Học đi đôi với hành ” , vận dụng những kiến thức lý luận được học vào một ngữ cảnh khác, hay thực hiện những nhiệm vụ nào đó của thực tiễn dựa trên kiến thức lý luận.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhấn mạnh vai trò của kinh nghiệm đối với việc hình thành năng lực và vai trò của yếu tố xúc cảm đối với sự hình thành thái độ, giá trị, niềm tin, động cơ, hứng thú của học sinh. Hình thành những xúc cảm tích cực là nét bản chất quan trọng của hoạt động trải nghiệm.
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo cùng với hoạt động dạy học là một quá trình gắn bó, thống nhất nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục. Thực tế cuộc sống cho thấy cần trải nghiệm mới hình thành được những giá trị và kỹ năng sống.
Có nhiều cách hiểu khác nhau về hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Phù hợp với mục tiêu của chương trình mới, chúng tôi đã tìm hiểu và xin đưa ra định nghĩa như sau: Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là các hoạt động giáo dục thực tiễn được tiến hành song song với hoạt động dạy học trong nhà trường phổ thông. Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là một bộ phận của quá trình giáo dục, được tổ chức ngoài giờ học các môn văn hóa ở trên lớp và có mối quan hệ bổ sung, hỗ trợ cho hoạt động dạy học. Thông qua các hoạt động thực hành, những việc làm cụ thể và các hành động của học sinh, hoạt động trải nghiệm sáng tạo là các hoạt động giáo dục có mục đích, có tổ chức được thực hiện trong hoặc ngoài nhà trường nhằm phát triển, nâng cao các tố chất và tiềm năng của bản thân học sinh, nuôi dưỡng ý thức sống tự lập, đồng thời quan tâm, chia sẻ tới những người xung quanh. Thông qua việc tham gia vào các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, học sinh được phát huy vai trò chủ thể, tính tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của bản thân. Các em được
4

chủ động tham gia vào tất cả các khâu của quá trình hoạt động: từ thiết kế hoạt động đến chuẩn bị, thực hiện và đánh giá kết quả hoạt động phù hợp với đặc điểm lứa tuổi và khả năng của bản thân. Các em được trải nghiệm, được bày tỏ quan điểm, ý tưởng, được đánh giá và lựa chọn ý tưởng hoạt động, được thể hiện, tự khẳng định bản thân, được tự đánh giá và đánh giá kết quả hoạt động của bản thân, của nhóm mình và của bạn bè,… Từ đó, hình thành và phát triển cho các em những giá trị sống và các năng lực cần thiết.
Trong tên gọi “trải nghiệm sáng tạo” thì “trải nghiệm” là phương thức giáo dục và “sáng tạo” là mục tiêu giáo dục.
Trong chương trình sách giáo khoa hiện hành, hoạt động trải nghiệm sáng tạo không gọi là môn học mà là hoạt động giáo dục. Các hoạt động giáo dục là hoạt động nhằm phát triển những phẩm chất nhân cách, kỹ năng sống hay là năng lực tâm lý xã hội giúp con người có thể thích nghi, thích ứng với xã hội, làm chủ bản thân, biết sống tích cực và hạnh phúc… Đây là những mặt vô cùng quan trọng để tạo nên cuộc sống có ý nghĩa của mỗi cá nhân. Hoạt động được chúng tôi hiểu hoạt động là quá trình cá nhân thực hiện các quan hệ giữa họ với thế giới tự nhiên, xã hội, người khác và bản thân. Đó là quá trình chuyển hóa năng lực lao động của bản thân thành sự vật, thành thực tế và quá trình tách những thuộc tính sự vật, của thực tế quay trở về với chủ thể, biến thành vốn liếng tinh thần của chủ thể.
1.2. Tác dụng của hoạt động trải nghiệm sáng tạo
– Tạo cảm hứng cho việc dạy và học môn toán.Theo phương pháp học trải nghiệm Toán học, học sinh THPT sẽ trở thành trung tâm, là người chủ động nghiên cứu. Các bạn sẽ phân tích để tìm ra kiến thức thông qua nhiều hoạt động trải nghiệm đa dạng từ các trò chơi, cuộc thi, thí nghiệm, làm dự án… Từ đó, học sinh sẽ thấy việc học tập môn Toán trở nên thú vị hơn nhiều. Không còn tiếp thu kiến thức một cách thụ động, học sinh THPT có thể tự mình tìm ra khái niệm, các cách giải toán đa dạng, sáng tạo hay tìm soi chiếu một đề toán dưới nhiều góc nhìn để vận dụng vào thực tế. Với phương pháp học trải nghiệm môn toán THPT, khi giảng dạy, giáo viên cũng sẽ thấy thú vị hơn. Phương pháp này kích thích sự sáng tạo của họ trong việc nghĩ ra nhiều hoạt động trải nghiệm khác nhau cho học sinh như STEAM, tổ chức các trò chơi, cuộc thi, hướng dẫn học sinh làm các thí nghiệm toán học,…Điều này cũng đòi hỏi giáo viên phải trau dồi kiến thức và kỹ năng nghiệp vụ sư phạm của mình thật tốt, không ngừng đổi mới, sáng tạo trong các hoạt động giảng dạy.
– Hoạt động trải nghiệm sáng tạo làm tăng tính hấp dẫn trong học tập. Hình thức dạy học trải nghiệm là hình thức giáo dục học sinh theo hình thức dạy học ngoài thực tế, trên các vật thật có vị trí, vai trò rất quan trọng, là cầu nối giữa hoạt động giảng dạy và học tập trên lớp với giáo dục học sinh ngoài lớp.
– Học trải nghiệm môn Toán THPT giúp rèn luyện kỹ năng học tập cho học sinh.
5

Học trải nghiệm môn toán THPT là chuỗi các hoạt động nghiên cứu – phân tích – tổng hợp – áp dụng thực tiễn, diễn ra liên tục dưới nhiều hình thức khác nhau. Mỗi hoạt động lại giúp học sinh rèn luyện một kỹ năng khác nhau, bên cạnh kiến thức toán học và tư duy logic. Chẳng hạn thông qua những cuộc thi, học sinh sẽ học được kỹ năng phân tích đề bài, tính toán nhanh, tư duy logic, vận dụng sáng tạo các công thức hay phát huy trí tưởng tượng không gian 3 chiều,…
– Hoạt động trải nghiệm sáng tạo tạo điều kiện kết nối các kiến thức khoa học liên ngành. Nội dung học tập trải nghiệm rất phong phú và đa dạng mang tính tổng hợp kiến thức kĩ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập và giáo dục như: giáo dục trí tuệ, giáo dục kĩ năng sống, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ và thể chất,…Chính nhờ đặc trưng này mà học tập trải nghiệm trở nên gần gũi, thiết thực với cuộc sống, giúp các em vận dụng vào trong cuộc sống một cách dễ dàng và thuận lợi hơn.
– Hoạt động trải nghiệm sáng tạo giúp gắn kết giữa các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường. Hoạt động học tập trải nghiệm sáng tạo có sức hút mạnh mẽ, có sự tham gia, phối hợp liên kết với lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường như: cha mẹ học sinh, chính quyền địa phương, những tổ chức…Tùy thuộc nội dung, tính chất của từng hoạt động mà sự tham gia của các lực lượng có thể là trực tiếp hay gián tiếp.
– Nuôi dưỡng đam mê nghiên cứu khoa học. Toán học là nền tảng của nhiều môn Khoa học – Công nghệ hiện nay. Thậm chí các chuyên gia, nhà nghiên cứu đã khẳng định Toán học là một trong những “chìa khóa vàng” để mở cửa “Cách mạng công nghiệp 4.0” vốn đang thay đổi và thống trị thế giới với AI (Trí tuệ nhân tạo), Machine learning, công nghệ sinh học,…
– Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là mô hình học tập tiên tiến nhằm giúp học sinh hoàn thiện bản thân mình. Tạo ra sự tự tin cho học sinh trong học tập, hình thành năng lực học tập cho học sinh: lập kế hoạch, tổ chức làm việc nhóm, thu thập và xử lí thông tin, lập báo cáo, thuyết trình, đánh giá và tự đánh giá. Qua các giờ học đó, học sinh sẽ cảm thấy yêu thích môn học và hiểu kiến thức một cách sâu sắc hơn. Ngoài ra, học tập trải nghiệm là điều kiện học hỏi lẫn nhau, giúp học sinh phát huy tính tích cực tự học, sáng tạo, tính tự giác, giúp các em phát huy tốt các kỹ năng như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác.
1.3. Một số hình thức hoạt động trải nghiệm sáng tạo
Hoạt động trải nghiệm sáng tạo có nội dung rất đa dạng và mang tính tích hợp kiến thức, kĩ năng của nhiều môn học, nhiều lĩnh vực học tập và giáo dục và được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau. Mỗi một hình thức trên đều tiềm tàng trong nó những khả năng giáo dục nhất định. Sau đây, chúng tôi điểm qua một số hình thức trải nghiệm sáng tạo cụ thể.
a) Hoạt động câu lạc bộ
Hoạt động Câu Lạc Bộ Toán Học theo chúng tôi hiểu là một hình thức sinh
6

hoạt ngoại khóa của các nhóm học sinh có cùng sở thích học toán, có nhu cầu, năng khiếu học tập toán, hay nhóm học sinh yêu thích khám phá, yêu thích sự vui nhộn dưới sự định hướng của những nhà giáo dục có thể là giáo viên, phụ huynh hoặc nhà giáo dục, nhà khoa học… nhằm tạo môi trường giao lưu thân thiện, tích cực giữa các học sinh với nhau và giữa học sinh với giáo viên, với những người lớn khác. Điều này tạo ra niềm vui sự hứng khởi cho học sinh khi tham gia học tâp. Hoạt động của ,… Câu Lạc Bộ tạo cơ hội để học sinh được chia sẻ những kiến thức, hiểu biết của mình về toán học mà học sinh quan tâm, qua đó phát triển các kĩ năng của học sinh như: kĩ năng giao tiếp, kĩ năng lắng nghe và biểu đạt ý kiến, kĩ năng trình bày suy nghĩ, ý tưởng, kĩ năng viết bài, kĩ năng chụp ảnh, kĩ năng hợp tác, làm việc nhóm, kĩ năng ra quyết định và giải quyết vấn đề,… Câu Lạc Bộ Toán Học giúp học sinh có điều kiện tiếp cận với toán học, giúp các em có khả năng phát huy năng lực toán học của bản thân và tiếp cận kiến thức một cách nhanh nhất. Từ đó học sinh có khả năng nhớ lâu, hiểu sâu các vấn đề về toán học. Câu lạc bộ toán học hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, thống nhất, có lịch sinh hoạt định kì với các nguyên tắc hoạt động cuốn hút nhiều đối tượng học sinh tham gia. Có thể tổ chức câu lạc bộ ở Trung Học Phổ Thông theo khối lớp, theo Trường… Tên của Câu Lạc Bộ Toán Học ở Trung Học Phổ Thông có thể đặt: “Câu Lạc Bộ Toán Học”. Hình thức sinh hoạt Câu Lạc Bộ có thể là Hội vui học tập, Giải ô chữ, Rung chuông vàng, Tọa đàm, Hội thảo, Thảo luận về một đề tài được lựa chọn…
b) Hội thi/cuộc thi là một trong những hình thức tổ chức hoạt động hấp dẫn, lôi cuốn học sinh và đạt hiệu quả cao trong việc tập hợp, giáo dục, rèn luyện và định hướng giá trị cho tuổi trẻ. Việc tổ chức hội thi/ cuộc thi cho học sinh là một yêu cầu quan trọng, cần thiết của nhà trường, của giáo viên trong quá trình tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Hoạt động trải nghiệm nhằm lôi cuốn học sinh tham gia một cách chủ động, tích cực vào các hoạt động giáo dục của nhà trường; thu hút tài năng và sự sáng tạo của học sinh, phát triển khả năng hoạt động tích cực và tương tác của học sinh, góp phần bồi dưỡng cho các em động cơ học tập tích cực, kích thích hứng thú trong quá trình nhận thức.
Nội dung sinh hoạt Câu Lạc Bộ có thể là về các bài toán, câu chuyện lịch sử toán học; xem các bộ phim về lịch sử toán học hay về các nhà toán học; giải các câu đố trí tuệ, logic, các câu đố IQ phù hợp; làm thơ về Toán;… tham quan, dã ngoại học tập các địa danh du lịch, làng nghề của địa phương, tiếp cận các vấn đề toán học qua việc tham quan đó như tìm hiểu về lịch sử của địa danh, cách thiết kế, xây dựng các di tích, chụp ảnh, kí họa, tạo mô hình trên máy tính hoặc phác họa trên bản vẽ khi trải nghiệm tham quan… Chẳng hạn, bồi dưỡng hứng thú học tập Hình học cho học sinh, qua Câu Lạc Bộ có thể cho học sinh xem bộ phim về lịch sử hình học “The story of Geometry” của Maria Montessory,… . Hình thức Câu Lạc Bộ và tên gọi như: Câu Lạc Bộ học thuật các môn học khác; Câu Lạc Bộ thể dục thể thao; Câu Lạc Bộ văn hóa nghệ thuật; Câu Lạc Bộ võ thuật; Câu Lạc
7

Bộ hoạt động thực tế; Câu Lạc Bộ trò chơi dân gian, các giáo viên hoàn toàn có thể tích hợp giáo dục toán học thông qua hoạt động của các Câu Lạc Bộ này.
c) Trò chơi là một loại hình hoạt động giải trí, thư giãn, những trò chơi trong hoạt động trải nghiệm sáng tạo phù hợp nhiều khi có tác dụng rất tích cực. Học sinh thấy vui vẻ , hứng khởi khi tham gia học tập. Trò chơi là hình thức tổ chức các hoạt động vui chơi với nội dung kiến thức thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau, có tác dụng chơi mà học, học mà chơi. Học tập có xen kẽ hình thức trò chơi có tác dụng kích thích, tạo sự yêu thích, cuốn hút cho người học rất lớn.
d) Hoạt động tham quan, dã ngoại là một hình thức tổ chức học tập thực tế và khá hấp dẫn đối với đối tượng học sinh. Từ đó giúp các em có được những kinh nghiệm từ thực tế, từ các mô hình, cách làm hay và hiệu quả trong một lĩnh vực nào đó. Các em cảm thấy kiến thức có thể áp dụng vào cuộc sống của chính các em; tăng cường cơ hội cho học sinh giao lưu, học hỏi, chia sẻ và thể hiện tốt khả năng vốn có của bản thân. Đây là một môi trường tốt để các em tự khẳng định mình, thể hiện tính tự lập, tính sáng tạo và biết đánh giá sự cố gắng của bản thân .Chính vì vậy mà các em phát triển phẩm chất của bản thân mình.
e) Diễn đàn là một hình thức tổ chức hoạt động được sử dụng để thúc đẩy sự tham gia của học sinh thông qua việc các em được trực tiếp và chủ động bày tỏ quan điểm ý kiến của mình trước đông đảo bạn bè, nhà trường, thầy cô giáo, cha mẹ và những người lớn khác. Giúp các em nâng cao khả năng tự tin và xây dựng các kĩ năng cần thiết như kĩ năng trình bày vấn đề, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng lắng nghe, kĩ năng thể hiện sự tự tin, kĩ năng phát hiện vấn đề…
f) Hoạt động giao lưu là hình thức tổ chức giáo dục nhằm tạo ra các điều kiện cần thiết để cho học sinh được tiếp xúc và trao đổi thông tin với những nhân vật điển hình trong các lĩnh vực hoạt động nào đó. Qua đó, giúp các em có được những nhận thức, tình cảm, thái độ phù hợp và có được những lời khuyên đúng đắn để cố gắng vươn lên trong học tập, rèn luyện và hoàn thiện nhân cách của bản thân.
g) Sinh hoạt tập thể là hình thức truyền tải những bài học giáo dục về đạo đức, luân lí, giá trị… đến với học sinh một cách nhẹ nhàng, hấp dẫn và giúp các em được vui chơi, thư giãn. Sinh hoạt tập thể được tổ chức dưới những hình thức hoạt động như: ca hát, nhảy múa, vui chơi, dân vũ, diễn kịch, múa hát sân trường, khiêu vũ…Sinh hoạt tập thể giúp các em có thể giúp đỡ trao đổi kinh nghiệm học tập tốt hơn.
h) Sân khấu tương tác (hay sân khấu diễn đàn) là một hình thức nghệ thuật tương tác dựa trên hoạt động diễn kịch, trong đó vở kịch chỉ có phần mở đầu đưa ra tình huống toán học, phần còn lại được sáng tạo bởi những người
8

tham gia. Phần trình diễn chính là một cuộc chia sẻ, thảo luận giữa những người thực hiện và khán giả. Từ đó kích thích tính tò mò khám phá cũng như tính tương tác hay sự tham gia của khán giả. Mục đích của hoạt động này nhằm tăng cường nhận thức, thúc đẩy để học sinh đưa ra quan điểm, suy nghĩ và cách xử lí tình huống thực tế gặp phải trong bất kì nội dung nào của cuộc sống, tạo cơ hội cho học sinh rèn luyện nhiều kĩ năng trong cuộc sống.
1.4. Một số phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm
a. Phương pháp làm việc nhóm
Làm việc nhóm theo chúng tôi hiểu có thể diễn ra trong phạm vi hẹp trong lớp học dưới sự hướng dẫn điều khiển của giáo viên, học sinh cùng nhau trao đổi, thảo luận và cùng nhau tìm ra giải pháp giải quyết tình huống giáo viên đưa ra. Giáo viên là người tổ chức và cần lựa chọn chủ đề thảo luận cẩn thận, phù hợp, gần gũi với đối tượng học sinh sao cho hầu hết các em nêu được chính kiến của bản thân và cùng nhau thực hiện nhiệm vụ chung. Điều này cũng có tác dụng gắn kết tình cảm đoàn kết, xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực. giáo viên tổ chức có thể tham khảo thêm những người có chuyên môn và có kinh nghiệm tổ chức và hiểu về vấn đề thảo luận để định hướng cho học sinh khi làm việc nhóm. Một trong những yếu tố thành công của một chương trình hay dự án hoặc một tiết học chính là sự khơi nguồn sáng tạo, dẫn lối từ những sáng kiến, ý tưởng sáng tạo về phương pháp, cách thức tổ chức của người giáo viên ở trong chương trình đó. Làm việc theo nhóm là phương pháp tổ chức dạy học – giáo dục, trong đó giáo viên sắp xếp học sinh thành những nhóm theo hướng tạo ra sự tương tác trực tiếp giữa các thành viên. Từ đó học sinh trong nhóm trao đổi, giúp đỡ và cùng nhau phối hợp làm việc để hoàn thành nhiệm vụ chung của nhóm. Khi tiến hành làm việc theo nhóm trong hoạt động trải nghiệm sáng tạo, chúng ta cần cần tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị cho hoạt động cần trao đổi
– Giáo viên hướng dẫn học sinh trao đổi, đề xuất vấn đề, xác định mục tiêu của bài học, nhiệm vụ trọng tâm, cách thức thực hiện và lập ra kế hoạch. Giáo viên tự lựa chọn nhóm theo từng nội dung cho phù hợp với đối tượng học sinh. Phân công nhóm trưởng, thư ký và các vai trò khác nhau cho từng thành viên; Đưa ra nguyên tắc tổ chức hoạt động nhóm để tất cả cùng tham gia thực hiện.
Bước 2: Thực hiện hoạt động nhóm
– Giáo viên vừa quan sát vừa nắm bắt thông tin từ học sinh xem các nhóm có hiểu rõ nhiệm vụ không, có thể hiện kĩ năng làm việc theo nhóm đúng không.
– Giúp đỡ những nhóm vận hành đúng hướng và duy trì mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau một cách tích cực.
– Điều chỉnh linh hoạt hoạt động của nhóm khi thấy cần thiết để tất cả thành viên đều tham gia hoạt động; tránh chỉ học sinh khá ,giỏi thể hiện còn học sinh yếu hơn lại thụ động khi hoạt động nhóm…
9

Bước 3: Đánh giá hoạt động
– Lôi cuốn từng học sinh tham gia hoạt động của nhóm .
-Học sinh tự đánh giá lẫn nhau.
– Đưa ra kết luận gồm kết quả hoạt động và mức độ thể hiện các kĩ năng cần thiết.
– Sau khi thành viên nhóm báo cáo kết quả hoạt động của nhóm mình, cần mời thành viên của nhóm khác cùng tham gia đánh giá kết quả.Từ đó học sinh được đưa ra ý kiển của bản thân và tự rút ra kinh nghiệm học tập cho bản thân.
b. Phương pháp giải quyết tình huống có vấn đề
Giải quyết vấn đề là một phương pháp giáo dục nhằm phát triển năng lực tư duy, sáng tạo nhằm giải quyết vấn đề của học sinh. Các em được đặt trong tình huống có vấn đề, thông qua việc giải quyết vấn đề giúp học sinh lĩnh hội tri thức toán học, kĩ năng và phương pháp học tập cần thiết. Phương pháp trên được tiến hành theo các bước cụ thể như sau: