SKKN Tổ chức dạy học Địa lí 10 ở trường THPT theo phát triển năng lực – CÁNH DIỀU

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Trong cuộc cách mạng cộng nghệ 4.0, nguồn tri thức đến với học sinh rất

phong phú, đa dạng, học sinh có thể tự học nếu biết được cách học và GV ở thế kỷ

này phải có năng lực hướng dẫn cho học sinh, để học sinh tự tìm tòi lấy nội dung

cần học và áp dụng vào thực tiễn không ngừng thay đổi. Vì vậy, đào tạo năng lực

cho người học là mục tiêu cao nhất và cần thiết để người học có thể khẳng định

được mình trong cộng đồng phức tạp, đa dạng và đổi thay, tạo ra thích ứng cao với

mọi hoàn cảnh.

Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam

(khóa XI) đꢀ thông qua Nghị quyết về đổi mới căn bản, toàn diện giꢁo dục và đào

tạo (Nghị quyết sꢂ 29-NQ/TW) xꢁc định: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp

dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cꢀc, chủ động, sáng tạo và vận

dụng kiến thức, kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều,

ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tꢀ học, tạo cơ

sở đꢁ người học tꢀ cập nhật và đổi mới tri thức, kĩ năng, phát triꢁn năng lꢀc”.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc dạy học theo phát triển năng lực ở trường

THPT cũng là vấn đề đang còn mới mẻ, chưa có tiền lệ và mặt khác, quá trình triển

khai áp dụng chương trình, sꢁch giꢁo khoa giꢁo dục phổ thông mới đang được tiến

hành. Với cách tiếp cận giảng dạy truyền thꢂng hiện có, liệu chúng ta có đủ khả

năng để thực hiện các mục tiêu dạy học mà chương trình giꢁo dục phổ thông môn

Địa lí đꢀ đề ra: “Chương trình môn Địa lí giúp học sinh hình thành, phát triển năng

lực địa lí – một biểu hiện của năng lực khoa học; đồng thời góp phần cùng các môn

học và hoạt động giáo dục khác phát triển ở học sinh các phẩm chất chủ yếu và

năng lực chung đꢀ được hình thành trong giai đoạn giáo dục cơ bản, đặc biệt là tình

yêu quê hương, đất nước; thái độ ứng xử đúng đắn với môi trường tự nhiên, xã

hội; khả năng định hướng nghề nghiệp; để hình thành nhân cách công dân, sẵn

sàng đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quꢂc”.

Trước bꢂi cảnh đó, đòi hỏi người giáo viên cần phải có ngay những cách

thức tổ chức dạy học phát triển năng lực, để giúp các giáo viên tiếp cận cũng như

triển khai thực hiện chương trình mới, với hy vọng có thể giúp học sinh vận dụng

được các kiến thức địa lí vào đời sꢂng thực tiễn, khơi dậy lòng say mê và phát triển

năng lực sáng tạo.

Với những lí do đó, cùng với những kinh nghiệm bản thân có được trong

quá trình dạy học, tôi đꢀ mạnh dạn đưa ra một vài kinh nghiệm “Tổ chức dạy học

Địa lí 10 ở trường THPT theo phát triꢁn năng lꢀc ” để góp phần giải quyết những

khó khăn trên, nhằm đꢁp ứng mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông

môn Địa lí mới, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Địa lí THPT, nhất là

môn Địa lí lớp 10.

2

1. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
2. Mục đích

Nghiên cứu một sꢂ biện pháp tổ chức dạy học phát triển năng lực học sinh

trong dạy học địa lí lớp 10 có tính khoa học, thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả

dạy học môn Địa lí ở trường phổ thông.

2

. Nhiệm vụ

–

Nghiên cứu những cơ sở lí luận và thực tiễn của việc tổ chức dạy học phát

triển năng lực học sinh trong dạy học địa lí lớp 10 THPT.

Xꢁc định một sꢂ biện pháp tổ chức dạy học phát triển năng lực học sinh có

tính khoa học, dễ làm, dễ vận dụng mang lại hiệu quả cao trong dạy học địa lí lớp

0 THPT.

Tiến hành thực nghiệm sư phạm kiểm chứng tính khả thi và hiệu quả của

–

1

–

các biện pháp tổ chức dạy học.

III. PHẠM VI NGHIÊN CỨU

–

–

Tổ chức dạy học theo phát triển năng lực cho học sinh qua môn Địa lí 10.

Vận dụng đꢂi với học sinh trường THPT Quỳ Hợp 2 – huyện Quỳ Hợp.

1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU

Lịch sử nghiên cứu việc tổ chức dạy học theo phát triển năng lực đꢀ có nhiều

tác giả quan tâm và dày công nghiên cứu cả trong nước và trên thế giới.

Thế giới đꢀ và đang thiết kế chương trình giꢁo dục, nội dung giáo dục,

phương phꢁp dạy học theo hướng tiếp cận năng lực và xây dựng hệ thꢂng cꢁc năng

lực chung và năng lực chuyên biệt cho từng môn học.

Ở Việt Nam, đꢀ có nhiều công trình nghiên cứu của các nhà giáo dục dạy

học theo phát triển năng lực, đổi mới kiểm tra đꢁnh giꢁ theo phꢁt triển năng lực,

đổi mới phương phꢁp day học bộ môn ở trường phổ thông, các nghiên cứu này

được đề cập thông qua các công trình nghiên cứu khoa học, sách, tạp chí.

Tuy nhiên, các tài liệu đó chỉ đề cập đến những khái niệm, phân loại, các

bước dạy học phát triển năng lực, … chứ chưa đi sâu nghiên cứu về tổ chức dạy

học Địa lí lớp 10 theo phát triển năng lực với các biện pháp và ví dụ cụ thể.

Trên cơ sở kế thừa, phát triển cꢁc đề tài nghiên cứu trước đó, vận dụng vào

đề tài này để đưa ra một sꢂ biện pháp tổ chức dạy học phát triển năng lực cho HS

thông qua dạy học Địa lí lớp 10 THPT nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn

Địa lí ở trường THPT nói chung và trường THPT Quỳ Hợp 2 nói riêng.

1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1

. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí thuyết

3

Tiến hành thu thập tài liệu qua sꢁch, bꢁo, cꢁc văn bản liên quan đến đề tài.

Trên cơ sở đó để phân tích, tổng hợp và rút ra những vấn đề cần thiết của đề tài.

2

. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Trong quá trình nghiên cứu, bản thân sử dụng cꢁc phương phꢁp như: điều

tra, khảo sát, quan sát sản phẩm, tổng kết kinh nghiệm, …Đó là những cơ sở cho

việc triển khai cũng như khả năng ứng dụng của đề tài.

4