SKKN Thiết kế và sử dụng các công cụ đánh giá thường xuyên theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trong dạy học sinh học 10 – gdpt 2018

PHẦN I. MỞ ĐẦU 

1. Lý do chọn đề tài 

Quan điểm hiện đại về kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực HS chú trọng đến đánh giá quá trình để phát hiện kịp thời sự tiến bộ của HS và vì sự tiến bộ của học sinh, từ đó điều chỉnh và tự điều chỉnh kịp thời hoạt động dạy và hoạt động học trong quá trình dạy học. Quan điểm này thể hiện rõ trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, coi mỗi hoạt động đánh giá như là một hoạt động học tập và đánh giá là vì hoạt động học tập của HS. Ngoài ra, đánh giá kết quả học tập cũng sẽ được thực hiện tại một thời điểm cuối quá trình giáo dục để xác nhận những gì HS đạt được so với chuẩn đầu ra. 

Đánh giá là học tập (assessment as learning) nhìn nhận đánh giá với tư cách như là một quá trình học tập. Người học cần nhận thức được các nhiệm vụ đánh giá cũng chính là công việc học tập của họ. Việc đánh giá cũng được diễn ra thường xuyên, liên tục trong quá trình học tập của người học. Đánh giá kết quả như là việc học tập trung vào bồi dưỡng khả năng tự đánh giá của người học dưới sự hướng dẫn, kết hợp với sự đánh giá của GV với hai hình thức đánh giá cơ bản là tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng. Qua đó, người học học được cách đánh giá, tự phản hồi với bản thân xem kết quả học tập của mình đến đâu, tốt hay chưa, tốt như thế nào. 

Đánh giá vì học tập (assessment for learning) diễn ra thường xuyên trong quá trình dạy học (đánh giá quá trình) nhằm phát hiện sự tiến bộ của người học, từ đó hỗ trợ, điều chỉnh quá trình dạy học. Việc đánh giá nhằm cung cấp thông tin để GV và người học cải thiện chất lượng dạy học. Người học có thể tự đánh giá hoặc đánh giá lẫn nhau dưới sự hướng dẫn của giáo viên, qua đó họ tự đánh giá được khả năng học tập của mình để điều chỉnh hoạt động học tập được tốt hơn. 

Đánh giá kết quả học tập (assessment of learning) có mục tiêu chủ yếu là đánh giá tổng kết, xếp loại, lên lớp và chứng nhận kết quả. Đánh giá này diễn ra sau khi người học học xong một giai đoạn học tập nhằm xác định xem các mục tiêu dạy học có được thực hiện không và đạt được ở mức nào. GV là trung tâm trong quá trình đánh giá và người học không được tham gia vào các khâu của quá trình đánh giá. 

Hiện nay, để đảm bảo chất lượng và hiệu quả của đánh giá kết quả học tập theo tiếp cận năng lực đòi hỏi phải vận dụng cả 3 triết lí đánh giá nêu trên. Bởi vì năng lực của người học được hình thành, rèn luyện và phát triển trong suốt quá trình dạy học môn học. Do vậy để xác định mức độ năng lực của người học không thể chỉ thực hiện qua một bài kiểm tra kết thúc môn học có tính thời điểm mà phải được tiến hành thường xuyên trong quá trình đó. Việc đánh giá cần được tích hợp chặt chẽ với việc dạy học, coi đánh giá như là công cụ học tập nhằm hình thành và phát triển năng lực cho người học. 

Đáp ứng mục tiêu này chúng tôi lựa chọn đề tài: ‘Thiết kế và sử dụng các công cụ đánh giá thường xuyên theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh trong dạy học sinh học 10”. 

1. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 

1.Mục đích 

Để học sinh có năng lực tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau để tự điều chỉnh hoạt động học. 

Giáo viên có thể đánh giá học sinh khách quan, chính xác. 

2.Nhiệm vụ 

• Nghiên cứu các nội dung  liên quan đề tài như các hoạt động dạy học , phương pháp dạy học tích cực, tổ chức hoạt động dạy học. 
• Nghiên cứu hình thức, phương pháp thiết kế các công cụ đánh giá thường xuyên để học sinh tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau và giáo viên đánh giá học sinh trong quá trình học tâp. 
• Thực nghiệm sư phạm và đánh giá tính phù hợp, hiệu quả  và đề xuất III. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu 1.Khách thể nghiên cứu 

Quá trình dạy học một số chủ đề Sinh học lớp 10 

• Đối tượng nghiên cứu Hướng dẫn học sinh sử dụng các công cụ đánh giá để tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau trong qua trình học tập 

• Giả thuyết khoa học 

Học sinh biết cách sử dụng các công cụ đánh giá do giáo viên thiết kế để tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau, qua đó phát triển năng lực tự học, tự chủ, giao tiếp và hợp tác, phát triển các phẩm chất trung thực và trách nhiệm, qua kết quả đánh giá để tự điều chỉnh hoạt động học để đạt hiệu quả học tập tốt hơn. 

1. Phương pháp nghiên cứu.

• Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết 

Các tài liệu về lý luận dạy học , phương pháp đánh giá liên quan đến đề tài. Phối hợp các phương pháp phân tích, đánh giá, tổng hợp,… đối với các tài liệu, nghiên cứu thu thập được. 

• Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn 

Phỏng vấn HS, đồng nghiệp về tính hiệu quả của các công cụ đánh giá đã 

thiết kế 

Quan sát quá trình học tập, thực hành của HS. 

Thực nghiệm sư phạm, đánh giá hiệu quả của sản phẩm, đề xuất. 

1. Những đóng góp của đề tài.

Hướng dẫn học sinh sử dụng các công cụ đánh giá để tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau, cũng như giúp giáo viên đánh giá học sinh khách quan, chính xác, hiệu quả. 

Học sinh hình thành và phát triển năng lực trách nhiệm, trung thực trong tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau trong quá trình học 

PHẦN II. NỘI DUNG 

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 

1. Cơ sở lí luận 

• 1.Các quan điểm hiện đại về kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh 

Ngày nay, việc đánh giá học sinh không chỉ được thực hiện tại một thời điểm cuối quá trình giáo dục để xác nhận những gì HS đạt được so với chuẩn đầu ra mà còn chú trọng đến đánh giá quá trình để phát hiện kịp thời sự tiến bộ của HS và vì sự tiến bộ của học sinh, từ đó điều chỉnh và tự điều chỉnh kịp thời hoạt động dạy và hoạt động học trong quá trình dạy học. Quan điểm này thể hiện rõ trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, coi mỗi hoạt động đánh giá như là một hoạt động học tập và đánh giá là vì hoạt động học tập của HS. 

• Đánh giá là học tập thông qua Hs tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng 
• Đánh giá vì học tập thông qua việc giáo viên đánh giá học sinh để điều chỉnh hoạt động dạy, Hs tự đánh giá hoặc đánh giá lẫn nhau và căn cứ vào kết quả đánh giá của giáo viên để điều chỉnh hoạt động học. 
• Đánh giá kết quả học quả học tập do Gv thực hiện có mục tiêu chủ yếu là đánh giá tổng kết, xếp loại, lên lớp và chứng nhận kết quả. 

Bảng so sánh giữa đánh giá kết quả học tập, đánh giá vì học tập và đánh giá là học tập.