SKKN Tích hợp giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài dạy GDCD lớp 6 mô hình trường học mới

1. Mở đầu.

1.1. Lí do chọn đề tài.

Mô hình trường học mới thực hiện theo chương trình giáo dục phổ thông hiện hành, nội dung các bài học theo mô hình trường học mới được thực hiện theo nguyên tắc đảm bảo mục tiêu về kiến thức, kĩ năng thái độ của chương trình giáo dục phổ thông đồng thời phù hợp với việc thực hiện phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực nhằm phát triển năng lực học sinh. Tổ chức dạy học theo mô hình trường học mới phải đảm bảo vừa đạt được yêu cầu kiến thức, kĩ năng thái độ của chương trình, vừa góp phần phát triển được năng lực và phẩm chất học sinh, vừa phải đảm bảo truyền thụ kiến thức môn học cho học sinh đồng thời giúp các em biết vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống. Chính vì vậy dạy học theo mô hình trường học mới cũng không nằm ngoài mục tiêu giáo dục trong thời đại mới: “Giáo dục và rèn luyện học sinh trở thành những công dân tương lai: mạnh về thể chất, sáng về trí tuệ, giàu có về tâm hồn, có kỹ năng sống tốt, biết tự học, có tinh thần trách nhiệm và nỗ lực sáng tạo không ngừng, biết chăm sóc bản thân và quan tâm đến người khác”[5]. Để đạt được mục tiêu giáo dục nêu trên không thể không nói đến vai trò của việc giáo dục đạo đức cho học sinh. 

Do sự phát triển của xã hội cùng với những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường đạo đức con người nói chung cũng như đạo đức học sinh đang bị xuống cấp nghiêm trọng vì vậy giáo dục đạo đức cho học sinh là một việc làm cần thiết và quan trọng hơn bao giờ hết. Giáo dục đạo đức cho học sinh trong nhà trường không có nghĩa là dạy cho các em phải biết đối nhân xử thế với cha mẹ, thầy cô bạn bè, với mọi người xung quanh như thế nào mà còn giáo dục để các em  biết học tập và làm theo những tấm gương đạo đức trong thực tiễn, từ đó biết điều chỉnh hành vi của mình theo các chuẩn mực đạo đức xã hội. Trong những tấm gương đạo đức mà chúng ta giáo dục cho học sinh thì không thể không kể đến tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Mặt khác sau một năm thực hiện dạy học theo mô hình trường học mới bản thân tôi nhận thấy nội dung sách hướng dẫn dạy học GDCD lớp 6 trường học mới đã đề cập đến một số phẩm chất đạo đức của xã hội, giáo dục các em tình yêu đối với quê hương đất, cách đối nhân xử thế trong quan hệ với bản thân, với bạn bè và mọi người xung quanh. Đặc biệt là nội dung sách cũng đã giới thiệu đến các em học sinh một số phẩm chất đạo đức trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh nhưng chưa đi sâu và nêu rõ những phẩm chất đạo đức đó được thể hiện như thế nào trong đời sống hàng ngày của Bác. Vì vậy để giúp các em học sinh khối 6 nắm rõ hơn một số phẩm chất đạo đức trong chương trình, biết học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh thì việc giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong các bài học là hết sức cần thiết. Hơn nữa đây là mô hình giáo dục mới được áp dụng trong nhà trường nên hầu hết các giáo viên giảng dạy môn Giáo dục công dân lớp 6 mô hình trường học mới chưa đi sâu và làm rõ được nội dung này, đồng thời cũng chưa có tài liệu nghiên cứu nào của thầy cô dạy môn giáo dục công dân bàn về vấn đề này, vì vậy để dạy học theo chủ đề tích hợp giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho học sinh khối 6 mô hình trường học mới các giáo viên vẫn còn gặp khó khăn.

Xuất phát từ những lí do nêu trên tôi xin lựa chọn đề tài: “Tích hợp giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh qua một số bài dạy GDCD lớp 6 mô hình trường học mới ở trường THCS Ngọc Phụng, Thường Xuân”.

1.2. Mục đích nghiên cứu.

– Thực hiện nghiên cứu đề tài này nhằm giúp giáo viên thấy được tầm quan trọng của việc giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, vận dụng vào tiết học để đạt được hiệu quả giáo dục đạo đức cho học sinh, đồng thời giúp học sinh khắc sâu được kiến thức bài học, biết học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, vận dụng vào các tình huống thực tế trong nhà trường và ngoài xã hội. 

– Giúp học sinh hứng thú hơn trong học tập môn Giáo dục công dân đặc biệt là với các bài học về chủ đề đạo đức. Rèn luyện cho học sinh kĩ năng phân tích, đánh giá, so sánh, kể chuyện và thực hành.

– Ngoài ra còn nhằm trình bày một trong những phương pháp dạy học hiện nay đó là dạy học theo chủ đề tích hợp, trên cơ sở đó thực hiện có hiệu quả việc tổ chức một giờ học Giáo dục công dân  theo nguyên tắc tích hợp các chủ đề đã chọn.

1.3. Đối tượng nghiên cứu.

– Nội dung chương trình môn Giáo dục công dân lớp 6 mô hình trường học mới và giáo viên tham gia giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân ở trường THCS Ngọc Phụng, Thường Xuân. Trong đó tập trung vào các bài dạy về các chuẩn mực đạo đức và một số bài dạy về pháp luật có những nội dung cần lồng ghép, tích hợp tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh .

– Thực nghiệm: Học sinh  khối 6 trường THCS Ngọc Phụng, Thường Xuân.

1.4. Phương pháp nghiên cứu.

– Sử dụng phương pháp thực nghiệm thông qua quá trình giảng dạy trên lớp. Với mỗi bài học giáo viên tìm hiểu kĩ yêu cầu mục tiêu của mỗi bài học, xác định trọng tâm bài cần đạt, xác định nội dung cần giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho học sinh sau đó lựa chọn tài liệu, các câu chuyện tình huống, chủ đề về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để đưa vào bài dạy.

– Sử dụng phương pháp quan sát: quan sát học sinh trong quá trình tiếp thu kiến thức bài học đặc biệt là với những nội dung về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh mà giáo viên đưa vào tích hợp, từ đó để thấy được sự chuyển biến của học sinh về thái độ, tình cảm cũng như lối sống, ứng xử của học sinh với thầy cô, bạn bè và những người xung quanh.

 – Ngoài ra còn tham khảo ý kiến của một số đồng nghiệp, qua việc kiểm tra đánh giá học sinh trên mỗi tiết dạy để bổ sung và rút kinh nghiệm.  

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.

2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.

Thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày …………của Bộ Chính trị khóa XII và Kế hoạch số 03-KH/TW ngày …………của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “ Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Hướng dẫn số 08-HD/BTGTW ngày …………của Ban Tuyên giáo Trung ương, Ngành giáo dục đào tạo nói chung cũng như giáo dục tỉnh Thanh Hóa nói riêng tiếp tục thực hiện cuộc vận động trong toàn ngành với mục đích nhằm tiếp tục nâng cao nhận thức ngày càng sâu sắc hơn những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội, xây dựng văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc.

Tấm gương về đạo đức của chủ tịch Hồ Chí Minh có sức mạnh to lớn trong việc rèn luyện phẩm chất, giáo dục đạo đức cho học sinh. Con người Bác là sự kết tinh của những giá trị đạo đức tinh túy nhất của dân tộc, là ánh sáng soi đường cho thế hệ Việt Nam hôm nay và mai sau. Vì vậy học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh không chỉ là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân mà còn là nhiệm vụ của mỗi người dân Việt Nam, trong đó bao gồm cả các em học sinh thế hệ tương lai của dân tộc. Trước những nhiệm vụ trọng đại và cấp bách của nền giáo dục nước nhà hiện nay, hơn lúc nào hết, chúng ta cần đi sâu nghiên cứu, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách  Hồ Chí Minh. Vì vậy trong giáo dục, việc giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho các em học sinh là việc làm cần thiết và quan trọng.

Ở trường THCS nhiều môn học được tập huấn dạy học tích hợp đạo đức Hồ Chí Minh, trong đó có môn Giáo dục Công dân. Giáo dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong giảng dạy môn Giáo dục công dân ngoài mục đích nâng cao hiệu quả môn học nó còn nhằm nâng cao phẩm chất đạo đức, nhân cách cho học sinh, giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh để học theo Người, làm theo Người, hoàn thiện phẩm chất đạo đức cá nhân. Giúp học sinh tự đánh giá được bản thân, từ đó các em có biện pháp rèn luyện để trở thành người có phẩm chất đạo đức tốt, xác định được nghĩa vụ và mục tiêu học tập của bản thân.

       Là giáo viên giảng dạy trực tiếp môn Giáo dục công dân qua nhiều năm học, nhưng với một mô hình trường học mới được thực hiện, đặc biệt với đối tượng học sinh khối 6 đây là môi trường học tập mới, nội dung sách giáo khoa cũng có nhiều thay đổi nên bản thân tôi luôn băn khoăn, trăn trở về vấn đề làm thế nào vừa dạy học sinh nắm bắt những kiến thức cơ bản của bộ môn, vừa giáo dục được tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho học sinh một cách hiệu quả nhất để không những gây được hứng thú học tập cho các em về môn học mà còn có thể giúp các em hiểu thêm về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, bồi dưỡng, nâng cao lòng kính yêu Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với học sinh. Vì vậy bản thân tôi đã  tích cực trong việc trau dồi kiến thức, lựa chọn phương pháp dạy học tích cực phù hợp với môi trường học tập mới, đặc biệt là lựa chọn nội dung kiến thức thực tế đưa vào bài dạy để giúp học sinh nắm vững nội dung bài học, biết vận dụng vào thực tiễn cuộc sống.